پرونده هسته ای ایران در انتظار آمدن اوباما

به گزارش سرویس بین الملل فرارو، ریا نووستی "RIA Novosti"در مورد نشست اخیر 1+5 و سرنوشت پرونده هسته ای ایران چنین نوشته است:

گروه شش بار ديگر نتوانستند در مورد تحريم هاي جديد عليه ايران به توافق برسند. اين مسئله در سطح مديران سياسي وزارت خارجه فرانسه، آلمان، بريتانيا، چين، روسيه و ايالات متحده مورد بجث قرار گرفت. طبق معمول، ايالات متحده و متحدان اروپايي آن خواستار گسترش تحريم ها و وادار كردن تهران به توقف غني سا ي اورانيوم بودند در حالي كه روسيه و چين با تحريم هاي بيشتر مخالف بودند. طرفين تصميم گرفتند به مشورت هاي خود ادامه دهند.

هر چند كه عجيب به نظر مي رسد ولي در قطعنامه اخير شوراي امنيت سازمان ملل در باره ايران (1835) كه تحريم جديدي را اعمال نكرد، چنين نتيجه اي از قبل تعيين شده بود.

از يك سو اين قطعنامه از ايران مي خواهد "به طور كامل و بدون تأخير پايبند وظايف خود" مطابق با قطعنامه هاي قبلي باشد و با سازمان بازرسي هسته اي سازمان ملل يعني آژانس بين المللي انرژي هسته اي همكاري كند، ولي از سوي ديگر لزوم "رويكرد دو مسيري به اين مسئله هسته اي" و "تعهد آن به يك راه حل سريع و از طريق مذاكره براي مسئله هسته اي ايران. . . " را بار ديگر مورد تأكيد قرار مي دهد.

روشن است كه "رويكرد دو مسيري" قطعنامه مزبور با اخطار براي متوقف كردن غني سازي اورانيوم "بدون تأخير" و بازگشت به ميز مذاكره جور در نمي آيد. گروه شش احتمالا به مصالحه نمي رسند و ايالات متحده و متحدان اروپايي آن (فرنسه،‌آلمان، و بريتانيا) كاملا حق دارند از روسيه و چين بپرسند كه: تا كي مي شود ايران را تحت فشار قرار داد در حالي كه هيج واكنشي وجود ندارد؟ ايران به حكم و دستور يا حتي اتمام حجت گوش نمي دهد.

از آن موقع تا كنون اوضاع مكررا تكرار شده و قطعنامه ها تنها اختلاف هاي جزيي دارند. به دنبال قطعنامه 1696 ، قطعنامه هاي 1737، 1747، 1803 و 1835 صادر شدند ولي تنها تحريم هاي قطعنامه 1737 اعمال شد قطعنامه هاي ديگر صرفا ايران را به تحريم هاي شديدتر در صورت خودداري از توقف غني سازي اورانيوم تهديد كردند.

با اين وجود، نشست اخير گروه شش راهبردهايي در ارتباط با انتخاب باراك اوباما به عنوان رييس جمهور جديد آمريكا داشت. او قول داده است تا درها را به روي گفت و گوهاي مستقيم بين آمريكا و ايران باز كند. اكنون بسياري از مردم مي پرسند كه وي چگونه روابط آمريكا با ايران را برقرار خواهد كرد.

اوباما ترجيح مي دهد كارت هاي خود را رو نكند ولي موضع خود را به روشني تعريف كرده است: به ايران نبايد اجازه داده شود به يك قدرت هسته اي تبديل شود. ولي هنوز بيش از دو ماه تا شروع رياست جمهوري اوباما باقي مانده و بعيد است كه رييس جمهور جورج بوش موضع خود را در برابر ايران نرم كند.

ايالات متحده عملا دو روز پس از پيروزي چشمگير اوباما تحريم هاي اقتصادي عليه ايران را شديدتر كرد. وزارت خزانه داري آمريكا بانك هاي آمريكايي را از پرداخت هاي انتقالي كه دولت و بانك هاي ايراني تحت شرايطي ويژه مجاز به انجام آن بودند، منع داشت. اقدام واشنگتن موجب شد آخرين حلقه اتصال ايران به نظام مالي آمريكا قطع شود.

آخر اين كه بوش فرماني را براي تمديد "فرمان اجرايي" 12170 جهت مسدود كردن دارايي هاي دولتي ايران در ايالات متحده صادر كرد. اين فرمان تقريبا سي سال پيش توسط رييس جمهور جيمي كارتر در تاريخ 14 نوامبر 1979 و كمي بعد از تصرف سفارت آمريكا در تهران صادر شده بود. به وزارت خزانه داري دستور داده شد تمامي دارايي هاي دولت ايران را در ايالات متحده، در تمامي بانك هاي آمريكايي و ديگر سازمان هاي وابسته خارجي مسدود كند. بوش علت اين تصميم را نداشتن روابط عادي با ايران توصيف كرد.

در شرايطي متفاوت، احتمالا به اين تصميم توجهي نمي شد. بوش قبل از امضاي فرمان، با اوباما ملاقات كرد و امكان دارد كه در باره مسئله ايران و از جمله شكل كلي روابط دو جانبه گفت و گو داشتند. آنها احتمالا به ويژه در مورد ابطال "فرمان اجرايي" مزبور در زمان مناسب صحبت كردند. بديهي به نظر مي رسد كه اگر بوش مي داتست اوباما پس از روي كار آمدن آن را باطل مي كند، تصميم به تمديد آن نمي گرفت.

در همين حال، كارشناسان سياسي مختلف توصيه هاي كاملا متفاوتي از يكديگر در مورد ايران در اختيار اوباما قرار مي دهند. برخي از آنها بر اصول پنجگانه كه شديدترين خط مشي را در مورد ايران فراهم مي كند، اصرار مي ورزند در حالي كه عده اي ديگر توصيه مي كنند كه او بايد موضع آمريكا را نرم كند.

گزارشي از يك گروه 20 نفره از دانشمندان و ديپلمات هاي برجسته روز سه شنبه به چاپ مي رسد. ولي روز پنجشنبه گذشته (به هنگام نشست گروه شش) فاش شد كه اين كارشناسان به كارآيي تهديدهاي نظامي يا اقتصادي عليه ايران اعتقاد ندارند. آنها هيچ امتيازي را در اقدام نظامي عليه ايران مشاهده نمي كنند و بر گفت وگوهاي ديپلماتيك در سطح بالا اصرار مي ورزند.

اوباما چه ايده اي را بر مي گزيند؟ در ماه دسامبر، مدير كل آژانس بين المللي انرژي هسته اي گزارش ديگري را در مورد برنامه هسته اي ايران صادر خواهد كرد. شوراي امنيت سازمان ملل براساس آن گزارش قطعنامه بعدي را در مورد ايران تصويب خواهد كرد. آيا شوراي امنيت تحريم هاي عليه ايران را بر اساس درك و تفسير ايالات متحده حفظ خواهد كرد؟ پاسخ به اين سؤال ، تصميم اوباما را نشان خواهد داد.