فرارو- «ما برای نابود کردن رهبر داعش، تضعیف توانمندی عملیاتی این گروه، قطع منابع مالی آن، پیگیری نیروهای آن از راهی جامع که مانع از انجام کارهایی شود که تا به امروز شاهدش بودیم، نیاز به زمانی طولانی دارد.» این بخشی از صحبت های ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا طی روز دوشنبه است که به آماده شدن دولت اوباما برای انجام اقدامات بیشتر علیه داعش اشاره می کند. این نکته ها بیشتر به چک لیستی شباهت دارد که هدفش تضعیف القاعده در بازه زمانی یک دهه ای است.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از سی ان ان، تا پیش از اشغال ناگهانی موصل در ماه ژوئن، داعش برای دول غربی بیشتر یک نگرانی بود اما به اولویت آنها تبدیل نشده بود. از آن زمان تهدیداتی که متوجه بغداد است، گرفتاری اقلیت یزیدی در شمال عراق، تهدید مستقیم منافع و شهروندان آمریکایی و حال گردن زدن یک خبرنگار آمریکایی، یک ائتلاف تقریبا بعید را تقویت کرده است.
ایران، عربستان، آمریکا و جبهه النصره که شاخه القاعده در سوریه است، همگی در مقابل یک دشمن مشترک قرار گرفته اند. روز چهارشنبه باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا گفت: «باید تلاشی مشترک برای خارج کردن این سرطان صورت داد، پیش از آنکه بیش از این گسترش بیابد. از سوی دیگر فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه نیز روز چهارشنبه در مصاحبه با لوموند خواستار «یک استراتژی جامع علیه این گروه ساختاری که به منابع مالی قابل توجه و تسلیحات بسیار پیچیده دسترسی دارد و کشورهایی مانند عراق، سوریه یا لبنان را تهدید می کند» شد.
گام نخست برای نابود کردن مرکزیت القاعده، حمله به افغانستان بود. این بار آمریکا امیدوار است دیگران- به خصوص پیشمرگه ها کرد و نیروی مسلح عراق- این بخش از کار علیه داعش را با کمک اندک هوایی آمریکا به عهده بگیرند.
با این حال نابود کردن سازمانی که بیش از القاعده یا شاخه های آن قدرت گرفته، به شدت به این بستگی دارد که شرایط در منطقه به درستی پیش برود. در اینجا تنها به چند چالش موجود در این منطقه پرداخته شده است.
1. داعش دارای قلمروی قابل توجهی است
طی هشت ماه داعش کنترل بهش های غربی و شمالی عراق را به دست گرفته و حضور خود در بخش های شمالی سوریه را گسترش داده است. با توجه به در دست داشتن صدها مایل در طول رود دجله و فرات، این گرو از نظر سرزمینی قدرت یافته و در حال حاضر منطقه ای بزرگتر از کشور همسایه یعنی اردن را در اختیار دارد. با وجود اینکه القاعده هرگز واقعا سرزمینی را به اشغال درنیاورد و تنها دارای اردوگاه های آموزشی در بخش های دورافتاده افغانستان بود، داعش کنترل شهرها (موصل، تکریت و تلعفر در عراق و شهر رقه در سوریه)، میدان های نفتی، جاده ها و گذرگاه های مرزی اصلی را به دست دارد. ضمن اینکه سخت افزارهای نظامی این گروه تروریستی بیش از تجهیزات نظامی ارتش در برخی کشورها است.
داعش بیش از القاعده و طالبان که از مسیرهای کوهستانی میان پاکستان و افغانستان استفاده می بردند، قادر است هم از خاک سوریه و هم از خاک عراق بهره ببرد. و همین امر انعطاف پذیری بیشتر و پناهگاهی امن تر را در اختیار این گروه قرار می دهد. با وجود آنکه مواضع این گروه تروریستی در سوریه هدف حملات هوایی نیروهای سوری قرار گرفته، با این حال کنترل شهر رقه و دیرالزور را همچنان در دست دارد.
هفته گذشته رژیم اسد استفاده از حملات هوایی علیه داعش را تشدید کرد و بی تردید از مزایای نشان دادن این امر به غرب که کمک سوریه برای سرکوب داعش لازم است، آگاه بود. می توان داعش را از چندین مسیر تحت فشار قرار داد اما این امر نیازمند تعهد هماهنگ از سوی سوریه، ارتش عراق و کردها است. درماندگی باعث شد بغداد به همکاری با کردها روی بیاورد اما اینکه آیا این مسئله تداوم خواهد داشت نیز مورد سوال است.
2. داعش نیرو، پول و مهمات دارد
برخلاف اکثر گروه های تروریستی، داعش دارای سلاح های مجهز و نیروهای بسیاری است. داعش اوایل ماه جاری در حمله به یکی از پایگاه های ارتش سوریه، سه بمبگذار انتحاری و ده ها نیروی کاملا مجهز را در این منطقه مستقر کرد. یک نبرد طولانی در این منطقه منجر به شکست این پایگاه و اعدام ده ها سرباز شد.
این نمادی از توانمندی داعش در انجام عملیات های پیچیده بود. ناظر حقوق بشر سوریه مدعی است که داعش تنها در ماه جولای، شش هزار و 300 نیروی تازه جذب کرد که 80 درصدشان سوری و باقی خارجی بودند. با وجود آنکه مقامات آمریکایی می گویند تعداد نیروهای فعال داعش به حدود 15 هزار نفر می رسد، تحلیل گران عراقی بر این عقیده اند که داعش توانایی آن را دارد که سه برابر این رقم را به میدان بفرستد.
3. داعش در حال نابود کردن مخالفان سوری است
شاید یکی از چالش های جدی موجود در مورد داعش ممانعت از پیشروی این گروه در به قتل رساندن بازمانده اپوزیسیون میانه روتر در سوریه باشد که علیه دولت بشار اسد شکل گرفته بود. این گروه میان نیروهای داعش و ارتش سوریه گرفتار شده اند.
بریان فیشمن که بیش از دیگر تحلیلگران به بررسی داعش و اقدامات آن پرداخته می گوید حمایت زودتر از ارتش آزاد سوریه ممکن بود روند پیشروی های داعش را کُند کند اما چنین اقدامی از اواخر سال 2012 نیز چندان معنادار نبود. در حال حاضر بازمانده های ارتش آزاد سوریه عمیقا از وعده های غربی که به انجام نرسید رنجیده هستند. عناصر ضد داعشی جبهه اسلامی نیز با کمبود منابع روبرو هستند و حتی جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه نیز به جای مقابله با داعش، بر مسائل دیگر متمرکز شده است.
4. دولت عراق هنوز به انسجام لازم نرسیده است
از برخی جهات می توان گفت نوری المالکی، نخست وزیر سابق عراق بهترین نیرویی بود که داعش می توانست آرزوی جذبش را داشته باشد. وی بارها اقلیت سنی را با تاکتیک های اشتباه به انزوا کشاند.
حال حیدرالعبادی این فرصت را دارد که حمایت فرماندهان ارشد نظامی که از سیاسی شدن آشکار نیروهای امنیتی عراق سرخورده شده بودند را جلب کند و قبایل سنی را بار دیگر وارد روند سیاسی کشور کند. و این مسئله داعش را از جمعیتی محروم می کند که طی ماه های اخیر به رونقش کمک کرده اند.
همین حال هم برخی رهبران قبایل سنی به طور علنی اعلام کرده اند که اگر ارزشش را داشته باشد، با العبادی معامله خواهند کرد. به عقیده تحلیل گران عراقی این ارزش شامل پایان دادن به اختصاص پست های وزارتخانه ای و دیگر بازوهای دولت بر اساس حمایت های حزبی است.
از سوی دیگر به نظر می رسد کردها نیز حاضر هستند که شانسی به العبادی بدهند. هوشیار زیباری به پست خود به عنوان وزیر خارجه عراق در بغداد بازگشته و به سی ان ان گفت: «ما به دولت موقت پیوستیم.»
پس از بازپس گرفتن سد موصل، ارتش عراق تلاش دیگری را برای پس گرفتن تکریت آغاز کرد اما داعش هنوز کنترل بخش عمده این شهر را به دست دارد. راه طولانی تا رسیدن به یک فرآیند واقعی علیه داعش را باید متصور بود.
5. ائتلاف بین المللی باید انسجام یابد
اتفاقات چند هفته گذشته به خصوص خشونت وحشتناک داعش که نظرات جهانی را به خود جلب کرده، باعث شده بازیگرانی که تا دیروز اعتمادی به هم نداشتند با یک دشمن مشترک روبرو شوند و به دنبال ایجاد یک ائتلاف بین المللی علیه داعش باشند.
اما آیا این ائتلاف از انسجام و اراده لازم برای پیگیری یک ماموریت پرهزینه و دراز مدت برخوردار است؟ آیا آمریکا آماده استفاده از نیروی نظامی بیشتر در عراق برای حمایت از کردها و ارتش عراق خواهد بود؟ در سوریه، آیا دوستان اپوزیسیون، از جمله آمریکا، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس آماده هستند که تجهیز گروه های مخالف علیه داعش را بر هدف دراز مدت برکنار کردن اسد ارجحیت بدهند؟ زمان کوتاه است.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
