دومینیوی جدید در جهان عرب؟

فرارو- یک کارشناس مسائل مصر با اشاره به تحولات اخیر در مصر و تاثیر آن بر کشورهای جهان عرب گفت: «کشورهایی که در دوران گذار هستند و چالش های مهمی درباره قانون اساسی و برپایی یک نظام جدید دارند از این تحولات تاثیرپذیری بیشتری خواهند داشت و لذا جریانات لائیک، سکولار، چپ در این کشورها و جریاناتی که از غرب طرفداری می شوند از این تحولات متاثر خواهند شد.»

آنچه که حدود سه سال پیش ابتدا در تونس و سپس در مصر تحت عنوان بهار عربی یا جنبش اسلامی روی داد اتفاقی بود که همچون دومینو به سایر کشورهای جهان عرب نیز تسری پیدا کرد. خصوصیات مشترک در میان اعراب باعث شد اعتراضات به حکومت های عرب یکی پس از دیگری آغاز شود.

در این میان مصر به دلیل جایگاهی که در میان کشورهای جهان عرب دارد بیشترین نقش و تاثیر را در هدایت این اعتراضات بر عهده داشت.

اکنون مصر خود دستخوش تحولات جدیدی شده است. کودتای نظامی در این کشور منجر به خلع مرسی از ریاست جمهوری و اخوان از قدرت شده است.

حال آیا تحولات اخیر مصر دوباره بر سایر کشورهای جهان عرب تاثیر خواهد گذاشت و روند تحولات را دگرگون خواهد کرد؟

جعفر قنادباشی کارشناس مسائل مصر در گفتگو با فرارو گفت: «تحولات اخیر در مصر صد در صد بر سایر کشورهای جهان عرب تاثیر می گذارد و این تاثیرگذاری به دو دلیل است.»

وی ادامه داد: «دلیل اول مشابهت هایی است که در این کشورها وجود دارد مانند فرهنگ و تاریخ مشترک و همسانی زبان که خیلی مهم است و ملت ها می توانند شعارهایی که داده می شود را به خوبی درک کنند.»

وی افزود: «همچنین جایگاه مصر در تاثیرگذاری فرهنگی و سیاسی بر دیگر کشورهای جهان عرب نیز در این دسته قرار می گیرد.»

این کارشناس مسائل مصر در بیان دوم گفت: «دلیل دوم به سرنوشت اخوان و تاثیراتی که پیوندهای اخوانی با هم دارند برمی گردد. اخوان تشکیلاتی منطقه ای یا جهانی است و سرنوشت اخوان در هر کشور طبیعتا بر تمام گروههای اخوانی در دیگر کشورها تاثیر می گذارد.»

وی خاطرنشان کرد: «اکنون نشانه های این تاثیر را می توان مشاهده کرد و البته باید منتظر نشانه های تازه نیز بود. اکنون جریان تمرد در تونس بیش از یک هفته است که آغاز شده و در بحرین به خوبی از جریان تمرد بهره برداری شده است؛ اگرچه به لحاظ ماهوی با جریان تمرد در تونس و مصر یکی نیست.»

قنادباشی تصریح کرد: «این تاثیرپذیری بیشتر در قالب حرکت های مردمی و در قالب جنبش تمرد و در اعتراض به اسلامیزه کردن کشورها خواهد بود.»

وی ادامه داد: «مصر در دوران گذار شاهد حرکت جدیدی بود که نطفه این حرکت قبلا بسته شده بود و حتی قبل از ریاست جمهوری مرسی جریان تمرد و مخالفت با اسلامیزه کردن مصر آغاز شده بود. اگرچه این جریان به لحاظ ماهوی هویتی مشخص و ایدئولوژیک ندارد و رنگین کمانی از گرایشان سیاسی است.»

وی افزود: «این جنجال در تونس و لیبی که دوران گذار را می گذارنند می تواند اتفاق بیفتد. یعنی کشورهایی که در دوران گذار هستند و چالش های مهمی درباره قانون اساسی و برپایی یک نظام جدید دارند از این تحولات تاثیرپذیری بیشتری خواهند داشت و لذا جریانات لائیک، سکولار، چپ در این کشورها و جریاناتی که از غرب طرفداری می شوند از این تحولات متاثر خواهند شد.»

وی خاطرنشان کرد: «طبیعتا این جریان در کشورهایی مانند مغرب، الجزایر، کویت و امارات تاثیری نخواهد داشت؛ منتهی کشورهایی که دارای گروههای اخوان هستند مانند اردن، قطر، یمن طبیعتا تحولات مصر بر این کشورها تاثیر خواهد گذاشت.»

قنادباشی درباره احتمال متاثر شدن ارتش های کشورهای جهان عرب از اقدام ارتش مصر در کودتا علیه مرسی گفت: «نظامیان در کشورهای در حال گذار عرب مانند تونس و لیبی بسیار ضعیف هستند و شاید بتوان گفت تاثیر حرکت نظامی تنها منحصر به مصر است و شاید تنها در یمن این امکان وجود داشته باشد که نظامیان با استفاده از فضایی که در مصر بوجود آمده در فکر تاثیرگذاری بر جریانات باشند و وارد عرصه بشوند.»