فرارو- باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی ماه می گذشته از یک فرمول بندی جدید برای جنگ علیه ترور صحبت کرد و اذعان داشت که «ما نمی توانیم هرجا که یک ایدئولوژی رادیکال ریشه دواند، از زور استفاده کنیم»؛ تنها جایگزین برای «جنگ همیشگی»، تلاش پایدار جهت تقلیل «سرچشمه افراط گرایی» است. شاید هیچ نیازی نبود که رئیس جمهوری آمریکا این نکته آشکار را بیان کند؛ به هر حال وی از همان روزهای نخست فعالیت به عنوان یک کاندیدا نیز تقریبا از همین زبان استفاده می کرد. اما اوباما پس از پنج سال پاسخگویی به تروریسم از طریق همان تاکتیک های کشنده ای که جورج دابلیو بوش به کار می برد، نیاز داشت که به مخاطبان و شاید حتی به خود یادآور شود که از طریق زور می توان افراط گرایان تندرو را کند کرد اما نمی توان از این طریق آنها را شکست داد.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، اصلا مشخص نیست که اوباما پنج ماه دیگر چه برنامه ای برای خشک کردن این سرچشمه ها خواهد داشت. اما این دولت در ماه سپتامبر با اعلام اینکه ایالات متحده و دیگر کشورها تلاشی 10 ساله با بودجه ای 200 میلیونی را برای مقابله با افراط گرایی خشونت آمیز آغاز می کنند، گام های اعتدالی در این مسیر را برداشت.
این نهاد جدید به دلایل بازاریابی با عنوان «صندوق جهانی برای انجمن تعامل و انعطاف پذیری» فعالیت می کند و از هرگونه ارجاع صریح به اسلام عاری است. اما هدف آن مشخصا تامین بودجه برنامه های محلی طراحی شده برای مبارزه با افراط گرایی اسلامی است. برنامه های اولیه بر شش کشور با اکثریت مسلمان متمرکز می شود.
کاخ سفید که به خوبی می داند هرگونه تلاشی از این دست اگر مهر آمریکا را داشته باشد، از همان آغاز محکوم به شکست است، چندین سال را صرف یافتن یک سکوی مناسب برای راه اندازی کمپین مقابله با تروریسم کرده است. بدنه حامی مالی این فعالیت، «انجمن جهانی مقابله با تروریسم » است؛ یک بدنه بی ضرر و خوش طینت که آمریکا و ترکیه به طور مشترک آن را ریاست می کنند. بودجه این انجمن به صورت مشارکتی تامین می شود—مانند صندوق جهانی برای ایدز—که بودجه را از منابع خصوصی و دولتی دریافت خواهد کرد. جمهوری خواهان که کمک های خارجی را هدر دادن پول تلقی می کنند احتمالا با توجه به این واقعیت که آمریکا قصد دارد طی سال آتی دو تا سه میلیون دلار را صرف این امر کند، نرم شوند. البته هیچ کشوری هم برای پر کردن این صندوق عجله ای ندارد؛ قطر با منابع بی انتهای خود، متعهد شده که تنها پنج میلیون دلار پرداخت کند. در واقع این برنامه به طور کلی سقوط خواهد کرد مگر اینکه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا ریاست جمع آوری بودجه را به عهده بگیرد.
این صندوق، بودجه چه فعالیتی را تامین خواهد کرد؟ به گفته یکی از مقاماتی که در توسعه این نهاد مشارکت دارد، این بودجه ممکن است صرف سازمان های محلی شود که می توانند به تولید و توزیع کتاب هایی بپردازند که موضوعاتی چون آموزش شغل به جوانانی که در خطر افراط گرایی قراردارند—برنامه هایی که اگر به درستی طراحی نشوند، ممکن است به آسانی با دریای پروژه های توسعه که وجود دارند، مخلوط شوند. وی می گوید «هدف نهایی باید آن اشخاصی باشند که در آستانه رادیکال شدن قرار دارند و می توان آنها را از لب مرز بازگردان» -- برای مثال آوردن علمای دینی میانه رو در زندان های پاکستان به منظور مقابله با انواع افراطی اسلام یا به کار گماردن مدافعان عمومی تا مجرمان خورد سال ها در زندان- جایی که ممکن است به افرادی رادیکال تبدیل شوند- نمانند. وی می گوید «چالش فعلی یافتن سازمان های محلی است که اعتبار دسترسی به این افراد را دارند. البته در حال حاضر تعداد این سازمان ها اندک است.»
اما تعدادی از این سازمان ها وجود دارند. سازمان «خودی» در پاکستان از این دست سازمان ها است که کارگاه های آموزشی را برای جوانان برگزار می کند و با برگزاری مناظرات تلویزیونی سعی در تعدیل دیدگاه های افراطی آنها دارد. این سازمان چندی پس از حمله طالبان به ملاله یوسف زی به دلیل دفاع وی از حق دختران در رفتن به مدرسه نیز چنین مناظره ای را برگزار کرد. دولت لیبی نیز اخیرا از این سازمان خواسته که برنامه های مشابهی را در لیبی آغاز کند.
امروز پاکستان جایی است که یک فرماندار، سلمان تاثیر به دلیل انتقاد از قانون مجازات کفرگویی در روز روشن به ضرب گلوله ترور می شود. پاکستان جایی است که شجاعت ملاله باعث شده تعداد منتقدانش از طرفدارانش پیشی بگیرد. این هسته چالشی است که سازمان خودی و صندوق جهانی به عهده گرفته است.
فارن پالسی در ادامه گزارش خود می نویسد: موفقیت اوباما در تضعیف هسته القاعده در واقع با رشد وابستگان به این گروهک تروریستی در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا خنثی شده، در حالیکه دیپلماسی وی برای ارتقا جایگاه آمریکا در خاورمیانه تاثیر چندانی نداشته است. البته این مسئله به مشکل افراط گرایی مربوط نمی شود. اگر جایگزین افراط گرایی اسلامی، دموکراسی لیبرال آمریکایی باشد، اسلام گرایی پیروز خواهد بود.
