«هرچیزی که به دست برسد؛ از دستگاه‌های کارت‌خوان، پیچ‌ومهره گاردریل گرفته تا تابلو و درِ داخل اتوبوس، پشت‌سری صندلی‌ها و قطعات فلزی درون اتوبوس دزدیده میشود» این سخنان محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی تهران است که به‌تازگی به خبرگزاری ایلنا گفته است. او ادامه داده که دزدی در ایستگاه‌های اتوبوس اخیرا شایع شده، ما همه تلاش می‌کنیم و گشت‌های نظارتی ما مشغول‌اند، اما نمی‌توانیم جلوی این پدیده را بگیریم.
روز گذشته هم امیر درفشه، مدیر اداره حقوقی و امور قرارداد‌های سازمان حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، به یکی از خبرگزاری‌ها از سرقت‌های عجیب یک‌سال گذشته در شهر تهران گفته است. اینکه میزان سرقت‌هایی که در بزرگراه‌ها و در بسیاری از معابر غیر‌بزرگراهی اتفاق می‌افتد، درمورد تجهیزات و گاردریلها و در‌واقع علائم رانندگی، به‌شدت افزایش پیدا کرده است؛ گاردریل‌هایی که هر قطعه‌اش پیش از این ۲۵۰ هزار تومان خریده شده و حالا قیمتی حدود دو‌و‌نیم تا سه‌میلیون تومان قیمت دارد.
او ادامه می‌دهد: هفته گذشته سه باند از این باند‌های سرقت را که اینها در کمال آرامش در اتوبان‌ها و خیابان‌ها خودرو‌های خود را کنار زده و با دستگاه‌های پیشرفته نسبت به قطع و برش و حمل و انتقال گاردریلها به داخل وانت اقدام می‌کردند، دستگیر کردیم.
درفشه درباره دلیل این سرقت‌ها هم توضیح می‌دهد: با توجه به افزایش قیمت آهن‌آلات، فلزات مختلف، آلومینیوم و یک‌سری از اجناسی که ارزش‌افزوده بالایی پیدا کرده‌اند، در سال‌های اخیر، گاردریل و تابلو‌های راهنمای مسیر و انواع و اقسام وسایلی که در اتوبان‌ها قرار دارند به سرقت می‌روند. من به یاد دارم در سال‌های اخیر این افراد اقدام به سرقت تابلو‌های بهشت‌زهرا هم کرده بودند و آن زمان با نحوه نظارتی که انجام شد، این سرقت‌ها متوقف شد. درخواست ما این است که شهروندان هرجا چنین صحنه‌هایی از سرقت اموال عمومی دیدند، فورا با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرند تا ما دیگر شاهد این جریانات نباشیم.
مدتی پیش نیز مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک تهران درباره سرقت تجهیزات ترافیکی پایتخت در سال گذشته گفت: «در سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۲۰۰ فقره تخریب و سرقت انواع تجهیزات (سرقت کابل، تجهیزات الکترونیک ایستگاه‌های اتوبوس، کنترلر تابلو‌های متغیر خبری، کابل برق و شبکه سامانه‌های سرعت، تجهیزات دوربینهای تصویری و انواع دوربینهای ثبت تخلفات و...) در معابر کلانشهر تهران به‌وقوع پیوسته که پیگیری و رسیدگی به این موارد از طریق پلیس فاتب و پلیس آگاهی تهران و دستگاه قضائی انجام شده است». مسئولان ترافیکی شهرداری تهران درباره ربودن گاردریل‌های بزرگراهی هم گفته‌اند با وجود وزن بالای این گاردریلها، در مناطق جنوبی و بزرگراه آزادگان بیشترین آمار سرقت آن‌ها ثبت شده است.
سرقت تجهیزات شهری اتفاق تازه‌ای نیست. دزدی دیوار‌های صوتی بزرگراه‌ها، کابل‌های برق، مجسمه‌های شهری، سطل‌های زباله و.. سال‌هاست که رخ می‌دهد، اما دور تند این دزدی‌ها در ماه‌های اخیر باعث توجه دوباره به این موضوع شده است؛ اینکه در یکی از خیابان‌های تهران، فردی در روز روشن در‌حال درآوردن پارکومتر از زمین باشد و تماس با پلیس هم نتواند مانع وی برای سرقت شود.
محمد قاسمی، جامعه‌شناس شهری درباره افزایش سرقت از تجهیزات شهری می‌گوید: تهران به قبله آمال تولیدکنندگان آسیب‌های اجتماعی تبدیل شده است. البته این خاصیت تمام شهر‌های بزرگ دنیاست و مختص ایران نیست. شاهد هستیم اگر خشک‌سالی در منطقه‌ای رخ دهد، نیروی کار آن منطقه به تهران می‌آیند، معتادان رانده‌شده از خانه به تهران می‌آیند و... که باید در یک همفکری جمعی برای این مشکل چاره‌اندیشی شود و این حضور زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی است که سرقت‌های خرد بخشی از آن است.
او معتقد است: دزدی مجسمه‌ها یا سایر تجهیزات همچنین به مسائل اقتصادی و معیشتی جامعه برمی‌گردد؛ چرا‌که سرقت رابطه معناداری با این مسائل دارد و به‌جز نظارت و پیگیری‌های انتظامی، شهروندان هم باید به اموال شهر حساسیت داشته باشند و اگر مشاهده میکنند کسی این اموال را به سرقت می‌برد و دستبرد می‌زند، باید از آن جلوگیری کنند.
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران با پذیرش اینکه سرقت تجهیزات شهری در ماه‌های اخیر افزایش قابل‌توجهی داشته است، به «شرق» می‌گوید: به‌طور متوسط هر‌شب دست‌کم ۵۰۰ سرقت تجهیزات شهری در سطح شهر تهران داریم؛ دزدی‌های کوچکی مانند بردن دریچه‌های فاضلاب، یا سرقت گاردریل بزرگراه‌ها، چراغ‌های پارک یا المان‌های ترافیکی، تابلو‌های راهنمایی‌ورانندگی و... این دزدی‌های خرد آن‌قدر زیاد شده که پیگیری آن دشوار شده است؛ مگر مواردی که به‌صورت باندی انجام میشود که پیگیری میشود، در غیر این صورت پیگیری‌ها برای پیدا‌کردن سارقان به نتیجه نمی‌رسد و متأسفانه بسیاری از این سرقت‌ها توسط معتادان متجاهر انجام میشود.
او ادامه می‌دهد: بخشی از افزایش دزدی‌های خرد تجهیزات شهری به دلیل افزایش فشار‌های اقتصادی است که برخی مجبور به این نوع دزدی‌ها میشوند و تا زمانی که وضعیت معیشتی مردم این‌گونه است هم شاهد این نوع سرقت‌ها خواهیم بود.
این عضو شورای شهر تهران درباره راهکار‌های کاهش سرقت‌های تجهیزات شهری هم توضیح می‌دهد که شهرداری یک‌سری راهکار‌های مقطعی را مانند افزایش گشت نواحی فعال کرده یا گشت‌های شهربان و حریم‌بان فعال شده است، اما این‌گونه نظارت‌ها در شهری مانند تهران پاسخ‌گو نیست، زیرا به محض اینکه گشت عبور کند، زمینه برای سرقت فرد فراهم میشود و راهکار ریشه‌ای آن این است که وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم ارتقا پیدا کند و دیگری اینکه یک‌سری المان‌ها نصب شود که به‌راحتی قابل‌حمل نباشد. در‌حال‌حاضر در برخی بزرگراه‌ها به‌جای گاردریل از نیوجرسی استفاده میکنند که بسیار سنگین است و قابل‌حمل نیست.
اما درباره مخزن‌های زباله که ربوده میشود یا سایر تجهیزات شهری هم باید به دنبال راهکار‌های پیشگیرانه باشیم و از امکاناتی استفاده کنیم که به‌راحتی قابل بازکردن نباشد.
او درباره اینکه در جلسه خصوصی که رئیس پلیس تهران با اعضای شورای شهر داشته، درباره این دزدی‌ها هم صحبت شد، می‌گوید: پلیس گزارشی از کشفیات خود در حوزه سرقت، مواد مخدر و قتل‌هایی که در شهر می‌افتد داد که اعلام شد ۹۰ درصد سارقان خودرو و منازل دستگیر میشوند، اما اموال کشف‌شده ازسوی مالک قابل شناسایی نیست.
سید‌جعفر تشکری‌هاشمی، عضو دیگر شورای شهر تهران هم معتقد است سرقت تجهیزات شهری موضوعی است که در همه شهر‌ها اتفاق می‌افتد و هرگاه وضعیت معیشتی مردم آسیب ببیند، احتمال وقوع آن هم بیشتر میشود. اما هنر ما این نیست که آمار بدهیم که چقدر سرقت شده بلکه هنر ما این است که با تمهیدات و برنامه‌ریزی‌ها این سرقت‌ها را کاهش دهیم. برای مثال دریچه‌های فاضلاب شهری که چدنی هست، اگر با مواد پلی‌کربنات ساخته شود، دیگر ارزش سرقت ندارد یا اگر در ارتباط با برخی از تجهیزات، حفاظ لازم و امکانات مناسب برای نگهداری مطلوب از آن‌ها استفاده شود، احتمال این‌گونه سرقت‌ها کاهش پیدا میکند. اما همیشه این اتفاقات بوده، همیشه سارق بوده و همیشه هم پلیس برخورد کرده است؛ ولی وظیفه مدیران شهری این است که در مورد مبلمان شهری و تجهیزات شهری به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی بکنند که احتمال تخریب و سرقت را کاهش دهد.
سال گذشته حسین رحیمی در مورد سرقت وسایل و تجهیزات شهری از جمله مجسمه‌ها، دیواره‌های صوتی و... گفته بود: باند هشت‌نفره‌ای را که اقدام به سرقت حدود ۴۴ تابلو، تصویر و المان شهری کرده بودند، منهدم کرده و کسانی که دیواره‌های صوتی را نیز ربوده بودند، دستگیر و منهدم شدند؛ باید اعلام کنم متأسفانه برخی از آن‌ها از پیمانکاران شهری هستند.
اما او در دیدار تازه با مدیران شهری توجهی به این نوع سرقت‌ها نداشته و گزارشی به صحن شورا نداده است. این را اعضای شورای شهر ششم می‌گویند و معتقدند اینکه چه کسانی سارق این تجهیزات هستند، مشخص نیست و نمی‌توان گفت پیمانکاران در این دزدی‌ها دست دارند؛ زیرا پلیس هم در این زمینه اظهارنظری نکرده است.