ایمنی کار فدای کاهش هزینه‌ها می‌شود

آتش‌سوزی یکی از کارگاه‌های تولید پوشاک در خیابان جمهوری و جان‌باختن دو کارگر زن گرچه از بُعد اجتماعی بسیار خبرساز شد ولی یک موضوع اقتصادی در این میان مورد بی‌توجهی قرار گرفت.

تاریخ انتشار: ۰۸:۱۵ - ۰۳ بهمن ۱۳۹۲

آتش‌سوزی یکی از کارگاه‌های تولید پوشاک در خیابان جمهوری و جان‌باختن دو کارگر زن گرچه از بُعد اجتماعی بسیار خبرساز شد ولی یک موضوع اقتصادی در این میان مورد بی‌توجهی قرار گرفت. ایمنی کار یکی از نکات اولیه در واحدهای تولیدی است که در ایران کمتر به آن توجه می‌شود. در این زمینه با کاظم فرج‌الهی یکی از فعالان تشکل‌های کارگری به گپ‌وگفت نشستیم.

‌در سال‌های اخیر شاهد افزایش تلفات کارگری هستیم به نظر شما با اینکه ایمنی کار یکی از اصول اولیه در بنگاه‌های تولیدی دنیاست چرا در ایران به آن بی‌توجهی می‌شود؟
دلیل اصلی آن را می‌توان در احساس عدم امنیت شغلی کارگران جست‌وجو کرد؛ بسیاری از کارگران در سال‌های اخیر به دلیل شرایط اقتصادی و تعدیل نیروهای متعدد نسبت به محیط کار خود بی‌توجه شده‌اند و دلیلی برای رعایت نکات ایمنی ندارند.

‌به‌نظر شما اطلاع‌نداشتن کارگران از قوانین ایمنی کار بر افزایش این آمار دامن نمی‌زند؟
متاسفانه در سال‌های اخیر که شاهد سرازیرشدن نیروی کار جوان به حوزه تولید بودیم، همزمان با آن، شاهد استفاده از تجربه‌های نیروهای قدیمی و همچنین برپایی دوره‌های جدید ایمنی کار و آموزش بهداشت کار نبودیم و همین موضوع باعث شده که میزان تلفات کارگری افزایش یابد.

‌به نظر شما ایمنی کار با توسعه اقتصادی مربوط است؟
فرهنگ ایمنی و حفاظتی در محیط کار ارتباط مستقیم با سلامت و بهداشت نیروی کار، رشد و توسعه اقتصادی جوامع دارد و مدیریت منابع انسانی نیازمند صیانت از نیروی کار و ایمن‌سازی محیط کار است. در کشور ما سالانه مبالغی جهت غرامت‌های دستمزد ناشی از ایام بیماری و نقص عضو ناشی از حوادث کار هزینه و خساراتی به نیروی انسانی فعال جامعه وارد می‌شود. آسیب‌ها و خطرات محیط کار، کمبود نیروی متخصص، عدم شفافیت استانداردها، موسسه کار و تامین اجتماعی را بر آن داشت تا در اجرای فصل چهارم قانون کار، با انتشار مجموعه آیین‌نامه‌های حفاظت و بهداشت کار در جهت بهبود شرایط کار، فرهنگ ایمنی و حفاظتی گام بردارد و نقش خود را در زمینه بهبود شاخص‌های بهره‌وری نیروی کار با ارتقای مدیریت ایمنی، حفاظت و بهداشت کار ایفا کند. آیین‌نامه‌های حفاظت و بهداشت کار از بدو پیدایش، فرازونشیب‌های بسیاری داشته و به لحاظ اهمیت موضوع، فصل چهارم قانون کار به این مقوله اختصاص یافته است.

‌آیا آماری در مورد میزان تلفات کارگری سالانه منتشر می‌شود؟
در سال‌های گذشته که در هیچ حوزه کارگری ما شاهد اعلام صحیح آمار نبودیم. ولی طبق خبری که اوایل امسال منتشر شد در سال گذشته نسبت به سال 90 بیش از 19‌درصد افزایش تلفات کارگری را شاهد بودیم و با توجه به رکود و تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی، این آمار، قابل‌تامل است.

‌در چه حوزه‌هایی میزان تلفات کارگری بالاست؟
معدن، ساختمان و صنایع پتروشیمی از حوزه‌های تولیدی‌ای هستند که میزان تلفات در این حوزه‌ها بسیار بالاست.

‌‌با این اوصاف به‌نظر شما اولین حوزه‌ای که مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد ایمنی کار است؟
بله. همانطور که گفتم اولین هزینه‌ای که کارفرما برای صرفه‌جویی و کاستن از هزینه‌ها انتخاب می‌کند ایمنی کار است. بسیاری از تجهیزات ایمنی در کارگاه‌ها، تاریخ مصرفشان گذشته است و کارفرما نسبت به، به‌روز‌رسانی این تجهیزات اقدام نکرده و حالت دکور دارد و حتی در مواردی اگر استفاده شود شاید خطرناک هم باشد.

‌وزارت کار هم یکی از ضلع‌های این موضوع است که کمیته ایمنی بهداشت در این سازمان فعال است به‌نظر شما این کمیته نقشش را به‌خوبی ایفا می‌کند؟
به نظر نمی‌رسد. نبود نظارت هم یکی از دلایل مهم تلفات کارگری است که تاسف‌بار است. بازرسان تامین اجتماعی باید دقت بیشتری در این زمینه داشته باشند ولی متاسفانه این مورد، به‌ندرت اتفاق می‌افتد.

‌این نظارت باید چگونه اعمال شود؟
بازرسان کمیته ایمنی بهداشت باید هم سرزده به کارگاه‌ها مراجعه کنند هم اگر شکایتی از طرف کارگری شد برای بازرسی به واحد تولیدی مراجعه کنند.

‌پس چرا نظارت به‌خوبی انجام نمی‌گیرد؟
اولین دلیلش این است که اگر کارگری شکایت کند نامش محفوظ نمی‌ماند و در شکایت به آن اشاره می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود تا کارگران از شکایت بترسند. کمیته ایمنی بهداشت اگر می‌خواهد تا واقعا میزان گزارش‌های کارگری در مورد ایمنی بهداشت افزایش یابد باید اسامی کارگران را محرمانه نگاه دارد تا کارگر احساس امنیت کند.

‌آیا استانداردهای جهانی در مورد ایمنی بهداشت در ایران رعایت می‌شود؟
در هر حوزه ما استانداردهای خاصی داریم که نزدیک به استانداردهای جهانی است ولی موضوع مهم‌تر، اجرای آن است. در بعضی از حوزه‌ها کارفرما حتی به صورت عمدی نسبت به رعایت این استانداردها بی‌توجهی می‌کند و آموزش‌هایی که در این زمینه انجام می‌شود بیشتر برای پرکردن عریضه است و وقتی به بُعد اجرایی می‌رسد بسیاری از مفاد آن رعایت نمی‌شود.

‌به غیراز شکایت به کمیته ایمنی بهداشت، کارگران چه اقدام دیگری می‌توانند برای بالارفتن ایمنی کار انجام دهند؟
متاسفانه به غیراز شکایت، راهکار قانونی دیگری در این زمینه وجود ندارد ولی توصیه می‌کنم بعد از هر حادثه کاری، خانواده کارگر صدمه‌دیده یا اطرافیان او گزارش حادثه را از نیروهای امدادی بگیرند تا در پیگیری‌های کمیته امداد بتواند مفید باشد.

منبع: روزنامه شرق

از میان اخبار