میدان نفتی درود؛ همچنان بلاتکلیف

فرارو- در حالی 10 سال از زمان امضای قرارداد طرح توسعه میدان درود در اول مارچ 1999 می‌گذرد كه پس از تحویل بخش‌های تزریق آب و تولید نفت طی سال‌های گذشته و انجام مستمر عملیات تزریق گاز از خردادماه امسال، با وجود تاخیر زمانی در اجرای پروژه، تولید اضافه از میدان به طور كامل محقق نشده است.

قرارداد طرح توسعه میدان درود 10 سال پیش امضا و مقرر شد كه طی مدت پنج سال پیمانكار - شركت توتال - نسبت به حفر 29 حلقه چاه و نصب تاسیسات تزریق آب، گاز و تاسیسات جانبی اقدام كند.

پس از چندی الحاقیه‌ای به قرارداد اولیه وارد شد كه مضمون الحاقیه بیشتر مربوط به كارهایی مانند اضافه‌ كردن واحد فرآورش نفت به ظرفیت 110 هزار بشكه در روز جهت مصرف سوخت تجهیزات بود. همچنین واحد شیرین‌سازی گاز به ظرفیت 35 میلیون فوت مكعب در روز از دیگر طرح‌های پروژه بوده است.

به این ترتیب عملیات شروع ازدیاد تولید نفت در فروردین سال 1381 و تزریق روزانه 270 هزار بشكه آب در مرداد ماه سال 1384 محقق شدند. پس از آن با وجود این‌كه بر اساس برنامه توافق شده با پیمانكار، قرار بوده كه در تابستان سال 1385 (تیرماه) پس از شروع تزریق گاز در آن تاریخ، تحویل به بهره‌بردار (شركت نفت فلات قاره) انجام شود، ولی به دلیل مشكلات فنی در بخش تزریق گاز، این كار تا خرداد سال 1387 به درازا كشید؛ به‌طوری‌كه سرانجام از حدود هفت ماه پیش تزریق گاز به صورت مستمر ادامه پیدا كرده است. مطابق طرح اولیه با سرویس قرار گرفتن كمپرسورهای تزریق گاز، روزانه 120 میلیون فوت مكعب گاز با فشار 410 بار به میدان تزریق می‌شود.

بنابر آخرین اطلاعات به دست آمده، پس از اجرایی‌شدن طرح تزریق گاز، یك پانچ لیست از اصلاحات مورد نیاز تهیه شده كه حدود 200 مورد بوده و هم اكنون فقط دو تا سه مورد از آن باقی ‌مانده است.

بر اساس این گزارش، هدف اصلی از طرح توسعه میدان درود تزریق همزمان آب و گاز بافشار 400 بار به میدانی با هشت میلیارد نفت درجا وضریب بازیافت حدود 23 درصد بوده است كه با این طرح تزریق، ضریب بازیافت به حدود 33 درصد و مقدار نفت درجا حدود 800 میلیون بشكه افزوده شده و به حدود 2.5 میلیارد بشكه می‌رسد. در حال حاضر به دلیل بهره‌برداری 33 ساله (از سال 1343 تا 1376) و عدم تزریق به موقع آب و گاز فقط 1.5 میلیارد بشكه نفت میدان درود قابل استحصال است. گاز تزریقی به میدان پیش از این سوزانده می‌شد كه با این طرح سالانه حدود 440 میلیون دلار از محل تزریق گاز صرفه‌جویی می‌شود.

در این خصوص برنامه اولیه تولید اضافه از میدان درود معادل روزانه 90 هزار بشكه با نوسان پنج درصد بود كه با محقق شدن تولید اضافی به حدود 66 هزار بشكه در روز، مطابق قرارداد با پیمانكار برخورد خواهد شد.

در این باره پیش‌تر ناجی سعدونی - مدیر عامل شركت مهندسی و توسعه نفت (متن) - به عنوان كارفرمای پروژه با اشاره به این‌كه مشكل اساسی در طرح توسعه میدان درود، بخش تزریق گاز بود كه پیمانكار دو سال پیش كمپرسور‌ها را راه انداخت، ولی پس از 70 ساعت كار با مشكل مواجه شد، به ایسنا گفته بود كه با رفع اشكالات، این سیستم امسال وارد مدار فعالیت و به بهره‌بردار تحویل شده است.

وی با تاكید بر این‌كه تاخیرهای ایجاد شده در بخش تحویل گاز به طور كامل و بر اساس قرارداد در نظر گرفته و محاسبه می‌شود، افزوده بود كه به این ترتیب جرائم از محل پاداش‌ پیمانكار كسر می‌شود؛ اگرچه طرح جامع توسعه میدان (MDP) یك پیش‌بینی بوده و ممكن است زمان‌بندی كمی انحراف داشته باشد كه محاسبه می‌شود.

از سوی دیگر مهدی بازرگان- مدیرعامل سابق شركت متن- فروردین امسال در خصوص دو مشكل میدان درود گفته بود كه بر اساس قرارداد باید تولید نفت در میدان به روزانه حدود 85 هزار بشكه می‌رسید كه با وجود اجرای همه تعهدات توسط پیمانكار و انجام اصول طرح جامع میدان، در نهایت تولید به حدود 45 هزار بشكه در روز رسید؛ بنابراین چون بر اساس قرارداد، امكان تحویل میدان در این حد نیز وجود دارد، تصمیم به تحویل‌گیری گرفتیم، ولی از آنجا كه پیمانكار نتوانسته به هدف تولید برسد، جریمه سنگین برای آن‌ها اعمال می‌شود؛ یعنی به ازای هر مقدار كه از هدف تولید كسر شده باشد، مقداری جریمه به پاداش متعلق (REM) اعمال می‌شود.

در این راستا محمود زیركچیان‌زاده - مدیرعامل شركت نفت فلات قاره - تولید نفت از مجموع میدان درود را حدود 140 هزار بشكه در روز اعلام كرده است.

گفتنی است، میدان نفتی درود یكی از سه میدان جزیره خارگ است كه توسعه آن به منظور افزایش ضریب بازیافت انجام شده است. در طول 40 سال گذشته تاكنون، دو مرحله توسعه‌یی در این میدان انجام شده كه در مرحله سوم روبه اتمام است. با تكمیل فاز سوم توسعه باید تولید نفت این میدان به روزانه 200 هزار بشكه برسد.

از زمان تولید نفت در این میدان (پاییز 1343) تا سال1376 تعداد 42 حلقه چاه در این حوزه نفتی حفر شد كه 18 حلقه در دریا تحت عنوان میدان درود یك و 24 حلقه در جزیره خارگ تحت عنوان میدان درود 2 حفاری و بهره‌برداری شده است. تاسیسات فرآورش نفت‌خام در جزیره خارگ نیز متناسب با درود 1 و 2 به ترتیب با ظرفیت‌های 100 و 110 هزار بشكه در روز طراحی و اجرا شده است.

از سال 1343 تاكنون بیش از یك میلیارد بشكه نفت خام از این حوزه استحصال شده كه البته تولید در زمان جنگ تحمیلی از درود متوقف بوده است. پس از آن‌كه محقق شد تاسیسات موجود قادر به فرآورش نفت‌خام به میزان روزانه بیش از 180 هزار بشكه نیست، طراحی و ایجاد تاسیسات جدید فرآورش به نام درود 3 با ظرفیت حدود 85 هزار بشكه در روز در دستور كار قرار گرفت.