پای لنگ بانکداری در ایران!

فرارو- امیر حسین عاملی راد، اگر در گذشته درباره اینکه یک نظام بانکی و مالی سالم ممکن است در افزایش تولید ملی نقش داشته باشد شک و شبهه وجود داشت؛ ولی امروزه دیگر تقریبا صد در صد روشن شده که بدون وجود یک نظام بانکی و مالی سالم، مطمئن، باثبات و با انعطاف نمی توان یک نظام تولیدی مناسب داشت.

این موضوع امروزه کاملا روشن شده است. یعنی هم ادبیات اقتصادی این موضوع توسعه یافته و هم تجربه عینی و تاریخی کشورها این موضوع را نشان می دهد. بنابراین هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ تجربی این موضوع کاملا روشن شده است که بدون وجود یک نظام بانکی سالم، باثبات و با انعطاف توسعه اقتصاد یک کشور دور از تصور است.

اولین و مهم ترین مولفه چگونگی تاثیر یک نظام بانکی و مالی سالم بر تولید ملی بحث تخصیص منابع است. نظام بانکی نقش بسیار اساسی در تشکیل و تخصیص منابع دارد و پول های سرگردان را از سطح جامعه جمع کرده و آن را به تولید، سرمایه گذاری، زیربنا و افزایش اشتغال تخصیص می دهد.

یک نظام بانکی خوب مانند نظام بانکی موجود در کشورهای جنوب شرق آسیا (منهای ژاپن)، پول های ریز و سرگردان مردم را جمع کرده و به امر تولید تخصیص می دهند و بدین صورت  تولید را راه می اندازند.

اما اینکه بانک ها خود به کارفرمایی و بنگاه داری در امر تولید مشغول شوند تقریبا در تمام دنیا و نیز در کشور ما شکست خورده است.  یعنی 30 سال پیش این نظر وجود داشت؛ ولی اکنون حتی بعید است که طرفداران بانک داری اسلامی نیز به این روش معتقد باشند.

چون این کار شدنی نیست و حداقل تجربه بعد از انقلاب و تجربه دهه های اخیر سایر کشورها نشان داده است که بانک ها نمی توانند بنگاه داری کنند؛ بلکه آنها باید واسطه گری مالی کنند. کار بانک ها بانکداری و تجهیز و تخصیص منابع است. کار آنها بنگاه داری نیست.

در بانک داری متعارف به این صورت نیست که بانک ها وام را با عنوان تولید بدهند اما در موارد دیگر استفاده شود. یعنی کاملا قانومند است و کاملا بر فرایند تخصیص منابع و چگونگی استفاده از آن نظارت می شود. اما در کشور ما همه چیز بر اساس رابطه و صوری است و وام را بر اساس یکسری مدارک و اسناد جعلی که تدارک دیدند اختصاص می دهند.

لذا اگر در این باره نظارت بیشتری صورت گیرد کارویژه بانک درباره کمک به بخش تولید کامل و صحیح انجام خواهد گرفت.