فرارو- از دو ماه قبل تحریمهایی علیه ایران تصویب گردید که براساس آن از ششم فوریه (هجدهم بهمن) کشورهایی که خریدار نفت ایران هستند، دیگر نمی توانند در ازای نفت به ایران پول پرداخت کنند، بلکه باید اقدام به تحویل کالا به ایران نمایند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از شکل گیری کمیته تهاتر در ستاد وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داد و گفت: ظرف ماه‌های گذشته در دو سه مورد تهاتر کالا با نفت عملیاتی شده و برخی از کالاها با روش تهاتر و البته به میزان محدود توسط برخی شرکتها وارد کشور شده است.
به گفته وی امکان فروش نفت از سوی بخش خصوصی با مصوبه دولت فراهم شده است اما باید به این نکته توجه داشت که این امکان بی تاثیر از قطعنامه جدیدی که بر علیه ایران در روزهای آینده اعلام خواهد شد، نخواهد بود، ضمن اینکه بازار هدف و جابه جایی های کالایی نیز از این موضوع متاثر خواهد شد.
دفاع از شیوه تهاتر نفت با کالا
در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران، نیز موضوع تهاتر نفت با کالا بیشتر مورد بررسی قرار گرفت. مسعود کرباسیان، از مشاوران اتاق تهران با دفاع از شیوه تهاتر نفت با کالاها، این شیوه را صرفا یک روش سنتی مبادله کالا به کالا ندانست و توضیح داد که امروزه قراردادهای نوین و مدرنی به صورت تهاتر به خصوص در حوزه تجارت خارجی نوشته و اجرا می‌شود. او گفت: اگر نامه‌های آقای آل‌اسحاق مبنی بر استفاده از تهاتر در تجارت خارجی در سال گذشته جدی‌تر گرفته می‌شد، امروز ابتکار عمل در دست ما بود.
کرباسیان یکی از ابعاد مثبت تهاتر در شرایط فعلی را امنیت خاطر عنوان کرد که باعث می‌شود بدانیم اگر نفت ما را خریدند، پول آن به کشور باز می‌گردد و دیگر نگران باقی‌مانده حساب و انتقال پول نیستیم. او البته به معایب تهاتر هم اشاره داشت و محدودیت منابع ارزی و عدم گسترش تجارت خارجی را از نمونه‌های آن دانست.
حمید حسینی، عضو هیات ريیسه اتاق تهران نیز در ادامه گفت: برای دور زدن تحریم‌ها بهتر است دو گروه کالایی از اتاق مبادله خارج و با ارزی به عنوان ارز تهاتر و از طریق تکنیک‌های تهاتر وارد کشور شود تا برای صادرکننده جذابیت داشته باشد. او با بیان اینکه راهکارهای بخش خصوصی در دولت به بن‌بست می‌خورد و استفاده نمی‌شود، گفت: بانک مرکزی همکاری لازم را در خصوص راهکارهای دور زدن تحریم‌ها ندارد.
چگونه تحریم‌ها به فرصت تبدیل می‌شود؟
دکتر علی قنبری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو در این خصوص گفت: «این تحریم ها دارای دو جنبه است. از یک جنبه این تحریم ها می تواند با توجه به کاهش وابستگی ما به درآمدهای نفتی در دراز مدت مفید باشد. در واقع این تحریم ها می تواند به طور غیر مستقیم تولید داخلی را رونق دهند.»
وی ادامه داد: «اما از سوی دیگر مواد اولیه برخی از صنایع و بعضی از تجهیزاتی که پیش نیاز پیشرفت در صنعت هستند در کشور موجود نیست و این تحریم ها با ایجاد یک سری از تنگناهای ارزی از ورود آنها به کشور جلوگیری می کنند.»
قنبری افزود: «علاوه براین کاهش درآمدهای ارزی می تواند باعث نوسانات ارزی و کاهش تولید در کشور شود که دولت باید بتواند با اتخاذ تدابیری این موضوع را مدیریت کند. تعیین اولویت های ارزی با توجه به شرایط تحریم و توسعه تولید داخلی می تواند از راهکار های کاهش وابستگی به ارز در کشور باشد.»
این استاد دانشگاه گفت: «مدیریت درست، برنامه ریزی صحیح، اولویت بندی مناسب و توجه به تولید داخلی می تواند اینگونه تحریم ها را به فرصت برای کاهش وابستگی کشور به درآمد نفتی بدل کند. اگرچه در کوتاه مدت این تحریم ها می تواند مشکلاتی را در کشور به وجود آورد.»
دکتر مصطفی شریف استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با فرارو گفت: «هر اقتصادی یک نوع وابستگی متقابلی با کشور های دیگر دارد. این وابستگی ها نیاز به ارز را به وجود می آورد.»
وی در این باره افزود: « نیازهای یک کشور دو دسته هستند، یک دسته نیازهایی هستند که می توان در داخل آنها را تولید کرد. این گونه تحریم ها که دریافت ارز را مورد هدف قرار می دهد می تواند به طور غیر مستقیم تولید در کشور را تحریک کند. البته این در صورتی است که نهاده ها و مواد اولیه آن در داخل موجود باشد.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «اما در مواقعی امکان رفع یک سری از این نیازها در کشور وجود ندارد و یا مواد اولیه آن در کشور موجود نیست در نتیجه ساختار تولید ما با مشکل روبرو خواهد شد. بنابراین هر قدر ساختار تولید ما به مواد اولیه خارجی وابسته باشد، تحریم ها قدرت بازدارندگی بیشتری از خود نشان می دهند.»
وی با اشاره به مشکلات ارز حال حاضر کشور کفت: «هم اکنون برخی از کارخانه ها به دلیل نبود مواد اولیه و کمبود ارز میزان تولیدات خود را کاهش داده اند. این به آن دلیل است که دولت به عنوان بزرگترین عرضه کننده ارز با محدودیت هایی روبرو است و تهیه ارز از بازار هزینه های بیشتری را به تولید تحمیل می کند. از سوی دیگر تولیدکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را در بازار به فروش می رسانند و این موضوع تعادل عرضه و تقاضا را در بازار بر هم زده است و به همین دلیل هر روز شاهد نوسان قیمت در بازار ارز هستیم.»
