پرده جنگ افتاده است. مدتي است ديگر در فرديس كرج خروسها نميجنگند و كوسِ جنگ خروسها در «ملارد» به صدا در ميآيد. «فري» قبلا در فرديس بود اما اين روزها در ملارد خروسهايش را نگه ميدارد و روي تختي به جنگ مياندازد. سوله «فري» در ملارد آنقدر بزرگ است كه حدود 200 نوع از خروس را در خود جاي داده است.
تماشاي اين جنگ ديگر به سادگي نيست. قبلا براي تماشاي جنگِ خروسها در فرديس نزديك بازارِ چوبفروشها بايد هزارتومان، وروديه ميپرداختيد اما از روزي كه چارچوبِ و داربست محل برگزاري جنگِ خروسها در فرديس جمع شد، اين نوع از مبارزات به ملارد منتقل شد. برپايي جنگ خروسها به دليل ازدحام و علني شدن گروكشي تعطيل شد. حالا در ملارد بايد براي تماشاي هر جنگ و ورود به حاشيه ميدان جنگ خروسها دو هزار تومان بپردازيد.
باغِ بزرگي است كه هرگونه شرايط براي جنگيدن خروسها نيز فراهم است. به جز مبلغ ورودي كه پرداخت ميكنيد تقريبا روي هر خروس بسته به نظر كارشناسي خروسبازها بين پنج تا شش ميليون تومان گروكشي ميشود. معمولا علاوه بر اين رقم مبلغي هم از جيبِ حدود 50 نفري كه در اين باغ جمع ميشوند جابهجا ميشود. يعني مبلغ اول بين دو نفر گرو بسته ميشود اما ناظران گود هم چيزي حدود همين رقم را در شرطبنديهاي خود جابهجا ميكنند. اين روزها هم از خروسها به بهترين نحو مراقبت ميشود تا سن دو سالگي.
اين حيوانات همانند ورزشكاران حرفهاي براي روز مبارزه تربيت ميشوند و شرطبنديها روي نتيجه بازي انجام ميگيرد. مبارزه بين دو يا چند خروس كه براي جنگيدن تربيت شدهاند در يك «رينگ» است اين دو خروس ابتدا منقار در منقار روي رينگ گذاشته ميشوند و سپس مبارزه براي مرگ آغاز ميشود. مبارزه خروسها 10 تا 20 دقيقه طول ميكشد. اگرچه تمام خروس بازيها به مرگ منجر نميشود اما اين مبارزه ميتواند صدمات جسماني سهمگيني را بر خروس وارد كند. معمولا افراد كه دور نشستهاند هيجانشان را روي مبلغي كه شرط بستهاند، تخليه ميكنند. دو صاحب خروسها هم بيش از هر شخصِ ديگري به ميدان مبارزه نزديك هستند.
«بهمن» خروسلاري را از قفس خارج ميكند روي زمين ميگذارد، تا براي مبارزه آمادهاش كند. خروس تاب ندارد، به سمت قفس ديگر خروسهاي لاري حملهور ميشود، جالب اينجاست خروسهاي در قفس هم آماده مبارزهاند، سرهايشان را از قفس بيرون آوردهاند و با پاهايشان به سمت خروس بيرون از قفس حمله ميكنند. صداي خروسها كه آواز سر دادهاند واكنشي است به خروسي كه بيرون از قفس بال و پر باز ميكند.
نكته ديگر در مبارزه خروسها اين است كه معمولا ابزاري مانند قلاب ماهيگيري و تيز و برنده به پاي خروسها بسته ميشود تا ضربات كاريتر شود. البته از اين ابزار در اين مبارزه خبري نيست چراكه مبارزه به قصد كشت نيست و اين توافق دو صاحب خروس است. اطراف رينگ همهمه است و طرفِ ديگر مبارزه سر ميرسد. خروسلاري نژاد افغان ميهمان رينگ است و قرار است در مقابل خروسلاري افغاني – ترك «بهمن» به مبارزه بپردازد.
«بهمن» خروس خود را آماده ميكند. گردن خروس را به سمت خود ميگيرد و نگاهش ميكند، با پارچهاي تن و منقارش را خيس ميكند. دوباره پارچه را در آب خيس ميكند و آبش را در گلوي خروس ميچكاند. چيزي شبيه به اين آمادگي هم در طرف ديگر اتفاق ميافتد. مبارزه شروع ميشود. همهمه بالا ميگيرد. حمله با پا ضربه اصلي و كاري در اين مبارزه است. آنقدر ميزنند كه خروس از خروس قابل تشخيص نميشود!
«بهمن» درباره مبارزهها ميگويد: «در فرديس به دليل اينكه قمار ميشد اين فضا برچيده شد و تنها دو نفري كه خروسجنگي داشتند گرو نميكشيدند و تماشاگران هم روي خروسها شرطبندي ميكنند. خيليها در بازي فوتبال اين كار را ميكنند، مثلا يك ميليون تومان براي يك تيم و يك ميليون تومان روي تيم ديگري شرط ميبندند. تازه ورودي را هم بايد محاسبه كرد. الان هم جنگهايي اينجا صورت ميگيرد كه حيوان سالم باشد و پرهايش نريخته باشد.»
«بهمن» 60 ساله است و از كودكي به خروسبازي و نگهداري از خروسهاي لاري جنگي علاقهمند بود. خروسهاي لاري دو رگه ترك – افغان، نژاد تركيهاي، افغاني و ايراني از جمله خروسهايي هستند كه «بهمن» نگهداري ميكند. در ميان آنها خروسِ خستهاي را نشانم ميدهد كه سه ميدان در شمال ايران، نوشهر به جنگ نشسته بود و بعد از اين جنگها كرك و پرش ميريزد و زخمي ميشود. «بهمن» آن را 500 هزار تومان خريد. خروسهاي لاري با قيمتي بين 500 تا يك ميليون و 500 هزار تومان دست به دست ميشوند. اگر روزي قصد خريد خروسلاري داشتيد براي اينكه مطمئن شويد خروس نرمالي است نگاه كنيد به اينكه به آدميزاد حمله ميكند يا نه. «بهمن» ميگويد: «خروس لاري كه به انسان حمله كند، خروس نرمالي نيست و نبايد پولي براي خريد آن پرداخته شود.»
فصل واقعي مبارزه خروسها زمستان است. در اين روزهاي داغ تابستان خروسها به گفته «بهمن» كه انواع خروسلاري پرورش ميدهد و ميفروشد، به «لَك» ميروند و پَر ندارند. شرايط مبارزه خروسها به همين سادگيها مهيا نميشود و آداب ويژهاي دارد. يكي اينكه روي زمين سفت و سخت سيمان و آسفالت نميجنگند، دليلش اين است كه زود خسته ميشوند و از نفس ميافتند. يك يا دو تخته فرش روي چارچوبي پهن ميشود تا خروسها در آنجا به مبارزه بپردازند.
«بهمن» سعي دارد از تماشاي مبارزه خروسها منصرفم كند، نگران است ريگي به كفش داشته باشم! پيشنهاد ميكند به تماشاي جنگ صوري خروسها بنشينم؛ «جمعه صبح، جاده قديم كرج، سولهاي متعلق به شهرداري فعال است، تابلويي دارد كه روي آن نوشته «پرندگان زينتي خريد و فروش ميشود»، چند دقيقهاي كوتاه خروسها را به جنگ مياندازند. البته خروسهاي اسقاطي را آنجا خريد و فروش ميكنند.» دوم اينكه آب و هوا هم بايد مهيا باشد يعني حيوان بايد آبي خورده باشد هم به دهانش و هم به تنش. حالا در روزهاي آخر تيرماه با اين آفتاب رمقي براي مبارزه خروسها نميماند! اما باز هستند كساني كه تداركات مبارزه خروسها را در اين روزها فراهم ميكنند.
قدمت تاريخي سرگرمي با خروسها. مبارزه خروسها تاريخچهاي به قدمت چندين قرن دارد. اولين بار خروسها براي خروسبازي در جنوب شرقي آسيا و زماني بيش از سه هزار سال پيش تربيت شدند و اين بازي به تدريج به يونان، رم و انگليس رسيد و حدود 200 سال قبل اقيانوس اطلس را هم رد كرد. خروسبازي از قديميترين مبارزه پرتماشاگر جهان است و قدمت آن در ايران به شش هزار سال قبل بازميگردد. دايرهالمعارف بريتانيكا با استناد به گفته يك نويسنده از شواهد وجود اين مبارزه به عنوان يك تفريح و سرگرمي در تمدن دره «سند» ياد ميكند.
اين مبارزه در دوران باستان در كشورهاي هند، چين، ايران و ساير كشورهاي شرقي متداول بوده و پيش از ميلاد مسيح به يونان ميرسد. در سراسر جهان همچنان خروسبازي به عنوان يك جريان اصلي ادامه دارد اما برخي از كشورها اين ورزش را ممنوع اعلام كردهاند. گرچه خروسبازي امروز توسط سازمانهاي حمايت از حيوانات ممنوع اعلام شده است اما از آنجايي كه اين مبارزه به عنوان يك سرگرمي در چارچوب فرهنگي در برخي كشورها به شمار ميرود ممنوعيت آن هميشه مخالفاني داشته است. اين مبارزه وحشيانه به سرعت در آمريكا مورد توجه قرار گرفت و آمريكاي شمالي، جنوبي و مركزي و به ويژه نيويورك، فيلادلفيا و بوستون از اين مبارزه در سال 1800استقبال كردند.
در همين زمان بود كه مردم به ماهيت خشن اين سرگرمي پي بردند و در بسياري از ايالتها مبارزه خروسها ممنوع اعلام شد. امروز خروسبازي در تمام 50 ايالت آمريكا و ناحيه كلمبيا جرم محسوب ميشود اما با اين حال هنوز اين بازي خشن در قسمتهايي از آمريكا طرفدار دارد. در سال 1835 به وسيله سازمان حفاظت از حيوانات خروسبازي در انگليس و در 1895 در اسكاتلند ممنوع شد.
براي مدت طولاني روميها يونان را به دليل اين ورزش منحرف ميشمردند و آنها را تحقير ميكردند اما در نهايت خودشان هم از اين مبارزه الگوبرداري كردند و مسابقات خروسبازي با شور و شوق بسياري در رم برگزار ميشد. خروسبازي در اوايل يك مراسم نيمهفرهنگي - سياسي در آتن به شمار ميرفت و براي ارتقاي حس شجاعت در اذهان جوانان ادامه پيدا كرد، اما بعد از اينكه انحرافاتي ايجاد شد در يونان و ساير نقاط دنيا تنها به عنوان يك سرگرمي بدون هيچگونه قصد سياسي يا فرهنگي به كار گرفته شد. اولين بار واژه خروسجنگي به عنوان يك سرگرمي، بازي در سال 1646 متداول شد.
اصطلاح خروسجنگي توسط «جورج ويلسون» در اولين كتاب خروسبازي به كار رفته است. فصل اصلي مبارزه خروسبازي زمستان است و در مناطق سردسير اين ورزش بيشتر انجام ميگيرد. تصويري از خروسجنگي متعلق به قرن ششم پيش از ميلاد در طول حفاري شهري در نزديكي بيتالمقدس پيدا شد و اين از اولين تصاوير مبارزه خروسهاست كه تا به حال پيدا شده است.
در سوله «فري» تنوع خروس آنچنان بود كه اگر فرصت عكاسي مهيا بود تصوير خروسهاي مينياتوري و پاكوتاه كه به مدل خروس تزئيني معروف بود ميتوانست شما را نيز غافلگير كند. با اين حال قيمت «مرغ» در نوسان است و اين خروسهاي بيمحل هستند كه وارد رينگ مبارزه ميشوند. اين روزها كسي سراغ گوشت خروس آن هم لاري را نميگيرد و اين پرنده جنگجو هيچ محبوبيتي نزد كساني كه سرِ مرغ ميبرند ندارند. اين خروسهاي بيمحل فارغ از همه اتفاقاتي كه بر سر يك مرغ در دنياي امروز ميافتد، قرنهاست پرورش داده ميشوند تا صاحبانشان از مبارزاتشان پولي به جيب بزنند تا مرغي بخرند!