خاتمی گفت:«اگر نفت در اختيار دولت باشد دولت احساس نياز به مردم نميکند و در مقابل مردمي که به آنان نيازمند است، پاسخگو نخواهد بود.»
سيد محمد خاتمي که در همايش نفت، توسعه و دموکراسي سخن ميگفت، با بيان اينکه نفت يک نعمت بزرگ است، اظهار داشت: «اگر با بهرهوري سنجيده از اين نعمت خداداد ، شکر آن را به جا نياوريم، ميتواند امري نامناسب براي کشور باشد.»
وي ادامه داد: «ايران در يکي از حساسترين مناطق استراتژيک عالم قرار دارد. ما در مهمترين جغرافيايي سياسي و راهبردي عالم قرار داريم و در منطقهاي هستيم که سرشار از منابع عظيم طبيعي و انساني است.»
خاتمي با اشاره به همزماني کشف نفت و جنبش مشروطيت ادامه داد: «مشروطيت به محاق افتاد و با دخالت بيگانه و اشتباهات بزرگ داخلي شاهد روي کار آمدن يکي از دين ستيزترين و آزادي ستيزترين رژيم ديکتاتوري در تاريخ بوديم.»
رئيسجمهور پيشين کشورمان اظهار داشت: «انقلاب اسلامي اوج تحولاتي بود که در يک قرن اخير در کشور رخ داد و دست بيگانه را از سرنوشت کشور کوتاه کرد و با اهداف بلند ملت چشم انداز دلپذيري را براي تحقق اهداف تاريخي ايرانيان يعني ايراني آزاد و عدالت سازوگار با فرهنگ ديني به وجود آورد که آثار بزرگي نيز داشت.»
خاتمي افزود: «با وجود همه اين موارد ما در پايدار شدن اهداف خود يعني مردم سالاري و تعميق و بسط گسترش همه جانبه دچار مشکل بودهايم. اين که ما مشکلات را بر گردن بيگانگان بياندازيم و عناصر داخلي را ناديده بگيريم از واقعيت تخلف کردهايم.»
خاتمي افزود: «اگر نفت به عنوان يک منبع سرشار در جامعهاي که دچار استبداد است، در اختيار دولت قرار گيرد اين نعمت خداداد مانع توسعه مردم سالاري خواهد شد. نفت ميتواند دولت را به کارفرماي بزرگي تبديل کند که موتور توسعه يعني بخش خصوصي را خاموش کند و دولت را متقاعد به اين کند که نهادهاي مدني رقيب او به حساب ميآيند. اگر نفت در اختيار دولت باشد دولت احساس نياز به مردم نميکند و در مقابل مردمي که به آنان نيازمند است، پاسخگو نخواهد بود. در حالي که دولت و ملت بايد پاسخگوي يکديگر باشند و اين از پايههاي مردم سالاري است.»
رئيسجهمور پيشين کشورمان با بيان اينکه نفت در دست دولت باعث ايجاد بروکراسي و ديوان سالاري ميشود، اضافه کرد: «اين مسايل مانع پيشرفت و توسعه جامعه در همه عرصهها ميشود اما اين نگرانيها از ارزش نفت نميکاهد، مهم اين است که چگونه و با کدام رويکرد و مديريت از نفت استفاده کنيم.»
وي ادامه داد: «با وجود همه اين موانع ساختاري ،برنامه ريزان ، متخصصان و کارشناسان با توجه به درآمد ارزي کشور فرصتها را در برنامه چهارم توسعه ايران متجلي کردهاند که اگر اين راه ادامه پيدا کند مسير براي حل مشکلات ما فراهم ميشود.»
خاتمي با تاکيد بر اينکه نفت ميتواند فرصتهاي بزرگي براي خروج از تنگاهاي موجود را فراهم کند، اضافه کرد: «اگر دولتها واقعاً به مردم سالاري مؤمن باشد و از صميم قلب قدرت و منزلت و ثروت خود را براي مردم بخواهند، نقاط ضعف ساختارهاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي با برنامهريزي رفع خواهد شد.»
رئيسجمهور پيشين کشورمان در پايان سخنانش خاطرنشان کرد: «اکنون کارشناسان به نقش مخرب اتکاي دولت به نفت پي بردهاند و از لحاظ نظري تا حد زيادي متوجه مشکل شدهايم اما تا عمل براي رفع آن فاصله زيادي مانده است.»
