سرنوشت مذاکرات

فرارو- یک استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه مذاکرات آلماتی 2 دستاوردی نخواهد داشت و غربی ها منتظر انتخابات ریاست جمهوری ایران هستند گفت: «نمی توان گفت مهم نیست چه کسی رئیس جمهور می شود، زیرا غربی ها شاهد بودند وقتی آقای احمدی نژاد به ریاست جمهوری رسید رویکرد ایران در قبال پرونده هسته ای تغییر کرد.»

یوکیا آمانو روز گذشته و در آستانه مذاکرات آلماتی ۲ اظهار داشته که ایران «احتمال دارد» به ‌دنبال سلاح هسته‌ای باشد و آژانس شواهدی در دست دارد که نشان می‌دهد فعالیت‌هایی در این خصوص در گذشته و حال جریان داشته است.

پیش از این، گری سیمور و خاویر سولانا، دو تن از مقامات سابق آمریکایی و اروپایی بدبینی خود را نسبت به مذاکرات ایران و 1+5 اعلام کرده و پیشاپیش به استقبال شکست این مذاکرات رفته‌ بودند.

در این باره روزنامه واشنگتن پست نوشته است: انتظارها برای پیشرفت در مذاکرات آلماتی، بسیار ضعیف است. این روزنامه به نقل از «گری سیمور»، مشاور پیشین کاخ سفید می نویسد: «من فکر می کنم این کاملاً غیرواقع بینانه است که انتظار داشته باشیم شکلی از پیشرفت در این مذاکرات بروز کند.»

آیا مذاکرات آلماتی 2 دستاوردی در جهت حل مسئله هسته ای ایران خواهد داشت؟

دکتر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با فرارو گفت: «متاسفانه من هم در مجموع تا حدود زیادی با نظرات غربی ها درباره مذاکرات آلماتی 2 موافق هستم. یعنی علی رغم خوش بینی هایی که همیشه به این مذاکرات داشته ام معتقدم آلماتی 2 خیلی موفقیت آمیز نخواهد بود و جلسه ای بسیار سرد و بی روح برگزار خواهد شد و شاید حداکثر موفقیت این مذاکرات در تعیین دور بعدی مذاکرات باشد.»

وی ادامه داد: «دلیل این امر این است که گروه 1+5 نمی داند سرنوشت سیاسی ایران به کدام سمت و سو خواهد رفت. طبیعی است که اگر آقای ولایتی رئیس جمهور شود اوضاع متفاوت خواهد بود از اینکه بر فرض آقای خاتمی رئیس جمهور شود یا بر فرض بسیار بعیدتر آقای رحیم مشایی بر کرسی ریاست جمهوری بنشیند.»

وی افزود: «بنابراین گروه 1+5 مجبور است صبر کند و ببیند انتخابات ایران به کدام سمت و سو خواهد رفت.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «درست است که درباره مسئله هسته ای حرف نهایی را مقام معظم رهبری می زنند؛ اما به هرحال ما نباید از این نکته غافل شویم که رهبری در خلاء تصمیم نمی گیرند و با شورای عالی امنیت ملی مشورت می کنند و حسب اینکه رئیس جمهور چه کسی باشد یقینا ترکیب شورای عالی امنیت ملی متفاوت خواهد بود.»

وی با بیان اینکه جدا از شخص رئیس جمهور که عضو شورای عالی امنیت ملی می باشد، وزیر کشور و وزیر امور خارجه هم در این شورا عضو هستند گفت: «لذا ما به سادگی نمی توانیم بگوییم هیچ فرقی نخواهد کرد که چه کسی در 24 خرداد به ریاست جمهوری برسد.»

وی تاکید کرد: «بنابراین بنده معتقدم اینکه چه کسی رئیس جمهور ایران شود در تغییر رویکرد ایران در پرونده هسته ای و در مقابل 1+5 موثر است و غربی ها هم به درستی این موضوع را تشخیص دادند که باید صبر کنند و ببینند با چه کسانی باید برای مدت 4 سال پشت میز مذاکره بنشینند.»

زیباکلام گفت: «به نظر بنده غربی ها با اصل فعالیت های هسته ای ایران مخالف نیستند و حتی با غنی سازی اورانیوم توسط ایران نیز مخالفتی ندارند و این موضوع را بارها اعلام کردند. آنچه که مایه نگرانی غربی ها است آن بخش از فعالیت های هسته ای ایران می باشد که می تواند اگر روزی ایران خواسته باشد سلاح هسته ای تولید کند، این توانمندی را در اختیار ایران قرار دهد.»

وی ادامه داد: «به عبارت دیگر دغدغه غربی ها این است که اگر ایران روزی روزگاری به هر دلیل بخواهد سلاح هسته ای تولید کند، آیا قادر به انجام این کار خواهد بود یا خیر. همه حرف غربی ها این است که ایران نباید قادر به تولید سلاح هسته ای باشد و به نظر من می توان راه حلی پیدا کرد که ضمن آنکه ایران به فعالیت های هسته ای خود ادامه می دهد، در عین حال آن تضمینی که غربی ها به دنبال هستند تا بر فعالیت های هسته ای ایران نظارت شود نیز حاصل شود.»

وی افزود: «ما بارها به غربی ها اعلام کرده ایم که به دنبال سلاح هسته ای نیستیم و سلاح هسته ای مخالف شرع و عقل است؛ اما غربی ها خواستار ضمانت های عملی هستند تا یقین پیدا کنند ایران به سمت و سوی تولید سلاح هسته ای نخواهد رفت و محل مناقشه دقیقا همین جا است.»

زیباکلام با تاکید بر اینکه مذاکرات آلماتی 2 دستاوردی نخواهد داشت و غربی ها منتظر انتخابات ریاست جمهوری ایران هستند گفت: «نمی توان گفت مهم نیست چه کسی رئیس جمهور می شود، زیرا غربی ها شاهد بودند وقتی آقای احمدی نژاد به ریاست جمهوری رسید رویکرد ایران در قبال پرونده هسته ای تغییر کرد.»

این کارشناس مسائل سیاسی در پاسخ به این سوال که اگر غربی ها مایل نیستند تا انتخابات ریاست جمهوری ایران تصمیمی جدی در مسئله هسته ای گرفته شود، چرا اقدام به برگزاری مذاکره می کنند؟، گفت: «غربی ها هیچگاه درب مذاکره را نبستند و آنها حتی در روز 23 خرداد و یک روز قبل از انتخابات ایران نیز حاضر به مذاکره با ایران هستند.»

وی ادامه داد: «دلیل این رویکرد هم کاملا واضح است. غربی ها دو گزینه برای ممانعت ایران از امکان دست یافتن به سلاح هسته ای دارند. یک گزینه استفاده از تهدید و حمله نظامی است و گزینه دیگر از طریق مصالحه و مذاکره با ایران است.»

وی افزود: «یک بچه کلاس اول دبستان در آمریکا هم به شما خواهد گفت گزینه واشنگتن در این مسئله گزینه دوم است و دلیل اینکه غربی ها همواره حاضرند پای مذاکره با ایران بنشینند این است که به دنبال این هستند که از طریق مذاکره و مصالحه مانع امکان دست یافتن ایران به سلاح هسته ای شوند.»

زیباکلام ادامه داد: «از سوی دیگر این احتمال کاملا صفر نیست که در مذاکرات پیش رو (اگرچه امکان آن بسیار ضعیف است) ایران با پیشنهادات جدید و مثبتی که تاکنون ارائه نشده وارد آلماتی شود. بنابراین غربی ها در اساس هیچگاه نمی گویند با ایران مذاکره نمی کنند و معتقدند درب مذاکرات باز است.»

این استاد دانشگاه درباره صحبت های اخیر آمانو گفت: «ممکن است این صحبت ها ناشی از سیاست ها و تاکتیک های آقای آمانو باشد تا طرف ایرانی را به این موضع بکشاند که برای آنکه نشان دهد به دنبال سلاح هسته ای نیست امتیازات بیشتری را به طرف مقابل بدهد.»

وی افزود: «به هر حال این مسائل تاکتیک هایی است که هم آژانس، هم ما و هم 1+5 به کار می بندند تا امتیازات کمتری داده و امتیارات بیشتری را کسب کنند.»