ارز در سال 93 تک نرخی می شود؟

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «اگر دولت سعی کند تقاضا را محدود کند (یا به نوعی عرضه ارز بیشتر شود) می توان امیدوار بود که در سال آینده قیمت ارز آزاد به قیمت ارز در بودجه نزدیک شود.»

در پی تاکید رییس کل بانک مرکزی بر تک نرخی شدن ارز در سال 93، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری نیز اعلام کرده که در سال آینده قطعا نظام ارزی کشور تک نرخی می شود.

از سوی دیگر در پی آزاد شدن 4.2 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که قسط اول آن واریز شده برخی کارشناسان پیش بینی می کنند که نرخ ارز طی ماه های آتی کاهش می یابد.

در این زمینه اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی، پیش از آزاد سازی بخشی از دارایی‌های ایران با بیان این که طی روزها و ماه‌های آینده شاهد کاهش نرخ ارز خواهیم بود، گفت: البته باید توجه کرد که نرخ ارز را عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌کند، اما با توجه به گشایش‌های ایجاد شده طبیعی است که انتظار داشته باشیم نرخ ارز به سمت کاهش تغییر کند.

با این وجود تاکید بر تک نرخی شدن ارز در شرایطی صورت می گیرد که چندی پیش مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهوری خاطرنشان کرد: به دلیل غیر قابل تبدیل بودن ارز حاصل از صادرات نفت (یوآن چین و وون کره‌جنوبی)، یکسان سازی نرخ ارز به آن معنایی که در نظر ما است فعلا امکان‌پذیر نیست.

دکتر مصطفی شریف استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در حال حاضر فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ پیش بینی شده در بودجه 93  خیلی زیاد نیست.»

وی ادامه داد: «نرخ ارز به موضوع عرضه و تقاضا و همچنین سیاست های ارزی دولت بستگی دارد. در بحث عرضه به نظر نمی رسد با توجه به شرایط رکودی کنونی در بخش صادرات غیرنفتی تحول چشمگیری رخ دهد. از سوی دیگر در بخش صادرات نفتی هم هنوز اتفاقی رخ نداده و میزان صادرات افزایش نیافته است.»

وی افزود: «بنابراین تنها منبع افزایش درآمدهای ارزی همان بازگشت دارایی های بلوکه شده به داخل کشور است که به صورت اقساط خواهد بود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اما تقاضای ارز معمولا شامل واردات کالا و تقاضاهای مردمی است که برای تحصیل، مسافرت تفریحی یا مداوا در خارج از کشور نیازمند ارز هستند. حال در شرایطی که عرضه ارز خیلی افزایش نخواهد یافت، دولت باید تقاضای ارز را هم محدود کند.»

وی ادامه داد: «به طور مثال اکنون دولت عنوان کرده برای شب عید واردات میوه نخواهیم داشت که این موضوع خود تا حدودی تقاضای ارز را محدود خواهد کرد. لذا از آنجا که عرضه ارز در سال آینده خیلی تفاوت نخواهد کرد، نرخ ارز به این بستگی خواهد داشت که دولت در رابطه با موضوع تقاضای ارز چگونه برخورد کند.»

وی افزود: «یعنی اگر دولت سعی کند تقاضا را محدود کند (یا به نوعی عرضه ارز بیشتر شود) می توان امیدوار بود که در سال آینده قیمت ارز آزاد به قیمت ارز در بودجه نزدیک شود.»

شریف در پاسخ به این سوال که آیا اجرای تبصره 21 قانون بودجه 93 و افزایش قیمت حامل های انرژی در قیمت ارز سال آینده تاثیرگذار است؟، گفت: «بله صد در صد تاثیرگذار است. منتهی هنوز مشخص نیست افزایش قیمت حامل های انرژی به چه نسبتی و بر روی کدام حامل ها اعمال خواهد شد.»

وی افزود: «اگر این افزایش قیمت بر روی حامل های تولیدی باشد منجر به ایجاد شوک در اقتصاد خواهد شد که می تواند موجب افزایش قیمت سایر کالاها شود.»

شریف در پاسخ به این سوال که اگر افزایش قیمت حامل های انرژی بر قیمت ارز تاثیرگذار است چگونه امکان تک نرخی شدن ارز در سال 93 وجود دارد؟، گفت: «همانطور که عرض کردم مهم است افزایش قیمت هر کدام از حامل های انرژی به چه میزان باشد. چنانکه اگر قرار باشد شیب افزایش قیمت حامل های انرژی تند باشد مسلما به صورت مارپیچی بر تورم و سپس ارز تاثیر گذاشته و منجر به افزایش قیمت ارز خواهد شد.»

وی ادامه داد: «اما به نظر نمی رسد این روش درست باشد و بعید است که دولت هم چنین اقدامی را در پیش بگیرد. لذا به نظر من بعید است که افزایش شدید قیمت ارز که در دولت قبلی صورت گرفت در دولت فعلی هم روی دهد.»

وی افزود: «اما اینکه نرخ ارز در سال آینده به سمت نرخ آزاد یا به سمت نرخ ارز در بودجه برود به سیاست های دولت بستگی دارد.»

این استاد دانشگاه گفت: «البته اگر منظور از تک نرخی شدن این باشد که صرفا یک نرخ وجود داشته باشد، چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد و مسلما همیشه یک تفاوت ناچیزی وجود خواهد داشت.»

وی ادامه داد: «لذا در سال آینده با فرض اجرای سیاست های درست توسط دولت امکان نزدیک شدن نرخ ارز آزاد به نرخ ارز در بودجه وجود دارد و سیاست های درست هم همانطور که عرض کردم تضییق در تقاضای ارز و دیگری گشایش در عرضه ارز است که منظور همان بازگشت 4.2 میلیارد دلار دارایی بلوکه شده ایران در خارج از کشور است.»