اینترنت ما؛ اینترنت بعضی ها!

فرارو- به دلیل قطع فیبر نوری اینترنت در خلیج فارس، یکی از بزرگترین اختلال‌های شبکه اینترنت در ایران رخ داده است. به باور منتقدان، رویداد اخیر عقب‌ماندگی زیرساخت‌های اینترنت و ناکارایی نهادهای مسئول را بیش از پیش عیان کرده است. 

اینترنت در احتضار!

از روز پنجشنبه، ۲۱ آذر، به دلیل قطع فیبر نوری اینترنت در منطقه فجیره امارات، یکی از بزرگترین اختلال‌های شبکه اینترنت در ایران رخ داده است و ارتباطات اینترنتی کشور همچنان با مشکل روبرو است. از آنجا که بار اصلی شبکه زیرساخت اینترتی ایران بر مسیر فیبر نوری فجیره متمرکز است، با قطع این مسیر، بیش از ۶۰ درصد ارتباطات اینترنتی ایران در حال حاضر دچار اختلال است.

در کنار کابل نوری فجیره، بخشی از ارتباط اینترنتی ایران از طریق ترکیه تأمین می‌شود، اما پهنای باند این مسیر در حدی نیست که اختلالات به وجود آمده را تا حد قابل اعتنایی برطرف کند.  اختلال یادشده موجب کندی و عدم ارائه مناسب سرویس به مشترکان اینترنت شده و اعتراض و شکایت شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ خدمات اینترنتی (ISP) ایران را برانگیخته است. 

علیرضا علمی دبیر انجمن ISPها، از معلق ماندن قراردادهای میلیونی شرکت ها با کاربران خود خبر داده است. او می گوید: به محض بروز اختلال در ارتباط اینترنتی کشور، تلفن‌های بخش مربوطه اشغال شده و شرکت‌های اینترنتی در برابر اعتراض‌های مکرر کاربران نمی‌توانند پاسخ قابل قبولی بدهند.

مقامات مسئول وزارت ارتباطات اما اشکال پیش‌آمده را خارج از دائره‌ی مسئولیت خود می‌دانند و معتقدند که قطع کابل در آب های آزاد توسط یک کشتی، ربطی به سوء مدیریت داخلی ندارد.

به گفته محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعاتی، طول فیبر نوری این کشور به ۶۰ هزار کیلومتر رسیده و ارتباطات کاربران را در ۳۰ استان تامین می‌کند.

یکی از مسیر‌های اصلی فیبر نوری کشور از طریق دریا (خلیج فارس) و ساحل کشور امارات است اما این مسیر در طول سالهای گذشته نیز دچار اختلال شدید شده است، چنانکه در طی سالهای ۸۵ و ۸۶ قطعی چند روزه گریبان فیبر را گرفته بود.

در سال‌های اخیر، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران از تثبیت جایگاه ایران به عنوان ‌هاب منطقه‌ای سخن گفته است. دستیابی به چنین موقعیتی ایران را قادر می‌کند که گذرگاه اصلی ارائه خدمات بین‌المللی مکالمه و دیتا به کشورهای منطقه باشد. با این همه، به نوشته‌ی هفته‌نامه‌ عصر ارتباطات، در بخش تأمین پهنای باند بین‌المللی (با حجم زیاد) هیچ سازمان دولتی و یا خصوصی ایرانی حضور ندارد. به عبارت دیگر، ایران تاکنون صرفاً خریدار پهنای باند بین‌المللی از کشورهای همسایه بوده است. حتی، هیچ برنامه‌ای برای داشتن سهم مالکیت در یکی از کنسرسیوم‌های صاحب فیبرهای زیرساخت بین‌اللمل وجود ندارد.

ایران به لحاظ دو فاکتور اساسی در زمینه‌ی ارتباطات اینترنتی یعنی ضریب نفوذ و سرعت، با مشکلات اساسی روبرو است. بنا به آخرین داده‌های مرکز آمار جهانی اینترنت، ایران با ۲۳ میلیون کاربر اینترنتی در بین ۱۴ کشور خاورمیانه (منهای ترکیه)، از نظر ضریب نفوذ این رسانه، رتبه پنجم را دارد که با توجه به شمار جمعیت کشور چندان برجسته نیست. 

به لحاظ سرعت اینترنت نیز، دولت همچنان برای سرعت‌های بالای ۱۲۸ کیلوبایت در ثانیه محدودیت‌هایی را اعمال می‌کند تا کاربران به همه‌ی سایت‌ها دسترسی نداشته باشند و دان‌لود یا فرستادن فایل‌های صوتی و تصویری کار آسانی نباشد. این محدودیت‌ها معمولاَ با لزوم حفظ امنیت اخلاقی جامعه توجیه می‌شوند.

در حال حاضر اینترنت پرسرعت که یکی از شاخص‌های رتبه‌بندی کشورها در زمینه‌ی پیشرفت اینترنتی است. اما بر اساس داده‌های مرکز آمار جهانی اینترنت، تنها ۴۶۵ هزار کاربر اینترنت در ایران به اینترنت پر‌سرعت متصل هستند که معادل ۶۶ صدم درصد ضریب نفوذ است. این رقم در پایین‌ترین سطوح رتبه‌بندی‌های بین‌المللی است. 
ضمن این که شیوه‌ اصلی اتصال به اینترنت در ایران کماکان «دایل آپ» است، شیوه‌ای که در سطح بین‌المللی رو به منسوخ‌شدن است. این محدودیت‌ها و نیز انحصار و تصدی‌گری دولت در امر ارتباطات بین‌المللی و داخلی اینترنت، پیوسته مورد انتقاد کاربران و شرکت‌های ارائه‌کننده‌ی خدمات اینترنتی بوده‌اند. به گفته‌ منتقدان، قطع گسترده اینترنت که دوباره بخش‌هایی از ایران را دربر گرفته است نیز، اینک مزید بر علت شده است.

مقایسه وضعیت دسترسی به اینترنت در ایران و کشورهای پیشرفته تفاوت فاحشی را نشان می دهد.

بر اساس طرح وزارت اقتصاد آلمان، تا سال ۲۰۱۸ میلادی امکان دسترسی تمام خانه‌ها و شرکت‌های این کشور به اینترنت با سرعت ۵۰ مگابیت در ثانیه فراهم می‌شود. در حال حاضر ۹۸ درصد خانه‌های آلمانی به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند.

وزارت اقتصاد آلمان در کنفرانس وزیران اقتصاد ایالات این کشور، موضوع افزایش پهنای باند اینترنتی را مطرح کرد. خبرگزاری آلمان به نقل از گزارش وزارت اقتصاد آلمان می‌نویسد: «سرمایه‌گذاری‌های گسترده در تلفن ثابت و مخابرات لازم است تا آلمان در آینده بتواند جایگاه خود را به عنوان کشوری با اینترنت پهن‌باند حفظ کند.

در آلمان، ارتباط‌های اینترنتی با سرعت بیش از ۳۸۴ کیلوبیت در ثانیه، در گروه اینترنت پرسرعت (پهن‌باند) قرار می‌گیرند. با این تعریف، بیش از ۹۸ درصد خانه‌های این کشور دسترسی به اینترنت پرسرعت دارند. بر اساس برنامه‌های جدید باید امکان دسترسی بسیاری از شهروندان به اینترنت سریع‌تر فراهم شود.

وزارت اقتصاد آلمان هم‌چنین پیشنهاد کرده که در زمان ساخت خیابان‌های جدید یا کانال تأسیسات، یک لوله خالی هم برای کابل‌کشی اینترنتی تعبیه شود. این اقدام در هزینه‌ها صرفه‌جویی خواهد کرد. 

فراهم کردن فرکانس‌های جدید برای تبدیل سیستم آنالوگ به دیجیتال نیز از جمله اقدام‌های ضروری نامیده شده‌اند. این فن‌آوری بیشتر برای دسترسی مناطق روستایی و دورافتاده‌تر به اینترنت کاربرد دارد.