خشایار الوند نویسنده فیلمنامه مجموعههای اخیر مهران مدیری در گفتوگویی درباره دلایل تفاوت فضای مجموعه "ویلای من" نسبت به "قهوهتلخ" به نکات جالب توجهی اشاره کرده است.
الوند که پس از نگارش مجموعه قهوهتلخ به همراه امیرمهدی ژوله باردیگر نگارش مشترک مجموعه "ویلای من" را برای مهران مدیری تجربه کردهاست در گفتوگویی ویژه با روزنامه تهران امروز نکات تازهای را درباره دلیل تغییر لحن و فضای کار جدید نسبت به مجموعه قبل مطرح کرده است.
وی در همین گفتوگو از بالاتر رفتن حساسیت وزارت ارشاد نسبت به مجموعه قهوه تلخ بهواسطه حوادث سال 88 اشاره میکند. بخشهایی از این گفتوگوی مفصل را در ادامه میخوانید؛
با توجه به شناختی که آقای مدیری و شما از ممیزیهای تلویزیون دارید به نظرت اگر "قهوه تلخ" یا مثلا همین "ویلای من" را بجای اینکه با ممیزیهای ارشاد دست وپنجه نرم کنید با تلویزیون کار میکردید راحت تر نبودید؟
در تلویزیون، هم ما به شناخت کافی رسیده بودیم و هم آنها جنس کار ما را شناخته بودند درواقع ما برادریمان را ثابت کرده بودیم و در اصول باهم مشکلی نداشتیم. گاهی مثلا می گفتند با توجه به شرایط جامعه اقتضا نمی کند فلان شوخی را انجام دهیم یا مثلا این شوخی کمی بزرگسالانه است چون تلویزیون مخاطب 5 ساله دارد تا 70 ساله. مخاطب 60 میلیونی با یک مخاطب 5 میلیونی در بهترین حالت خیلی تفاوت دارد. شاید اگر قهوه تلخ را در تلویزیون کار می کردیم همین مشکلات را می داشتیم حالا با دوز کمتر ولی قطعا راحت تر بودیم چون در یک رسانه خودی کار میکردیم و دیگر انگ این را نمیخوردیم که بخش خصوصی هستیم و آمدهایم پول پارو کنیم. حواشی قهوه تلخ خیلی به کار لطمه زد.
در ضمن یادمان نرود قهوه تلخ دقیقا بعد از شلوغی های سال 88 کلید خورد و ما در خلاء که کار نمیکنیم. بهرحال در جامعه ای هستیم که یک جمله ممکن است آن را بهم بریزد. وزارت ارشاد بخاطر قهوه تلخ فشارهای فراوانی را تحمل کرد که اگر در تلویزیون پخش میشد دیگر این مسائل اتفاق نمی افتاد. هروقت تلویزیون و حاکمیت دولتی از یک جناح فکری بودند قضیه خیلی یکدستتر بود واینها بحث های کلان است که نمیخواهم واردش شوم ولی خوب تاثیر بر ممیزی دارد. باید معدل یک کار را معیار قرارداد اگر قهوه تلخ به پایان می رسید و قسمتهای پایانی اش پخش میشد میتوان معدلی از آن بدست آورد ولی به نظر من قهوه تلخ از همه نظر بهترین کار مهران مدیری تاکنون بوده است. تعداد قسمت بالا باعث میشود تا ضعف ها بیرون بزند و بیشتر دیده شود. برادرم سیروس می گفت هرکس فیلم بیشتری بسازد تعداد فیلمهای بدش بیشتر شده است چون ساخت فیلم خوب سخت است. درمجموع باید به کلیت نگاه کرد این کار 44 قسمت است باید صبر کرد و در پایان به معدلی رسید.
ایده محوری ویلای من از شما و امیرمهدی ژوله بود یا آقای مدیری؟
ایده اجرایی کار از آقای مدیری بود که می خواست کاری بسازد در ویلایی با فضای شیک شبیه جنس قدیمی کارهایش در مکانی محدود با شخصیتهای معین که معروف شده بود به طنز آپارتمانی. هدفمان این بود که کاری بسازیم که تاویل وتفسیر پذیر نباشد و حاشیه ای ایجاد نکند چون آنقدر در قهوه تلخ حواشیای که هیچ ربطی به ما نداشت برایمان مشکل ایجاد کرد که چنین تصمیمی گرفتیم. جریانی شکل گرفته بود تا نگذارد نمایش خانگی در ایران پا بگیرد و قبل از قهوه تلخ و قلب یخی چنین فضایی در نمایش خانگی ما نداشتیم.
ترسی ندارید این رویه طنزتان را خنثی کند؟ اینکه می گویید بدون حاشیه برویم جلو؟
نه قبلا این مدل را اجرا کرده بودیم و مردم دوست داشتند. به نظر من مخاطب عام خیلی دنبال این تفسیرها نیست.
خوب الان هم درمورد بعضی شخصیت ها مانند جمشیدمشکات در فیلم تفسیرهایی بوجود آمده.
این که کوچک است ولی اگر این تفسیر بوجود بیاید که منظور اینها از این ویلا ایران است و این شخصیت ها هرکدام نمادچیزی ، این دیگر خنده دار است. هر کاری ما بکنیم سریع تعمیم میدهند به اتفاقاتی که بیرون در حال افتادن است. دراین شرایط بد اقتصادی و فشارهای عصبی که مردم دارند بزرگترین فضیلت خنداندن این مردم است. قرار هم نیست اتفاق بزرگی بیفتد هدفمان خنداندن مردم است موضوعمان هم خیلی حساس نیست. ثروت و راه های کسب آن. میبینیم که عدهای که لیاقتش را نداشته اند به طرقی ثروتی اندوختهاند و این فاصله طبقاتی پررنگتر شده است. به هرحال دستمایه خوبی برای طنز دارد تازه به دوران رسیدههایی که به یکباره ثروتی به دست آوردهاند.
تفسیرهایی که حول کار شکل میگیرد اثر منفی بر سیر طنزتان ندارد؟
شاید. مثلا ذهن بیماری در مورد قهوه تلخ گفته بود که اینها فراماسونری را تبلیغ میکنند و مثال آورده بود که فراماسونرها اعداد مقدسی دارند و گفته بودند مثلا در جایی سیامک انصاری در قسمت 7 دقیقه 23 ثانیه 34 دستش را در جیب کتش میبرد که نشانه فراماسونری هست درحالی که اصلا نمیدانم فراماسون چی هست. و متاسفانه این بحثها خریدار دارد، در فضای مجازی درموردش بحث می شود و ما هم متهم می شویم. و خدا نکند که کار گروهی بگیرد تمام دنیا بسیج می شوند تا آنها را بکشند پایین مثل تیم بارسلونا که تمام دنیا منتظر بودند تا بالاخره شکست بخورد. (میخندد)
به نظرتان بخشی ازاین حواشی بخاطر قطع همکاری با تلویزیون ایجاد نشده است؟
انگار ما به میل خودمان از تلویزیون جدا شدهایم. من که با تلویزیون همکاری دارم و خواهم داشت ولی منظورمان تیم مهران مدیری است. شما شرایطی را بوجود آورده اید که کسانی مانند مدیری و عطاران از تلویزیون بروند. مارا از 60 میلیون مخاطب و خودتان را از میلیاردها تومان آگهی بازرگانی و مخاطب ویژه محروم کردهاید. تمام ارگان ها و دستگاه هایی که ماموریت و بودجه تعریف شدهای برای مبارزه با تهاجم فرهنگی و ماهواره دارند، یک هزارم ما که نه ماموریت مان بود و نه بودجه تعریف شده ای داشتیم مبارزه نکردند. طبق نظرسنجیهای خود صداوسیما شبهای برره و مردهزارچهره جزو آثار پرمخاطب بوده است. این دقایق را در تعداد مخاطب ضرب کنید تا ببینید ما چندنفرساعت را از پای ماهواره به پای تلویزیون خودمان کشاندیم.
کدام ارگان و نهادی که بودجه تعریف شدهای دارد این کار را کرده است؟ میلیاردها تومان خرج میکنیم برای ساخت سریالهای الف که در آن در پایان بگوییم همانطور که بهزور حجاب برداشتن بد است، به زور حجاب گذاشتن نیز بد است. این اصلا با نیت اصلی سفارش دهنده همخوانی ندارد و نوعی نقض غرض است. بهترین آن در این سال ها مختارنامه بوده است که مخاطب فراوانی داشته است. درهمه جای دنیا برای کسی که مخاطب فراوانی دارد قاعدتا بودجه بیشتری در نظر میگیرند و این یک اصل بدیهی در همکاری دوطرفه است.