گشت ارشاد از خیابان ها می رود؟

فرارو- در شرایطی که نزدیک به سه سال از آغاز اجرای طرح امنیت اجتماعی می گذرد، وزیر کشور دولت نهم خبر از بازنگری در این طرح می دهد.

صادق محصولى، روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران از بازنگرى در این طرح خبر داد و گفت كه این بازنگرى با همكارى شوراى اجتماعى و شوراى فرهنگ عمومى كشور انجام مى شود.

وی به جزئیات موارد مورد بازنگرى اشاره نكرد ولى گفت: «نگاه بر این است كه حقوق شهروندى بیش از گذشته در این طرح مورد توجه قرار گیرد.»

وى افزود: «در بازنگرى طرح ارتقاى امنیت اجتماعى ابعاد مختلف كار از نظر انتظامى، فرهنگى و اجتماعى باید مورد بررسى قرار گیرد تا شاهد بالا رفتن امنیت اجتماعى در كشور باشیم.»

"طرح ارتقای امنیت اجتماعی" برنامه اجرایی نیروی انتظامی است که در راستای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تحت عنوان "طرح جامع عفاف" اجرا شد. پس از تصویب طرح جامع عفاف، محمود احمدی نژاد (که بعنوان رییس جمهور، رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بشمار می رود) طرح جامع عفاف را به نیروی انتظامی ابلاغ کرد.

مراحل نخستین طرح بیشتر بر پوشش زنان تمرکز داشت و در مراحل بعدی ابتدا جمع آوری معتادان و سپس جمع آوری اراذل و اوباش، بازرسی از کارگاهها و فروشگاههای لباس و آرایشگاههای مردانه، عکاسی ها و.. نیز در دستور کار نیروی انتظامی قرار گرفت.

واکنش ها در قبال این طرح بسیار متفاوت بوده است. در حالی که اکثر مردم از برخورد با کسانی که امنیت جامعه را به خطر انداخته اند و برای نوامیس مزاحمت ایجاد می کنند و به اموال آنها دست درازی می نمایند، خوشنودند اما بسیاری نیز از نحوه برخورد با زنان و آنچه تحت لوای گشت ارشاد انجام می پذیرد گلایه دارند.

یکی از ایراداتی که به این طرح وارد می شد پخش تصاویر ضرب و شتم شدید اراذل و اوباش از تلویزیون بود. عده ای معتقدند انتشار این صحنه ها ممکن است در میان مردم ایجاد اضطراب کند و در عین حال که چهره ای مقتدر از نیروی انتظامی در برخورد با اوباش نشان می دهد، اما ممکن است سبب ترس مردم از پلیس شود.

گذشته از این مسئله انتقاد اصلی ای که همواره به این طرح وارد می شود درخصوص نحوه برخورد با پوشش زنان و دختران بوده است.

در حالی که عده ای اساسا این مسئله را در تناقض با حقوق شهروندی و آزادی های اجتماعی می دانند اما عده ای دیگر با تایید کلیت طرح، صرفا به نحوی اجرای آن و برخوردهای بعضا بی ظابطه ماموران انتقاد دارند.

در برخی موارد، برخورد ماموران با زنان بسیار تند بوده است که در چند مورد منجر به ضرب و شتم شده است که این مسئله بازخورد وسیعی در سطح جامعه داشته است.

از طرف دیگر برخورد سلیقه ای ماموران درباره مصادیق بد حجابی نشان می دهد که گویا تعریف درستی از بد پوششی برای آنها وجود ندارد و بنابراین ماموران هر موردی را که به نظرشان مشکل دار برسد توبیخ می کنند.

سال گذشته و در اوج این طرح، انتقادها تا جایى پیش رفت كه دولت نهم از آن اعلام برائت كرد.

غلامحسین الهام، سخنگوى دولت محمود احمدى نژاد، در آذرماه سال ۱۳۸۶ در سخنانى گفته بود: «دولت مخالف برخى برخوردها در چارچوب طرح امنیت اجتماعى به خصوص با جوانان است.»

در پی اعلام برائت نسبی دولت از این طرح اما فرمانده نیروی انتظامی از چنین اظهار نظرهایی اظهار تعجب کرد.

سردار‏اسماعیل احمدی مقدم در دی ماه سال گذشته در پاسخ به انتقادات الهام در خصوص عدم پیروی از برنامه ‏جامع و عدم ارائه طرح خود به دولت، ضمن تاکید بر اینکه این گونه اظهارنظر برای من جای تعجب دارد ‏گفت: «مدارك و اسناد‎مربوط به طرح ارتقاء امنیت اجتماعی كاملا روشن و شفاف است، طرح گسترش عفاف‎ ‎و حجاب كه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، وظایف تمام دستگاه‌ها را‎ ‎مشخص كرده و 21 وظیفه ‏بر عهده، نیروی انتظامی قرار گرفته است.‎»
‎ ‎
احمدی‌مقدم ادامه‎ ‎داد: «تاكنون نخواستیم موضوع بند یكم این طرح را عنوان كنیم، اما به دلیل‎ ‎به وجود آمدن ‏این بحث‌ها باید بگوییم بر اساس بند یكم، تعیین مصادیق حجاب‎ ‎و حد و مرز آن بر عهده نیروی انتظامی است ‏و صراحتا به آن اشاره شده، از‏‎ ‎این رو تنها انجام وظیفه كردیم‎.»

اعلام دیر هنگام وزیر کشور دولت نهم مبنی بر بازنگری دراین طرح به خاطر توجه به "حقوق شهروندی" این انتقاد را وارد می کند که آیا بهتر نبود دولت در آغاز امر، طرح خود را پخته می کرد و آنرا دقیقا تدوین می نمود تا پس از مدت زیادی از عملیاتی شدن آن و اعتراض های فراوان نسبت به چند و چون و نحوه ی اجرای آن که بعضا منجر به نقض حقوق شهروندی شده است، نیاز به بازنگری در آن نبیند.

از طرف دیگر اما این تجدید نظر دیر هنگام این شائبه را به وجود آورده است که چرا دولت در بحبوحه انتقادها به این طرح، نیاز به بازنگری در آن ندیده است و اکنون و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قصد چنین کاری دارد؟

برخی بر این عقیده اند که این مسئله بیش از آنکه ناشی از دغدغه دولت در قبال حفظ حقوق شهروندی باشد به خاطر تبعات منفی ای است که ممکن است اعتراضات به این طرح در انتخابات داشته باشد.

محمود احمدی نژاد در تبلیغات انتخاباتی دور پیش گفته بود: «به ما مربوط نیست که مردم ما چه بپوشند. مگر مشکل ما چند تار موی جوانان است؟»
 
اما عملکرد دولت در طرح امنیت اجتماعی نشان داد که برخلاف اظهار نظر احمدی نژاد در تبلیغات انتخاباتی خویش، نوع پوشش و تار موی جوانان مشکل آنها است و گویا اکنون قرار است بار دیگر این دغدغه تعدیل پیدا کند تا تبعات احتمالی آن در میزان آرای رئیس جمهور از میان برود.