دن بوید، از سخنگویان وزارت دادگستری در این باره گفت: "تحقیقات ما در ماههای اخیر نشان میدهد ارسال تکنولوژیهای پیشرفته تولید آمریکا، شامل مهمات و مواد قابل استفاده در چرخهی سوخت هستهای به ایران با واسطهگری شرکتهای چینی و هنگکنگی رشد فزایندهای داشته است."
فرارو- سوزان ییپ تاجر زن تایوانی کمتر از یک ماه پیش در حالی که اشک میریخت و از ارسال تجهیزات آمریکایی به ایران اظهار پشیمانی میکرد، به اتهام تلاش برای ارسال تجهیزات قابل استفاده در برنامهی اتمی، موشکی و مخابراتی ایران گناهکار شناخته و به دو سال حبس محکوم شد. این پرونده 599 معامله با 63 کمپانی آمریکایی را شامل میشد.
به گزارش سرویس بینالملل فرارو به نقل از لسآنجلس تایمز پروندهی ییپ تازهترین نمونه از روندی است که مقامات آمریکایی آن را نگران کننده خواندهاند. روندی که در آن شرکتها و دلالان آسیایی با نقض تحریمها و مقررات صادراتی آمریکایی تجهیزات خاص را از شرکتهای آمریکایی خریداری کرده و به صورت غیرقانونی به ایران ارسال میکنند.
این دهمین پرونده اینچنینی است که دادستان های آمریکایی از سال 2010 تا به حال تحت پیگرد قرار دادهاند. به گفتهی ایشان پروندههای دیگری هم هست که به علت دارا بودن جزئیات حساس و محرمانه علنی نشدهاند.
دن بوید، از سخنگویان وزارت دادگستری در این باره گفت: "تحقیقات ما در ماههای اخیر نشان میدهد ارسال تکنولوژیهای پیشرفته تولید آمریکا، شامل مهمات و مواد قابل استفاده در چرخهی سوخت هستهای به ایران با واسطهگری شرکتهای چینی و هنگکنگی رشد فزایندهای داشته است."
وزارت خزانهداری آمریکا تا به حال صدها شرکت و فرد حقیقی را در سرتاسر جهان، به اتهام همکاری با ایران برای دور زدن تحریمها در لیست سیاه خود قرار داده تا از این طریق امکان سفر و انجام معاملات بانکی از سوی ایشان را محدود کند. همزمان وزارت دادگستری تمرکز خود را بر پیگرد کسانی که تجهیزات نظامی یا هستهای تولید شرکتهای آمریکایی را در اختیار ایران میگذارند قرار داده است.
در گذشته، ایران تجهیزات مورد نیاز خود را از طریق شرکتهای مالزیایی و اماراتی تهیه میکرد. هر دوی این کشورها به دنبال افزایش تحریمها اقدامات شدیدی برای قطع صدور غیرقانونی تجهیزات به ایران به کار بستند. با این وجود به نظر میرسد بازرگانان چینی، تایوانی و سنگاپوری به سرعت در حال پر کردن این خلا هستند.
آندریا استریکر از انستیتوی امنیت بینالملل در واشنگتن در این باره میگوید: "چین و برخی دیگر از کشورهای آسیایی خیلی سفت و سخت تحریمها را اجرا نمیکنند."
در ماه جولای امسال یک دادگاه در واشنگتن یک شهروند چینی به نام ژانگ چنگ یی و یک شهروند ایرانی به نام پرویز خاکی را به اتهام تلاش برای ارسال مواد مورد نیاز برای غنیسازی اورانیوم متهم کرد.
"یی" در پوشش یک اسباببازی ساز چینی به دنبال خرید بیست تن فولاد ویژه قابل استفاد در تولید سانتریفیوژ از یک شرکت آمریکایی بوده است. بر اساس اسناد دادگاه وی همچنین در تلاش بوده تا تجهیزات پیشرفتهی اندازه گیری، طیف سنج، رادیونوکلئیدی و سیم آلیاژ نیکل را خریداری کند.
خاکی در ماه ژوئن در فیلیپین دستگیر شد ولی "یی" همچنان آزاد است.
در ماه اکتبر 2011 وزارت دادگستری آمریکا از سنگاپور خواست که چهار سنگاپوری متهم به خرید شش هزار واحد ابزارهاي كنترل راديواكتيو از یک شرکت واقع در مینه سوتا برای فروش به ایران را به این کشور تحویل دهد. این چهار نفر تجهیزات موردنظر را به شرکتهای صوری در شرق آسیا فروخته بودند تا آنها را از آنجا به ایران صادر کنند.
در ماه آگوست 2010 یی لان چن تایوانی به علت صدور غیرقانونی تجهیزات با کاربرد دوگانه به ایران توسط دادگاهی در فلوریدا گناهکار شناخته و به 42 ماه حبس محکوم شد. وی به شرکت آمریکایی گفته بود که مقصد تجهیزات هنگکنگ است.
در یکی از مدارکی که توسط این دادگاه مورد استناد قرار گرفته بود وی در ایمیلی به طرف ایرانی میگوید: "همانطور که میدانید نمیتوانیم به آمریکا بگوییم این تجهیزات را برای شما میخواهیم، در نتیجه باید به دروغ بگوییم که آنها را برای کارخانهی خودمان در هنگکنگ لازم داریم."
ییپ سیوپنج ساله که در ازای کاهش محکومیت قبول کرد با دادستانان آمریکایی همکاری کند، صاحب شرکتهایی در تایوان و هنگکنگ است. بر اساس اعترافات او شخصی به نام مهرداد فومنی از ایران به او سفارش خرید میداده است.
بر اساس اعترافات ییپ فهرست خرید فومنی شامل محدودکنندههای دیود PIN تولیدی شرکتی در سانتا کلارا، که در جنگافزارهای الکترونیک مورد استفاده قرار میگیرد و تقویت کنندههایی که توسط شرکتی در کاماریلو تولید میشوند و قابل استفاده در ماهوارهها هستند، میشده است.
ییپ تجهیزات خریداری شده برای شرکتهای صوری هنگکنگی و تایوانی را به شریکی در دوبی تحویل میداد و وی سپس کار ارسال آنها به ایران را به انجام میرساند.
ییپ در ایمیلی با انگلیسی دست و پا شکسته به طرف ایرانی نوشته بود که "با توجه به این که آمریکا نمی تواند چیزی به ایران بفروشد، ما به تولیدکنندهی آمریکایی دروغ گفتهایم. امیدوارم حواستان را جمع کنید و جایی چیزی راجع مقصد اصلی نگوید."
در مارس 2008 ییپ در ایمیل دیگری به فومنی مینویسد: "چیزهایی که شما به من سفارش میدهید قطعات ویژهای هستند، من همیشه آن ها را تهیه میکنم بدون اینکه به دردسر بیافتم!"
ماه می امسال بازرسان آمریکایی توانستند ییپ را
فریب داده و به حوزهی قضایی ایالات متحده بکشانند و سپس وی را دستگیر کنند.
جزییات این دستگیری علنی نشده است.
افزایش پروندههایی از این دست نشان میدهد که با وجود افزایش تحریمهای آمریکا، ایران همچنان قادر است تا برای وارد کردن تجهیزات مورد نیاز خود تحریمها را دور بزند که این امر بیتاثیر بودن آنها را در جلوگیری از برنامهی صلح آمیز هستهای ایران نشان میدهد.