فرارو- آمریکا، هم در «عمل» و هم در «کلام» حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناخت. این حق در «عمل» در چارچوب توافقنامه «ژنو» به رسمیت شناخته شد. معاون وزارت خارجه آمریکا هم در «کلام» بر این حق صحه گذاشت.
به گزارش فرارو، وندی شرمن، معاون وزارت خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای آمریکا در گروه ۱+۵، پس از نخستین دور مذاکرات توافق جامع هسته‌ای ایران در «وین» به اسرائیل رفت تا گزارشی از این مذاکرات را به طرف‌های اسرائیلی خود ارایه کند.
با این حال آنچه که او به اطلاع رساند، نه باب دل اسرائیلی‌ها بود و نه باب دل تندرو‌ها در آمریکا و البته ایران به خصوص آنهایی که آرزوی شکست تیم مذاکره کننده فعلی کشورمان را دارند.
شرمن اعلام کرد که در چارچوب توافق جامع نهایی درباره برنامه هسته‌ای، ایران می‌تواند برای «تامین نیازهای عملی خود» به برنامه غنی‌سازی «محدود و نظارت‌شده» ادامه دهد.
روزنامه هاآرتص هم از قول شرمن نوشت: آمریکا نیز مانند اسرائیل ترجیح می‌داد «ایران اصلا غنی‌سازی نکند» اما این انتظاری «بعید» است.
بر این اساس، سخنان معاون وزارت خارجه آمریکا، می‌تواند پایانی بر حدود سه ماه مجادله و فضاسازی تندرو‌ها در داخل ایران باشد که معتقد بودند حق غنی سازی ایران در توافق ژنو به رسمیت شناخته نشده است و برای این ادعا هم به اظهارات مقامات آمریکایی استناد می‌کردند تا مقامات ایرانی.
ژنو سرآغاز مجادلات برای حق غنی سازی
سوم آذرماه بود که پس از پنج روز مذاکره سخت و نفس گیر، در حدود ساعت ۴ بامداد، وزرای خارجه ایران و شش کشور عضو گروه ۱+۵ به همراه کا‌ترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با ترک هتل اینترکنتیننتال ژنو- که به محل مذاکرات هسته‌ای تبدیل شده بود- به ساختمان نمایندگی سازمان ملل رفتند تا در جمع خبرنگاران خبر از نخستین توافق هسته‌ای ایران ظرف ۱۰ سال گذشته دهند؛ توافقی تاریخی که قرار است بر پایه آن زمینه برای عادی شدن پرونده هسته‌ای ایران فراهم شود.
این توافق در شرایطی حاصل شد که در ساعات پایانی این مذاکرات امید برای توافق، لحظه به لحظه کمتر می‌شد و اخبار منتشر شده حکایت از آن داشت که مذاکره کنندگان، در سومین حضور خود در ژنو احتمالا باز هم دست خالی این شهر را ترک خواهند کرد.
در دوره جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ با تغییر تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران، دو طرف تاکنون یک دور در سطح وزرای خارجه در نیویورک، و یک دور در سطح معاونان در ژنو و دو دور در سطح وزرای خارجه باز هم در ژنو با یکدیگر مذاکره کرده‌اند.
عمده چالش ایران و گروه ۱+۵ در مذاکرات ژنو۳ معطوف بر دو موضوع بود؛ آینده راکتور آب سنگین اراک و غنی سازی. در روز چهارم این مذاکرات هم هر‌گاه اعضای هیات مذاکره کننده هسته‌ای ایران در لابی هتل، از مسیر آسانسور تا در خروجی و یا پشت اتاق هیات ایرانی در جمع خبرنگاران حاضر می‌شدند بر این موضوع تاکید می‌کردند که تنها روی دو موضوع اختلاف نظر وجود دارد.
برای حل و فصل نگرانی پیرامون آینده راکتور آب سنگین اراک راهکار وجود داشت. ایران تاکید دارد از این راکتور که کاربردی دوگانه می‌تواند داشته باشد تنها برای مصارف صلح آمیز قرار است استفاده شود و نگرانی در مورد آینده کاربرد این راکتور نیز با افزایش نظارت‌های آژانس قابل رفع است.
در پایان توافق ژنو هم بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای نخستین بار امکان بازدید از این راکتور را پیدا کردند.
اما پذیرش حق غنی سازی و تفسیر متفاوت از ماده ۴ ان پی تی موضوع مورد مناقشه‌ای بود که به آسانی قابل حل و فصل نبود چرا که نه ایران حاضر به کوتاه آمدن از این حق بود و نه غربی‌ها و در راس آن‌ها آمریکایی‌ها حاضر نبودند این حق را در مقام عمل و در کلام به ایران بدهند.
همانطور که پیش از آن مذاکرات وندی شرمن، معاون وزارت خارجه آمریکا تاکید کرده بود که هیچ وقت غنی سازی ایران را به رسمیت نمی‌شناسیم.
با این حال همتای ایرانی شرمن در ابتدای مذاکرات ژنو۳ در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود که «هیچ سندی که در آن حق غنی‌سازی به رسمیت شناخته نشده باشد را امضا نمی‌کنیم».
عباس عراقچی معاون وزارت خارجه ایران تاکید داشت: «ما درباره غنی‌سازی کاملاً جدی هستیم و غنی‌سازی در ایران باید به‌اسم غنی‌سازی به رسمیت شناخته شده و در سند نیز پذیرفته شود و هم در گام اول و سپس در گام‌های بعدی و نهایی و نیز در عمل باید ادامه یابد. بنابراین یکی از مهم‌ترین موارد مورد نظر ما این است و قطعاً تا زمانی که نظر ما دراین‌باره تأمین نشود به امضای مجموعه سند رضایت نخواهیم داد».
رضایت ایران در متن توافق ژنو موسوم به «برنامه اقدام مشترک» جلب شد البته نه به صراحت. در یکی از بخش‌های عناصر گام اول «برنامه اقدام مشترک» آمده است: «ایران اعلام می‌کند که برای این دوره ۶ ماهه، اورانیوم را به سطح بالا‌تر از ۵ درصد» غنی سازی «نکند».
در بخش دیگری تصریح شده است: «ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری» غنی سازی «خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد.»
بنابراین برپایه موارد مورد اشاره اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران تاکید کردند که حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شده است.
هر چند در این باره آمریکایی‌ها تلاش کردند که برداشت متفاوتی از توافق ژنو را ارایه کنند و جان کری وزیر خارجه آمریکا، با ادعای اینکه به صراحت حق غنی سناری ایران در این توافق نامه به رسمیت شناخته نشده است گفت: «هیچ حقی برای غنی‌سازی ایران وجود ندارد. ما حق غنی‌سازی را به رسمیت نمی‌شناسیم. این موضوع در «ان‌پی‌تی» نیز روشن است. بسیار بسیار روشن است که هیچ حقی برای غنی‌سازی وجود ندارد.»
این سخنان در حالی مطرح شد که آمریکایی برای دستیابی به این توافق با جمهوری اسلامی ایران از سوی همتایان خود به شدت تحت فشار بودند. بر این اساس برخی گمانه زنی‌ها حکایت از آن داشت که این سخنان صرفا در راستای آرام کردن تندروهای داخلی از یک سو و ایجاد اطمینان به همتایان آمریکا از جمله اسرائیل و کشورهای عربی از سوی دیگر مطرح شده است.
با این حال ظرف سه ماه گذشته، منتقدان توافق ژنو در داخل ایران بی‌توجه به شرایط طرح چنین سخنانی و با استناد به اظهارات مقامات آمریکایی به تیم مذاکره کننده و دولت یازدهم تاختند که چرا که حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخت نشده است.
این موضع بار‌ها از سوی تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران از جمله محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران بار‌ها مورد انتقاد قرار گرفت که منتقدان «کمی از اعتمادی که به آمریکایی‌ها دارند را به ما داشته باشند و حرف نمایندگان خودشان را مورد استناد قرار دهند.»
با این حال منتقدان داخلی بر پایه رویکرد‌های سیاسی و جناحی و با آرزوی شکست تیم مذاکره کننده هسته‌ای قصد کوتاه آمدن از موضع خود نداشتند و معتقد بودند که توافقی که در آن به صراحت حق غنی سازی ایران ذکر نشود مورد پذیرش نیست.
بر این اساس سخنان تازه معاون وزارت خارجه مبنی بر اینکه «در چارچوب توافق جامع نهایی درباره برنامه هسته‌ای، ایران می‌تواند برای» تامین نیازهای عملی خود «به برنامه غنی‌سازی» محدود و نظارت‌شده «ادامه دهد» عملا می‌بایست به نوعی منتقدان توافق ژنو را خلع سلاح کند و بهانه اصلی انتقادات نسبت به تیم مذاکره کننده را از دست آن‌ها بگیرد.
چگونه اقتدار کلیسای کاتولیک و نفوذ روحانیت در فرانسه از بین رفت؟
پاپ و موسولینی: اتحاد نامقدس مخفی؛ چگونه کلیسای کاتولیک با موسولینی همبستر شد؟
آیا صدام حسین واقعا «دیوانه خاورمیانه» بود؟
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
