فرارو- تا چشم كار می‌كند آدم می‌بینی و بس، پشت به پشت ایستاده‌اند منتظر كه ارابه آهنی از راه برسد و آن‌ها سوار شوند با زور و دردسر.
هر كه زورش بیش، شانسش بیشتر. اینجا ایستگاه مترو خط تهران-كرج است. وقتی از همهمه خلاص می‌شوی تازه اول فشار است. در واگن ها له می‌شوی تا به مقصد برسی. بعد از این‌كه قطار آهنی با صدایی خسته از تکرار هرروزه به ایستگاه می‌رسد با خودت می‌گویی این‌همه دردسر برای چیست؟ نمی‌شود تعداد این ارابه‌های آهنی نه چندان بدقواره را بیشتر كنند تا این‌همه اذیت نشویم.
ظاهرا نمی‌شود و به قول دوستی مدت‌هاست كه قطارهای مترو در ایستگاه «دولت» متوقف شده‌اند و گذشت زمان و شلوغی غیرقابل‌ت حمل واگن‌ها هم سبب نشده تا دولت بودجه مصوب مترو را برای تسهیل در خرید واگن‌های بیشتر و سروسامان بخشیدن به جابه‌جایی صدها هزار مسافر سرگردان پرداخت كند.
متروسواران هرروزه از تاخیرها و خرابی‌های گاه‌وبی‌گاه قطارها در خطوط‌یك، 2و5 به ستوه آمده‌اند، به‌ویژه مسافران كرجی كه حال و روزشان این روزها بیشتر از دیگران قمر در عقرب است.
كرجی‌ها، زمستان سخت پارسال را از یاد نمی‌برند. شلوغی قطارهای مترو و تاخیرهای فزاینده آن، بیشتر از یك‌سال است كه جان مردم را به لب رسانده است. هرچند كه مردم سال‌هاست با شلوغی و دردسر خو گرفته‌اند و چارهای جز این ندارند و مجبورند كه عادت كنند.
واقعیت این است كه كرج سرریز جمعیتی تهران را پذیرفته است و از سوی دیگر در معادلات شهری در اولویت بعدی اهمیت قرار دارد.
اما داستان چیست و مشكل از كجاست؟ پاسخ به این پرسش چندان سخت نیست. باور كنید ماجرای شلوغی واگن‌ها در لج‌ولجبازی مسئولان خدمتگزار كه با مهرورزی هرچه تمام‌تر شهروندان مچاله را در قطارهای شلوغ می‌بینند و لبخند می‌زنند، گم شده است. با این حساب موضوع روشن است و شهروندان گرفتار لجبازی افرادی شده‌اند كه مچاله شدن مردم هیچ تغییری در حالشان پدید نمی‌آورد. قفل واگن‌ها در دست آن‌هاست، اما چرا آن را باز نمی‌كنند، پرسشی است كه ظاهرا دولت كریمه باید پاسخ دهد!
بی توجهی به گسترش حمل‌ونقل عمومی این نیاز روز افزون شهروندان، سختی سفر در كلان‌شهرهای تهران و كرج را دوچندان كرده‌است.
از دیگرسو بانك هم مجبور به پرداخت بدهی كارخانه سازنده خارجی بوده، بنابراین سازنده تا آخرین سنت طلب خود را دریافت كرده است ولی واگن‌ها خریداری شده هنوز به مقصد-كرج- نرسیده‌اند، واگن‌هایی كه باید تا اول بهمن‌ماه به شبكه تزریق می‌شدند. حال تكلیف شهروندان خسته از ترافیك چه می‌شود، خدا می داند.
آلودگی و ترافیک تهران دیگر همه را کلافه‌کرده . مردم با ناامیدی در ایستگاه‌های شلوغ مترو تهران-كرج در انتظار ایستاده‌اند و هوای كثیف را بو می‌كشند. چشمان خسته شان هم‌چنان منتظر است تا ببینند سرانجام چه وقت و با كدام زیر لفظی، دستور مهرورزی صادر خواهد شد تا همه با آرامش و احترام سوار ارابه‌های سنگین دو طبقه و تازه‌رسیده شوند.
واگن هایی که خاک می خورند
شركت قطارهای شهری تهران و حومه(مترو) برای افزایش ظرفیت خط كرج تعداد160 واگن جدید خریداری کرده كه از این تعداد 14واگن دوطبقه ساخته شده و آماده در گمرك بندرعباس جاخوش كرده است و 11واگن دوطبقه دیگر هم تا 20روز دیگر از چین به ایران خواهد رسید. مابقی واگن‌ها هم در واگن‌سازی تهران مونتاژ می‌شوند. در خط تهران-كرج هم‌اكنون 86 واگن دوطبقه، در حال سرویس‌دهی هستند.
در این كشاكش اگر این 25واگن آماده به خط كرج تزریق شوند، دست‌كم ظرفیت قطارها 25درصد افزایش می‌یابد، اما چرا شركت مترو تعلل می‌كند؟!
محسن هاشمی، مدیرعامل مترو تهران می‌گوید: ما تنها با تامین بودجه لازم از سوی دولت قادر به ترخیص قطارها و ورود آن‌ها به ناوگان حمل‌ونقل هستیم. ناتوانی در پرداخت بدهی 23میلیاردی به گمرگ سبب نرسیدن قطارهای خریداری شده به ناوگان مترو شده است.
نان هست، دندان نیست
مدیر عامل مترو تهران، قطارهای خریداری شده به دلیل تعجیل ورود و استفاده در ناوگان مترو به منظور خدمات‌رسانی به مسافران، خریداری و وارد كشور شده است. به‌گونه‌ای كه این قطارها نیاز به مونتاژ ندارند و در كشور سازنده چین مونتاژ هم شده‌اند، ولی بودجه مربوط به ترخیص این واگن‌ها اكنون در اختیار دولت است كه هنوز به مترو پرداخت نشده‌است.
كارخانه‌های قطارسازی هم تولید انبوه ندارند و با سفارش اقدام به تولید می‌كنند. به طور میانگین پروسه ساخت تا تحویل واگن‌ها دست‌كم 2سال زمان می‌برد. امروز واگن‌هایی كه پول آن‌ها به خارجی‌ها پرداخت شده، برای دریافت اسناد از بانك و ترخیص از گمرك و حمل به پایتخت دست‌كم لنگ 17میلیارد تومان نقدینگی هستند. از این مبلغ 16میلیارد تومان آن را بانك بازكننده اعتبار اسنادی می‌خواهد، 900میلیون تومان گمرك می‌خواهد و مابقی را شركت راه‌آهن.
جالب این‌جاست كه این بودجه مصوب شده و دولت هر لحظه كه بخواهد، می‌تواند دستور پرداخت دهد، اما چرا این بخشش شامل حال شهروندان عاصی از شلوغی مترو نمی‌شود و از این گذشته واگن‌های زبان‌بسته چه گناهی كرده‌اند كه باید در بندرعباس خاك بخورند.
نقدینگی، مشکل همیشگی!
مسئولان گمرك با تایید ورود واگن‌ها به بندرعباس مشكل را فقدان نقدینگی شركت مترو برای ترخیص واگن‌ها می‌دانند. یكی دیگر از مسئولان مترو تهران هم درباره مشکلات دایمی مترو مشکلات همیشگی مالی را پیش می‌کشد.
جعفر ربیعی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو می‌گوید: «قطعه یدكی مثل خون برای مترو است، اما ماه‌هاست كه امكان خرید قطعات جدید را نداریم و سفارش‌های مترو به دلیل نداشتن پول در گمرك باقی‌مانده است». از او درباره آخرین وضعیت پرداخت یارانه‌های مترو می‌پرسیم، می‌گوید: «فقط امیدواریم»!
به گفته او «ماهیت پرداخت یارانه برای کارهای روزمره متروست که نمی‌توان به زمان دیگری آن‌ها را موکول کرد اما ماه‌هاست كه دولت به تعهدات خود عمل نكرده است، در حالی كه شهرداری تهران اعتبارات مترو را حتی به طور هفتگی پرداخت می‌کند. این در شرایطی است كه در دنیا سهم دولت‌ها در توسعه و ساخت مترو بیش از شهرداری‌ها تعیین شده است».
اورهال تعطیل
هر قطار عادی مترو در هربار حركت از مبدا 1440نفر گنجایش دارد. در حالی كه هم‌اكنون در هر سفر بیش از 2هزار نفر در قطارها مچاله می‌شوند و به واگن‌ها فشار و آسیب وارد می‌كنند. این در حالیاست كه هر واگن پس از یك‌میلیون‌و500هزار كیلومتر حركت باید اورهال شود، اما به دلیل نبود اعتبار لازم این اتفاق در خطوط 3گانه در دست بهره‌برداری ما رخ نمی‌دهد.
مردم چه می‌گویند؟
«باور كنید از روی اجبار سوار مترو می‌شوم». این جمله را «شقایق» كه دانشجوست می‌گوید، وقتی از او درباره وضعیت این روزهای مترو كرج می‌پرسیم و ادامه می‌دهد: «الان تازه خوب است، ساعت ۷ تا ۸صبح نمیدانید چه غوغایی است. مرد و زن و پیر و جوان از سروكول هم بالا می‌روند تا بتوانند جایی در مترو برای خود پیدا كنند».
بسیاری از مردم مهم‌ترین دلیل مشكل مترو تهران را نمی‌دانند هرچند كه باید مقبولیت مترو را نزد مردم پذیرفت اما برای توسعه و بهسازی مترو هیچ اقدامی انجام نمی‌شود.
فرهاد که کارمند است، می‌گوید: «هر روز می‌توان در این خط شاهد بود، کهنسالان به دلیل ازدحام جمعیت، بدن رنجورشان آسیب می‌بیند. نمی‌دانیم تقصیر را بر گردن مردمی بیاندازیم که برای ورود به مترو از هیچ تلاشی ولو هل دادن سالخوردگان دریغ نمی‌کنند و یا مسئولانی که این وقایع را می‌بینند و هیچ تلاشی در این چند‌ساله برای بهبود وضعیت نکرده‌اند».
گاهی شلوغی واگن‌ها به حد انفجار می‌رسد و مسافران خسته ایستگاه‌های میان راهی چندین قطار را با چشم بدرقه می‌كنند تا قطاری از راه برسد و به فشار سوار شوند. طبیعی است، كرامت انسانی شهروندان در این شلوغی گم می‌شود.
بهمن هم به نیمه رسید
ابتدای همین سال بود که مسئولان مترو از ورود واگن‌های جدید در آبان‌ماه خبر دادند. ماه دی هم آمد و رفت اما از واگن‌های جدید خبری نشد. یکی از مسافران خط تهران-کرج درباره وضعیت خط 5مترو می‌گوید: «کرامت انسانی در قطار تهران-کرج گم شده و متاسفانه به دلیل هزینه‌های گران ایاب و ذهاب مردم ناچارند خفت هرروزه را تحمل کنند. به راستی چرا قطار اضافه نمی‌کنند تا این طور شاهد صحنه‌های تاسف‌بار نباشیم»؟
تونل جدا پول می‌خواهد، قطار جدا
وقتی از ایستگاه‌های پر ازدحام و شلوغ مترو به تونل‌های در حال ساخت می‌رسیم، وضعیت به‌گونه‌ای دیگر است، به‌طوری‌كه برای ساخت هر کیلومتر خط مترو دست‌كم 50میلیارد تومان اعتبار نیاز است. این را هاشمی، مدیرعامل شرکت مترو می‌گوید. او با تاكید براین‌كه باید 250کیلومتر از خطوط مترو را به بهره‌برداری برسانیم، می‌گوید: «هم اکنون 92کیلومتر خط ساخته شده و در دست بهره‌برداری است. سال آینده باید هزارو600میلیارد تومان اعتبار برای بهره‌برداری 30کیلومتر از پروژه‌ها دریافت کنیم».
برداشت از حساب بزرگ
سال گذشته برای نخستین‌بار در مجلس قانونی به تصویب رسید که به برخی از سازمان‌ها که شهرداری‌ها هم جز آن‌ها هستند، این اجازه را دارند تا در برخی از پروژه‌ها از اعتبارات صندوق ذخیره ارزی استفاده کنند اما مسئولان شركت مترو می‌گویند، هنوز هیچ اعتباری از این صندوق به مترو تهران پرداخت نشده است.
ظاهرا قانون برداشت از حساب ذخیره ارزی، اساسا برای شهرداری تهران پیش‌بینی شده و تاکنون شهرداری‌های دیگر مدعی برداشت از حساب نیستند، این در حالیاست كه سقف برداشت از این صندوق برای شهرداری‌ها، 10میلیارد دلار بوده است، اما مترو تهران، معادل یك‌ونیم‌میلیارد دلار را که سهم فاینانس در دولت نهم است، در اردیبهشت‌ماه امسال درخواست كرده است.
مدیرعامل مترو در پاسخ به این سوال که بالاخره این روند طولانی درنهایت به کجا رسیده است، می‌گوید: یکی از مشکلات دولت نهم، تعدد ستادهایی است که باید از حمل‌ونقل حمایت كنند اما در عمل، مانع‌تراشی می‌كنند و به جای این‌که در نشست‌ها استفاده از حساب ذخیره ارزی را برای توسعه حمل‌ونقل گسترش داده و تسهیل کنند، آیین‌نامه را گذارده‌اند که دوباره همه كارها را به هم ریخته و در اوضاع كنونی، شهرداری نمی‌تواند از حساب ذخیره ارزی استفاده کند.
هاشمی گلایه از رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت كشور دارد: «گلایه ما این است که به جای این‌که یار ما باشند، مانع کار شده‌اند».
صندوق پرماجرا
سردار محمد رویانیان که علاوه بر رییس راهوری ناجا، سمت ریاست ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور را هم در اختیار دارد، به عقیده مدیرعامل شرکت مترو تهران یکی از موانع برداشت از صندوق ذخیره ارزی است. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری «مهر» با تاكید بر این‌كه باید مشخص شود در حساب ذخیره ارزی بودجه مورد نیاز مترو وجود دارد یا نه؟ درباره مصوبه مجلس در این‌باره می‌گوید: «مراحل قانونی امكان برداشت از حساب ذخیره ارزی در ستاد حمل‌ونقل و سوخت سپری شده است اما برای آن‌كه مشخص شود در حساب ذخیره ارزی پول داریم یا نه باید مراحل دیگری نیز پیموده شود»!
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
