با پایان نشست نیویورک، فصل دیگری از میانجیگریها به پایان رسید. فعلا در کوتاه مدت، چشم انداز موفقیت وساطتها تیره و تار است. هر چند که تلاشها در این زمینه هنوز ادامه دارد. در هفته جاری عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، بار دیگر به تهران سفر میکند. چهارشنبه هفته گذشته او به عربستان رفت. منابع عراقی میگویند عبدالمهدی راهکاری برای کاهش تنشها میان ایران و عربستان دارد.
اگر واقعا شرایطی به وجود بیاید که ایران و عربستان، مسائلشان را هم با هم و هم در مورد یمن و سایر کشورهای خاورمیانه مثل سوریه، عراق لبنان و.. سروسامان دهند و تنشها را کاهش دهند به نفع هر دو کشور خواهد بود.
به دلیل سیطره جمهوریخواهان بر مجلس سنا، احتمال عزل ترامپ در پایان تحقیقات استیضاح کم است. اما ظاهرا، الآن رقابت اصلی سر برکناری ترامپ نیست. بلکه رقابت اصلی در حوزه تبلیغات است. ترامپ ادعا میکند که دمکراتها میخواهند از مردم آمریکا به خاطر انتخاب او در سال ۲۰۱۶، انتقام بگیرند. اما در مقابل، دمکراتها میگویند ترامپ با درخواست مداخله خارجی در انتخابات آمریکا، از قدرت سوء استفاده کرده و امنیت ملی آمریکا را به خطر انداخته است. واضح است که نتیجه این جدال، در انتخابات ۲۰۲۰ مشخص خواهد شد.
اکنون آمریکاییها با صبوری و اقدام گام به گام، سعی دارند دکترین محدودسازی همکاریهای بین المللی با ایران و محاصره منطقهای تهران را به پیش برند و آنچه "چالشِ ایران" میخوانند را وارد فاز جدید کرده و ایران را به عنوان تهدیدی بر علیه صلح و امنیت نظام بین الملل معرفی کنند. آنها میخواهند در بعد منطقهای و فرامنطقه ای، در مورد ایران، حتی اگر شده به یک اجماع حداقلی دست یابند.
همزمان با تشدید تحریمها بر علیه کره شمالی، تلاشهای پیونگ یانگ برای فرار از تحریمها نیز شدت میگیرند اولین نوع از تاکتیک های دور زدن تحریم ها توسط کره شمالی(انتقال کشتی به کشتی)، به این کشور اجازه می دهد تا به صادرات و واردات کالاهایی بپردازد که هدفِ رژیم تحریمی سازمان ملل متحد هستند و کره شمالی را از فرستادن کشتی هایش به بنادر خارجی و همچنین ورود کشتی های دیگر به آب های کره شمالی، بی نیاز می سازند.
پذیرش این واقعیت که رئیس جمهور ترامپ از اختلال شخصیتی رنج میبرد، نه تنها مهم، بلکه ضروری است.
عربستان سعودی حلقه رابط فساد شخصی ترامپ و سیاست خارجی پرنوسان و نامتجانس اوست. همانطور که واشنگتن پست اشاره میکند، واکنش ترامپ به آخرین بحرانهای خاورمیانه یکپارچه نیست چرا که او بین فشار سیاسی برای مقابله با ایران (که مورد حمایت جمهوری خواهان تندرو و اسرائیل و عربستان است) و میل شخصی خودش (مخالفت با مداخله خارجی و تمایل به معامله) گیر افتاده است.
پس از گمانه زنی رسانهها در مورد جانشین جان بولتون بالاخره روز چهارشنبه رابرت اوبرایان توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده به عنوان مشاور جدید امنیت ملی انتخاب شد. نیویورک تایمز مدعی شده است که در انتخاب مشاور جدید امنیت ملی، پومپئو وزیر امور خارجه و جرد کوشنر مشاور ارشد ترامپ و داماد او بیشترین نقش را داشته اند.
بزرگترین و مهمترین عاملی که به جان بولتون در رسیدن به سمتِ مشاور امنیت ملی آمریکا کمک کرد، شلدون ادلسون بود. ادلسون به دلیل قدرت اقتصادی و همچنین قدرت سیاسی خود، نفوذ قابل توجهی بر سیاست های ترامپ دارد. از جمله سیاست هایی که تاکنون بیش از همه برای ادلسون از اهمیت برخوردار بوده اند می توان به مواردی نظیر انعقاد توافق با اسرائیل و یا اتخاذ رویه هایی اشاره کرد که برای حکومت راست گرای اسرائیل از اهمیت برخور دارند. ادلسون و بولتون هر دو به صراحت از بمباران ایران حمایت کرده اند
اقدامات مهم در سیاست خارجی معمولا زمان بر است. دولت ترامپ قبل از خروج از برجام سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران را مفصل بررسی کرد. اما در سال ۲۰۲۱ چنین کاری نباید جزو گزینهها باشد. عدم بازگشت سریع به توافق هستهای، سیاست خارجی دولت جدید را به تابع سیاست خارجی ترامپ تبدیل میکند. اقدام قاطع دست دولت را باز میگذارد تا اولویتهای خود را تعقیب کند.
اکنون، ظاهرا بولتون کارکرد خود را از دست داده است. آمریکا از برجام خارج شد و سنگینترین تحریمها را علیه ایران اعمال کرد. به نظر میرسد ترامپ وارد مرحله «آرام حرف بزن، ولی چماق بزرگی در دست داشته باش» شده است. مرحلهای که در آن بولتون نمیتواند نقش سازندهای داشته باشد. این روزها، ترامپ و دیگر مقامات دولتش، مدام از آمادگیشان برای دیدار بدون پیش شرط با ایران سخن میگویند، ولی در عین حال تاکید میکنند که چماق تحریمها همچنان پابرجا باقی خواهد ماند.
هواداران اشرف غنی که از مصالحه پشت پرده امریکا با طالبان ناخشنود بودند و نقشههای خود برای برگزاری انتخابات و تمدید ریاست جمهوری وی را برای یک دوره ٥ ساله دیگر نقش بر آب میدیدند اکنون ذوق زده هستند و حتی لغو این مصالحه را نتیجه مخالفت غنی با توافق نامه میدانند و برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصممتر از قبل هستند. تبلیغات نامزدهای انتخاباتی در یک فضای کاملا بینظم و سرد به کندی در حال انجام است و ممکن است پس از شکست مذاکرات صلح با طالبان، افغانستان به قول "جان بس" سفیر امریکا در کابل، به سوی یک "انتخابات بد" حرکت کند
نقش ترامپ در تاریخ ممکن است به این بستگی داشته باشد که آیا دوباره رییس جمهور میشود یا خیر. اگر او به جای چهار سال هشت سال در قدرت بماند احتمال بیشتری وجود دارد که نهادها، اعتماد و قدرت نرم فرسوده شوند. اما در هر صورت جانشین ترامپ با یک دنیای دگرگون شده مواجه خواهد بود، بخشی از این تغییرات ناشی از تاثیر سیاستهای ترامپ است و بخش دیگر به خاطر تغییرات قدرت ساختاری مهم در سیاست جهان خواهد بود. تغییرات سیاست جهان هم از غرب به شرق (یعنی ظهور آسیا) و از بازیگران دولتی به بازیگران غیردولتی (که با فضای مجازی و هوش مصنوعی قدرت گرفته است) در حال تغییر است. همانطور که کارل ماکس گوشزد میکرد «این ماییم که تاریخ را میسازیم، اما نه تحت شرایطی که خودمان انتخاب کرده باشیم» سیاست خارجی آمریکایی بعد از ترامپ یک پرسش بی پاسخ باقی میماند.
«نخست وزیر، همه چیز را در مسابقهاش به خطر انداخته است. او ممکن است همه چیز را از دست بدهد: برگزیت، نخستوزیریاش، حزب و کارها. او ممکن است به عنوان نخستوزیری در تاریخ ثبت شود که کوتاهترین دوره نخست وزیری را داشت. یا اینکه پیروز شود و این کشور را از اتحادیه اروپا خارج کند و پس از آن، سیاست بریتانیا را بازتنظیم کند و دوباره شکل دهد.»
تجاوزهای اسرائیل در سه کشور عربی به درگیری بزرگ منجر نمیشود به دلیل این که طرفین حداقل در حال حاضر تمایلی به این درگیری ندارند، حزب الله خود را به عنوان نیروی بازدارندهای میداند که ضمن دفاع از خود و لبنان، جلوی حملات اسرائیل به ایران را میگیرد، حزب الله وهمچنین ایران در این مرحله آمادگی جنگ با اسرائیل را ندارند و لذا هر پاسخی از طرف حزب الله محدود خواهد بود
با این حال، آمریکاییها همچنان برای قطع مناسبات اقتصادی ایران و عراق تلاش میکنند. آنها به همین منظور، به سایر کشورهای عربی، نظیر عربستان و کویت، فشار آوردند تا برق عراق را تامین کنند. در حال حاضر، گفتگوهایی میان عراق و کشورهای یادشده در جریان است تا شبکه برق عراق به شبکه برق این کشورها متصل شود.
اگر دولت ترامپ تصمیم بگیرد که توصیه برخی از مشاوران امنیت ملی و سیاست خارجی خود را بپذیرد و نیروهای خود را از افغانستان خارج نکند (به عنوان بخشی از توافق واشنگتن با طالبان، آمریکا باید نیروهای خود را به طور کامل از این کشور خارج کند) و حضور همیشگی خود در این کشور را حفظ کند، حمایتِ دولت منتخب افغانستان که از مشروعیت بین المللی برخوردار است را خواهد داشت.
نیروهای مخالف برگزیت هنوز امیدوارند که قانونی را تصویب کنند و جلوی اجرای برگزیت سخت را بگیرند. با این حال، آخرین قمار بوریس جانسون این است که پارلمان بریتانیا را به مدت تقریبا یک ماه به حالت تعلیق یا تعطیلی درآورد تا از هرگونه گفتگو در رابطه با برگزیت سخت در پارلمان جلوگیری کند.
حزب الله به همه محور مقاومت درس داد که اگر پاسخ دهند صهیونیستها عقب نشینی میکنند و ادب میشوند. این جسارتهایی که در عراق انجام شده و مرتبا در سوریه انجام میشود به این خاطر است که پاسخ داده نمیشود. در نتیجه صهیونیستها انقدر جسورانه برخورد میکنند و مکررا این حرکتها را انجام میدهند.
بارابارا سالوین: "نکتهای که فکر میکنم امانوئل مکرون با دعوت از محمد جواد ظریف آن را برجسته کرد این بود که نشان داد اقدام آمریکا در تحریم وزیر خارجه ایران، اقدامی بی معنا، بیخود و غیرسازنده است. ظریف به کشورهای اقصی نقاط جهان سفر میکند و با چهرههای مختلف در دنیا دیدار میکند. هیچکس تاکنون به تحریمهای آمریکا در مورد محمد جواد ظریف توجهی نکرده است".