فرارو- یک جامعه شناس گفت: «جامعه دچار آنومی است و ارزش ها و هنجارهای فرهنگی فرو ریخته است. اکنون جوانان نسبت به آینده ناامید هستند و امیدی به ازدواج، شغل، مسکن و .. ندارند و شادی و نشاط هم در جامعه وجود ندارد که باعث می شود جوانان بیشتر در معرض خودکشی قرار بگیرند.»
بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور در 9 ماهه امسال 3125 تن در حوادثی که مشکوک به خودکشی تشخیص داده شد، جان خود را از دست دادهاند. بررسی دو آمار در 9 ماهه سال 91 و 92 از افزایش 14 درصدی آمار خودکشی در کشور حکایت دارد.
در سال گذشته، از کل مرگهای مشکوک به خودکشی در کشور، بیشترین موارد خودکشی در گروه سنی 18 تا 24 سال ثبت شده است که 28.2 درصد از کل موارد خودکشی این سال را در برمیگیرد.
خودکشی ارتباط تنگاتنگی با مصرف الکل و مواد مخدر دارددکتر آذرخش مکری روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
در گفتگو با فرارو گفت: «خودکشی پدیده بسیار پیچیده روانی، اجتماعی و زیست شناختی است و یک علت واحد ندارد.»
وی ادامه داد: «اگرچه نزدیک 100 سال است که به صورت حساب شده بر روی خودکشی پژوهش شده است اما پارامترهای آن فقط به صورت عامل خطر شناخته شده است. عامل خطر یعنی چیزی که اگر باشد احتمال خودکشی بالا می رود و اگر نباشد احتمال خودکشی پایین می آید؛ با این حال به تنهایی تعیین کننده قضیه نیست.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «به طور مثال وجود بیماری روانی، افسردگی، مصرف الکل و مواد مخدر، تنها زندگی کردن، بیماری جسمی و ارگانیک ضریب احتمال خودکشی در افراد را بالا می برد.»
وی افزود: «لذا خودکشی یک بیماری بسیار متنوعی است و محدوده آن هم خیلی وسیع است و از افرادی که احساس پوچی و ناامیدی دارند تا فردی که ناگهان دچار بیماری غدد می شود در معرض خودکشی قرار دارند.»
مکری در پاسخ به این سوال که دلیل افزایش خودکشی نسبت به سال قبل چیست؟، گفت: «اگرچه قطعی نمی توان ابراز کرد اما به احتمال زیاد دو عامل می تواند در این باره نقش داشته باشد.»
معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد گفت: «عامل اول تشدید مسئله مواد مخدر است، چراکه خودکشی ارتباط تنگاتنگی با مصرف الکل و مواد مخدر دارد. لذا در هر جامعه ای که مصرف مواد مخدر بالا برود احتمال خودکشی افزایش پیدا می کند.»
وی افزود: «عامل دوم استرس های اخیر می باشد که منظور استرس های سه ماه گذشته است که معمولا استرس شغلی، مالی و اقتصادی افراد را در کوتاه مدت مستعد خودکشی می کند.»
مکری در پاسخ به این سوال که چگونه می توان مانع خودکشی شد؟، گفت: «خودکشی پدیده ای گذرا و موقتی است؛ لذا اینکه گفته شود فردی که قصد دارد خود را بکشد بالاخره خود را خواهد کشت اشتباه است.»
وی ادامه داد: «بنابراین در آن شرایط بحران اگر فرد از سیستم درمانی و حمایتی برخوردار شود آن بحران را به خیر می گذارند.»
وی افزود: «به همین دلیل گفته می شود وقتی در دوران فقر و رکود اقتصادی میزان خودکشی بالا می رود لزوما به این دلیل نیست که افراد به دلیل فقر خود را می کشند؛ بلکه به این دلیل است که بودجه های سیستم های مددکاری و روانپزشکی کاهش پیدا می کند و باعث می شود افراد رها شوند و به سمت خودکشی بروند.»
این روانپزشک تصریح کرد: «بنابراین مداخلات اورژانسی در این گونه مواقع خیلی مهم است و اینکه در شرایط اضطراری بتوان سیستم حمایتی کوتاه مدتی عرضه کرد.»
جامعه دچار آنومی استاما دکتر امان الله قرایی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه
در گفتگو با فرارو گفت: «افزایش میزان خودکشی در جامعه قابل پیش بینی بود چراکه جامعه دچار فرو ریختگی فرهنگی و آنومی شده است؛ یعنی ارزش ها و هنجارهای فرهنگی جامعه خُرد شده است.»
این جامعه شناس اظهار کرد: «به لحاظ جامعه شناسی و طبق آنچه دورکیم در سال 1894 بررسی کرد سه عامل در بروز خودکشی مهم است. طبق بررسی دورکیم همبستگی خودخواهانه، همبستگی دیگر خواهانه و آنومی باعث افزایش خودکشی در جامعه می شود.»
وی ادامه داد: «به عبارت دیگر وقتی همبستگی اجتماعی فرد ضعیف شود و احساس پوچی کند احتمال خودکشی وی بالا می رود.»
این استاد دانشگاه گفت: «انسان همچون یک بادکنک است که به وسیله نخ هایی حفظ می شود و رها نمی شود. این نخ ها به مثابه همسر، پدر، مادر، برادر، دوست و ... هستند که اگر این ارتباط قطع شود و فرد احساس پوچی کند همچون بادکنک رها می شود (خودکشی می کند.)»
وی ادامه داد: «بعد از دورکیم جامعه شناسان و روان شناسان دیگری بر روی خودکشی کار کردند و عنوان کردند عوامل سیاسی، اقتصادی، دینی و پیوستگی اجتماعی در بروز خودکشی موثر است.»
وی افزود: «به طور مثال جنگ میزان خودکشی را کاهش می دهد؛ چون در زمان جنگ همبستگی اجتماعی بالا می رود. یا زمانی که اقتصاد نابسامان باشد همچون دوران رکود اقتصادی در آمریکا (1929 – 1933) میزان خودکشی بالا می رود.»
قرایی مقدم در پاسخ به این سوال که چرا میزان خودکشی در رده سنی 18 تا 24 سال بیشتر است؟، گفت: «این موضوع به دلیل ایجاد آنومی در جامعه است. از سوی دیگر در حال حاضر در جامعه ایران افراد در این سن هنوز ازدواج نکردند و لذا نخ ارتباطی برای پیوستگی ندارند؛ به همین دلیل افراد متاهل کمتر از افراد مجرد به سمت خودکشی می روند.»
وی ادامه داد: «علاوه بر این جامعه دچار آنومی است و ارزش ها و هنجارهای فرهنگی فرو ریخته است. اکنون جوانان نسبت به آینده ناامید هستند و امیدی به ازدواج، شغل، مسکن و .. ندارند و شادی و نشاط هم در جامعه وجود ندارد که باعث می شود جوانان بیشتر در معرض خودکشی قرار بگیرند.»