فرارو- "یوگنی پریگوژین" مجرم سابق که گروه مزدور واگنر را رهبری می کند، روز دوشنبه گذشته در سخنرانی ای 11 دقیقه ای شورش کوتاه خود علیه حکومت روسیه را اعلام کرد. این نقطه عطف یک بحران ژئوپولیتیکی متشنج و گیج کننده بود و به شکل یک پیام صوتی در اپلیکیشن محبوب تلگرام منتشر شد. نظرات کاربران به این پیام متفاوت بود: 155600 ایموجی آتش و 131900 ایموجی دلقک.
به گزارش فرارو به نقل از آتلانتیک، برای افرادی که از نزدیک درگیری های جاری در روسیه و اوکراین را دنبال می کنند دیدن ایموجی های بازیگوشانه واکنشی از سوی کاربران درست زیر عکس ها، ویدئوها و متن هایی که وحشت مربوط به جنگ را مستند می کنند، امری غیر عادی نیست. یکی از سریع ترین راه ها برای دنبال کردن هرج و مرج رخ داده در حوزه میدانی تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در تلگرام و بررسی لایوهای شهروندان، سربازان و مقام های دولتی بوده و همزمان انبوهی دیجیتال از اطلاعات گیج کننده و بعضا متناقض را ارائه کرده است. تنها چند هفته پیش از آغاز جنگ اوکراین نشریه "تایم" اعلام کرد که تلگرام "فضای نبرد دیجیتال" است نامی که در پایان هفته ماندگار شد زیرا تماشاگران رخدادهای جاری در روسیه که در آستانه ورود به جنگ داخلی قرار داشت آخرین اخبار را از طریق تلگرام دنبال می کردند.
"آریک تولر" روزنامه نگار تحقیقی برای گروه "بلینگ کت" (Bellingcat) که گزارش های گسترده ای را در مورد درگیری بین روسیه و اوکراین تهیه کرده در هفته جاری به "آتلانتیک" گفت:"99 درصد جنگ در تلگرام در جریان است". او در ادامه افزوده بود: "پریگوژین تمام سازماندهی و هماهنگی های لازم را از طریق تلگرام انجام داد". طبق گفته تولر که کانال‌های تلگرام روسیه و اوکراین را رصد می کند تقریبا تمام اطلاعات مربوط به جنگ اوکراین در توئیتر، اینستاگرام و فیس بوک دست دوم بوده و در واقع از اطلاعات منتشر شده درون تلگرام استفاده کرده و بازنشر می شوند. بسیاری از حساب های کاربری در پلتفرم های ذکر شده صرفا آن چه را در تلگرام منتشر شده بازنشر می کنند.
تلگرام پلتفرم ارتباطی انتخابی برای بسیاری از فعالان، کلاهبرداران رمزارزهای دیجیتال، فروشندگان مواد مخدر، تروریست ها، افراط گرایان و اینفلوئنسرهای ممنوعه نیز می باشد. نظریه پردازان توطئه از تلگرام به عنوان اپلیکیشنی رایگان برای دانلود پیام های با حجم کم خود استفاده می کنند.
تلگرام با رعایت حریم خصوصی و فضای ضد سانسور افرادی را که به دنبال رهایی از زیر نظارت و رصد هستند را به خود جذب می کند. تلگرام در یک مکان مخفی و یک پناهگاه امن برای افراد تضعیف شده است تا واقعیت های جایگزین خود را بسازند. همین موضوع تلگرام را به بستری عالی برای آشفتگی های دهه 2020 میلادی و شاید به مهم ترنی اپلیکیشن موجود در حال حاضر جهان تبدیل کرده است.
تلگرام زاییده افکار دو برادر به نام های "نیکلای" و "پاول دوروف" بوده است. این برادران که یک شبکه اجتماعی محبوب روسی به نام VKontakte را تأسیس کردند تلگرام را در زمانی راه اندازی نمودند که متحدان کرملین کنترل پلفترم اول را در دست گرفتند. پاول دوروف در سال 2014 به "نیویورک تایمز" گفت که تلگرام به دلیل تمایل به داشتن فضای ارتباطی آزاد و امن خارج از دست دولت روسیه شکل گرفته است. پاول دوروف که به خاطر سبک زندگی همراه با سفر و انتشار پیام های فلسفی مرموز و عکس های بدون پیراهن از خود در اینستاگرام شناخته می شود تلگرام را به عنوان یک ابزار ضد جاسوسی سرسخت معرفی کرده و منتقدانی را که استدلال کرده اند این پلتفرم فضایی را برای فعالیت گروه های خطرناک و تبهکار و سازماندهی و ارتباط میان اعضای آن فراهم کرده، رد می کند.
او در TechCrunch Disrupt در سال 2015 میلادی درباره این استدلال که داعش از تلگرام برای برعهده گرفتن مسئولیت یا برنامه ریزی حملات متعدد در اروپا استفاده کرده گفته بود: "حق ما برای حفظ حریم خصوصی مهم تر از ترس مان از اتفاقات بد مانند تروریسم است. همیشه راه دیگری برای برقراری ارتباط پیدا خواهید کرد".
دوروف از ظرفیت تلگرام برای عمل به عنوان نوعی مقاومت دیجیتالی استفاده کرده و به طور علنی با تلاش های دولت روسیه برای مشاهده پیام های رمزگذاری شده در آن پلتفرم مخالفت کرده است. تلگرام به عنوان اپیلیکشنی بسیار مهم در جریان اعتراضات پس از انتخابات 2020 در بلاروس و در جریان تظاهرات علیه قرنطینه ناشی از سیاست کووید صفر در چین ظاهر شد.
تنها دلیل محبوبیت تلگرام امکان رمزگذاری سراسری پیام ها نیست بلکه آن اپلیکیشن با قابلیتی که دارد از پیام ها در برابر تلاش هر طرف خارجی ای برای دسترسی به آن محافظت می کند و بسیاری از شرکت‌های فناوری از جمله اپل و متا از آن پشتیبانی می‌کنند. هم چنین، روسای تلگرام رویکردی باز و آشکار را برای تعدیل محتوای آن اپلیکیشن در پیش گرفته و این موضوع را در مرض دید عموم قرار می دهند و به غیر از مخالفت با هرزه نگاری (پورنوگرافی) غیر قانونی و دعوت عمومی به خشونت ورزی خط قرمز دیگری را برای کاربران تعیین نکرده اند.
اینفلوئنسرهای راست افراطی مانند "میلو یانوپولوس" دبیر بخش فناوری وبسایت دست راستی بریت بارت هواداران نئونازی ها مانند "نیک فوئنتس" حتی پس از تعلیق حساب های شان در اپلیکیشن های دیگر به انتشار پست های شان در تلگرام ادامه داده اند. تلگرام به این اینفلوئنسرها مکانی را برای جمع آوری طرفداران، انتشار لفاظی های نفرت انگیز و درخواست کمک های مالی ارائه داده است.
تلگرام هم چنین امکان توزیع مانیفست های تیراندازی و هم چنین اطلاعات مربوط به ساخت سلاح را فراهم کرده بود. مرکز "سایمون ویزنتال" در سال 2020 میلادی اعلام کرده بود که تلگرام "اسلحه انتخابی آنلاین برای گروه ها و افراد متعلق به جریان راست افراطی خشونت گرا" است. ظاهرا تلگرام توسط برخی از هماهنگ کنندگان شورش 6 ژانویه علیه کنگره و مطرح کنندگان نظریه پردازان توطئه و انکار کنندگان نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا نیز مورد استفاده قرار گرفته بود. تلگرام پس از حمله شورشیان به ساختمان کنگره اعلام کرد که ده ها کانال که محتوای تحریک به اقدامات خشونت آمیز داشته اند را حذف کرده است.
ابزارهای رایگان آنلاین که گروه های حاشیه ای خطرناک را به سوی خود جلب کرده اند تاریخچه ای به قدمت اینترنت دارند. آن چه تلگرام را متفاوت می سازد اندازه و شفافیت آن است. اگرچه بسیاری از کانال ها به راحتی قابل جستجو هستند بسیاری از آن چه در داخل تلگرام می گذرد در کانال هایی در جریان است که صرفا با ارسال دعوت برای پذیرش عضویت امکان مشاهده آن وجود دارد و اهمیت موضوع بررسی و ارزیابی در فضای تلگرام را برای دانشگاهیان، روزنامه نگاران یا مجریان قانون دشوار می سازد. نتیجه تحقیقی تازه صورت گرفته از سوی سایت "وایرد" در مورد بازار پررونق خاکستری تلگرام برای خرید و فروش قرص های سقط جنین نشان داد که 200 کانال عمومی حاوی 47 هزار پیام در این باره بودند اما تلاش برای درک دامنه بازار این که چه کسی داروهای قانونی می فروشد و کدام سازمان ها و گروه ها کلاهبرداری می کنند برای خبرنگاران تقریبا کاری ناممکن بود. هم چنین، کانال های تلگرام مکانی هستند که پس از ممنوعیت اعمال شده از سوی پلتفرم های بزرگتر اطلاعات در آن اپلیکیشن کماکان به صورت خصوصی در حال گردش است همان گونه که در سال 2019 میلادی بیانیه تیراندازی توسط مردی که 51 نفر را در دو مسجد در شهر کرایست چرچ نیوزیلند به قتل رساند در هفته های پس از حمله به طور گسترده در کشورهای شرق اروپا از طریق تلگرام در حال بازنشر بود.
"جارد هولت" مدیر ارشد تحقیقات در انستیتو گفتگوی استراتژیک می گوید: "تلگرام نوعی از پلتفرم غرب وحشی است که در آن هر چیزی ممکن است رخ دهد بنابراین، مکانی عالی برای هرج و مرج و افراط گرایی است".
این هرج و مرج در جریان رخدادهای خبری جنجالی آشکارتر است. اگرچه تلگرام یک منبع دست اول ارزشمند در هنگام انتشار اخبار فوری است اما یک دستگاه ایجاد کننده سردرگمی نیز می باشد. اگرچه آن اپلیکیشن برای شخصیت های عمومی نشانه تایید اصالت حساب را فراهم کرده اما مملو از گزارش های ناقض و پروپاگاندای استراتژیک و برنامه ریزی شده است. نتیجه مقاله ای تازه نشان می دهد که در جریان اعتراضات به نتیجه انتخابات در بلاروس مخالفان حکومت از تلگرام به عنوان متحدی در مبارزه خود علیه سرکوب و سانسور استفاده کردند. در همین حال، دولت بلاروس نیز از قوانین ضد سانسور تلگرام به نفع خود استفاده کرد و پروپاگاندای حکومتی را در کانال های تلگران دولتی منتشر می کرد.
به نظر می رسد که میلیون ها نفر شاهد هرج و مرج دهه ۲۰۲۰ هستند دهه ای که تاکنون با نسخه های رقیب علم و واقعیت، پاندمی ها، فساد سیاسی، جنگ و ظهور اقتدارگرایی جهانی از طریق پنجره اپلیکیشنی که به عنوان نیروی تشدید کننده مستند سازی هرج و مرج عمل می کند شناخته و مشخص شده است.
در نهایت، این پلتفرم یک حقیقت اساسی را در مورد اینترنت آشکار می سازد: بسیار دشوار است که بخواهیم دریابیم آیا یک تکه فناوری خاص علت بروز بسیاری از هرج و مرج ها در زندگی مدرن است یا صرفا یکی از نتایج و نشانه ای از هرج و مرج در جریان است. به نظر می رسد تلگرام منبعی حیاتی در دنیایی است که احساس می شود در حال از هم گسیختگی می باشد و همزمان یک نیرو از نیروهای متعددی است که آن روند را تشدید می کند.