خوشبینی فزاینده اما شکننده

فرارو- افسانه احدی: با شرکت رسمی مقامهای بلند پایه کشورمان در اجلاس سالانه سازمان ملل متحد بیشترین توجهات جهانی به مذاکرات حاشیه‌ای این اجلاس جلب شده است. در این رابطه آغاز مذاکرات تیم جدید مذاکره کننده ایران با ١+٥ بیش از هر موضوع دیگری مورد توجه است.

گمانه زنی‌ها در مورد روند مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران از زمان پیروزی دکتر روحانی در انتخابات ریاست جمهوری جو بسیار مثبتی را ایجاد کرد و این امیدواری را تقویت کرد که ایران بتواند تنش های مربوط به پرونده هسته‌ای را که سالهاست ادامه دارد، حل کند.

سفر مقامهای ایرانی به نیویورک این بار در جوی انجام می‌شود که خوش‌بینی نسبت به حل مشکلات در زمینه پرونده هسته‌ای به اوج خود رسیده است به ویژه اینکه نشانه‌های مثبتی چه در داخل ایران و چه در خارج دیده می‌شود.

اظهارات مثبت مقامهای بلندپایه ایران این پیام را به جهان می‌‌رساند که ایران خواهان تعامل با جهان است. در مقابل شاید بتوان رفع محدود برخی تحریمها را نیز نشانه مثبتی از خارج از ایران دانست.

از طرف دیگر رفع خطر حمله نظامی به سوریه (حداقل فعلا) برای ایران شرایط بسیار مناسبی را فراهم می‌کند تا بتواند بدور از تنش ها و بحران های ناشی از ماجراجویی نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه، پرونده هسته‌ای را از وضعیت کنونی خارج کند.

حضور ایران در اجلاس سران امسال سازمان ملل از جنبه‌های گوناگون حائز اهمیت است. در درجه اول حضور مقامهای بلندپایه ایران در بالاترین سطح که شامل بهترین و کارآزموده‌ترین افراد هستند وجهه ایران را در جهان بهبود خواهد بخشید. موضع گیری های سنجیده و به موقع در مسائل مختلف نیز این وجهه را تقویت خواهد کرد.

بهبود وجهه به نوبه خود جایگاهی به ایران می‌دهد که در شرایط بهتری در مورد پرونده هسته‌ای خود مذاکره کند. محافل سیاسی در غرب بر این امر تاکید دارند که حضور افراد با سابقه‌ و خوشنام در تیم مذاکره کننده ایران می‌تواند در اعتمادسازی موثر باشد.

طرف ایرانی مذاکرات از هر جهت آماده‌اند و از حمایت های داخلی در بالاترین سطح برخوردارند. با این حال طرف دوم مذاکرات را نیز باید در نظر گرفت. در بین طرفهای مذاکره با ایران به نظر می‌رسد بزرگترین مشکل ایران موضع گیری ها و سیاستهای آمریکا باشد.

بنابراین باید نگاهی مختصر به شرایط داخلی آمریکا داشت. جریانهای سیاسی متعددی در فضای سیاسی آمریکا فعالیت می‌کنند که نمی‌توان آنها را به سادگی دسته‌بندی کرد اما اگر در یک موضوع خاص بخواهیم به نوعی دسته‌بندی برسیم می‌توان به مخالفان و موافقان مذاکره با ایران اشاره کنیم.

در گذشته اجماع چه در داخل آمریکا و چه در جهان موضع مخالفان مذاکره با ایران و به عبارتی تندروهای آمریکایی را تقویت کرده بود. اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری در ایران موافقان مذاکره صدای بلندتری در فضای سیاسی آمریکا پیدا کردند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد موضع مذاکره با ایران بیش از پیش تقویت شده است و صدای مخالفتها کمتر به گوش می‌رسد.

حتی تندروهای طرفدار اسرائیل نیز تا حدی از موضع سرسختانه مقابله نظامی با ایران عقب نشسته‌اند. موضع گیری مقامهای اسرائیلی (به عنوان عاملی بسیار تاثیرگذار در فضای سیاسی آمریکا) در روزهای قبل از حضور هیئت ایرانی در نیویورک قابل توجه است. در حالی که در گذشته موضع آنها عموما مخالفت شدید با هر نوع مذاکره‌ای با ایران بود اکنون شروطی را برای دولت اوباما در صورت دستیابی به توافقی با ایران مطرح می‌کنند.

با وجود تمامی این نشانه‌های مثبت و خوشبینی فزاینده در مورد پرونده هسته‌ای هنوز مخالفان زیادی برای حل مسئله هسته‌ای ایران وجود دارند. شرایط کنونی ایران برای بسیاری از کشورهای منطقه و جهان شرایط مطلوبی است و هر زمان که امکان دستیابی به توافقی با ایران مطرح شده صداهای مخالفی در گوشه کنار جهان بلند شده است.

با این حال فرصت جدیدی ایجاد شده است و اینبار طرف ایران در بهترین شرایط قرار دارد. موضع گیری ها و اظهارات سنجیده و یکپارچه مقامهای ایرانی به خوبی می‌تواند اجماع مخالفان ایران را تضعیف کند و موضع طرفداران مذاکره و حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران را تقویت نماید.

مخالفان و دشمنان ایران بدنبال هر نوع بهانه‌ای برای برهم زدن فضای مثبت کنونی هستند و هر نوع اظهار نظر و موضع گیری را در داخل ایران به دقت رصد می‌کنند. بنابراین وحدت نظر در داخل ایران بهترین سیاست و برخوردی است که می‌توان در شرایط بسیار حساس کنونی در مقابل آنها اتخاذ کند.