فرارو- یک کارشناس مسائل هسته ای معتقد است پرونده هسته ای ایران نیاز به ابتکار جدیدی دارد و مسیر تازه ای را باید در پیش گرفت. وی احتمال موفقیت مذاکرات دور ششم ایران و آژانس را کمتر از 10 درصد دانست.
امروز هرمان ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی برای گفت و گو با مقام های ایرانی وارد تهران شد. ناکارتس که سرپرستی هیاتی هفت نفری از کارشناسان آژانس را برعهده دارد، قرار است، با مقام های ایرانی درباره موضوع های مورد اختلاف مذاکره کند.
(چند «گمانه» پس پشت «مذاکره»!)آژانس بین المللی انرژی اتمی در تلاش است تا از سایت پارچین بازدید کند ولی دولت ایران در یک سال گذشته با این موضوع مخالفت کرده است. از طرف دیگر دو ماه پیش فریدون عباسی رییس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که برخی اطلاعات مربوط به برنامه های هسته ای ایران از طریق آژانس در اختیار گروه های تروریستی قرار می گیرد. اما آژانس درباره این موضوع سکوت کرده است.
حسن بهشتی پور کارشناس مسائل سیاست خارجی و پرونده هسته ای درباره موانع پیش روی ششمین دور مذاکرات ایران و آژانس
به خبرنگار فرارو گفت: «در این باره دو بحث اصلی وجود دارد. اول در مورد مطالعات ادعایی است. آژانس می گوید یک سری اسناد و مدارک دارد که نمی تواند در اختیار ایران قرار دهد ولی این اسناد معتبر است و ایران باید درباره آن پاسخ دهد. ایران هم می گوید آژانس باید کپی این اسناد و مدارک را در اختیارش قرار دهد تا بتواند دقیقا در مورد اتهامات پاسخ دهد. آژانس هم می گوید کشوری که این اسناد را در اختیار ما می گذارد مانع می شود که اسناد را در اختیار ایران قرار دهیم. این به مسئله ای اساسی تبدیل شده است که امیدواریم در این دور از مذاکرات مسئله حل شود.»
وی اظهار کرد: «مسئله دوم بازدید از پارچین است. ایران می گوید پارچین یک منطقه نظامی است و فعالیت هسته ای در آن صورت نمی پذیرد و آژانس موظف است فقط مراکز هسته ای را مورد بازدید قرار دهد. ایران می گوید در سال 2005 آژانس از پارچین بازدید کرده است و در آن زمان اعلام شده است که فعالیت هسته ای در پارچین صورت نمی گیرد. بنابراین بازدید مجدد از پارچین وجهی ندارد.»
این تحلیلگر مسائل هسته ای با بیان این که "با این حال ایران با بازدید مجدد موافقت کرده است"، افزود: «با این شرط که بازدید طی یک مدالیته ای که در آن تعهدات آژانس در مقابل ایران و بالعکس کاملا مشخص باشد، انجام پذیرد. مسئله پارچین یک چالش دیگر در پرونده هسته است. ایران بر سر بازدید از پارچین مشکلی ندارد اما می گوید آژانس پس از بازدید از پارچین پرونده این سایت نظامی را ببندد. ولی آژانس این شرط را نمی پذیرد.»
وی با ابراز امیدواری درباره نتیجه این دور از مذاکرات تاکید کرد: «با نگاهی به مجموعه قرائن و شواهد احتمال توافق زیر ده درصد است. مگر این که آژانس به کار اصلی خود که همان بحث فنی و حقوقی است برگردد آژانس متاسفانه در حال حاضر به شدت سیاسی شده است و تحت فشار اسرائیل و امریکا موضع گیری های سیاسی انجام می دهد. آقای آمانو کاملا جهت دار عمل می کند و موضع گیری های ایشان از شان دبیرکلی که حقوقی و بین المللی است خارج شده است.»
بهشتی پور با اشاره به موانع سیاسی پرونده هسته ای گفت: «به نظر می رسد ما باید ابتدا مسائل خود را با آمریکا حل کنیم و پس از آن امیدوار باشیم بحث هایمان با آژانس به نتیجه برسد. اگر آژانس به معنای واقعی کلمه مذاکرات حقوقی و فنی انجام دهد زودتر به نتیجه می رسد اما در این موضوع بحث هایی خارج از مسائل فنی و حقوقی مطرح است که همین عامل باعث بی نتیجه بودن مذاکرات می شود.»
وی درباره تاثیر اخبار منتشر شده درباره درز اطلاعات پرونده هسته ای ایران توسط آژانس و عنوان کرد: «باید امیدوار باشیم این اخبار صحت نداشته باشد. چرا که آژانس یک سازمان معتبر بین المللی است اگر چنین کاری انجام شده باشد به شدت به اعتبار آن ضربه می خورد. این اتهامات سنگین است و ما در موضعی نیستیم که بتوانیم آن را تائید یا رد کنیم. اگر واقعا جمهوری اسلامی ایران معتقد است به غیر از اطلاعات علنی که در گزارش های آاژانس وجود دارد اطلاعاتی در اختیار اسرائیل گذاشته شده است، می تواند از آژانس به یک دادگاه شکایت کند.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: «آژانس گزارش های خود را منتشر نمی کند بلکه آن ها را به کشورهای عضو ارائه می کند و این کشورهای عضو هستند که گزارش ها را در اختیار خبرگزاری ها قرار می دهند. آژانس راسا گزارش ها را در اختیار خبرگزاری ها قرار نمی دهد. طبق اساسنامه آژانس تمام فعالیت ها باید به صورت محرمانه باشد.»
بهشتی پور با اشاره به مواردی از درز اطلاعات آژانس گفت: «البته هانس بلیکس در خاطرات خود آورده است که بعضی از اعضای تیم آژانس در دوره فعالیت در عراق اطلاعاتی را از فعالیت های آژانس را درز می دادند ولی این دلیل نمی شود که ما آن را به شرایط کنونی ایران تعمیم دهیم. با این وجود اگر واقعا این مسئله جدی است، ایران باید در دادگاهی بین المللی موضوع را مطرح کند به راحتی نمی شود سازمانی همچون آژانس را به درز اطلاعات متهم نمود.»
وی در پایان با بیان این که "در پرونده هسته ای ایران باید دست به ابتکارات تازه زد" گفت: «نمی توان با تکرار مسیر گذشته مشکلات را حل کرد. این مسیر جواب نداده است. ما باید از شرایط کنونی متوجه شویم که این مسیر حتما باید تغییر کند و این وضعیت کنونی به نفع ایران نیست.»
