فرارو- اظهارات آیت الله محمد یزدی درباره لغو عضویت سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد واکنش های مختلفی را در پی داشته است. منتقدان در این باره سوالهایی مطرح کرده اند.
به گزارش فرارو، آیت الله محمد یزدی از فقهای شورای نگهبان روز گذشته گفت که که فقهای این شورا به اتفاق آرا به توقف فعالیت سپنتا نیکنام، عضو زرتشتی شورای شهر یزد رأی داده‌اند.
آیت الله یزدی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم افزود: «این تصمیم یک تصمیم قانونی، شرعی، قطعی و غیرقابل برگشت است و هیچ‌کس این قانون را نمی‌تواند برگرداند.» او هشدار داد که تلاش برای برگرداندن این رأی مقابله با اصل نظام جمهوری اسلامی ایران است و نظام قطعا در برابر آن می‌ایستد.
این عضو شورای نگهبان درباره دلیل تصمیم شش فقیه این شورا گفت: «این اقلیت مذهبی برای مردمی که اکثرا مسلمان هستند، حق تصمیم‌گیری ندارد و این خلاف شرع است.»
یزدی در پاسخ به این سوال چرا اقلیت زرتشتی و ارمنی در مجلس نماینده دارند و درباره مسائل مختلف رای می دهند، گفت: «اقلیت‌های مذهبی در مجلس نماینده دارند و می‌توانند درباره مصوبات مجلس اظهارنظر کنند اما درباره جاهای دیگر نمی‌توانند اظهارنظر کنند.»
به گفته او " اقلیت‌های مذهبی طبق قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی نماینده دارند و در احوال شخصیه حق قانونگذاری به آنها داده شده است اما حق قانونگذاری و حق تبعیت از قوانین مذهبی خودشان به آنها داده نشده است"
این عضو فقهای شورای نگهبان درباره انتقادات مجلس به تصمیم شورای نگهبان گفت: «مجلس اصلا حق ورود به آن را ندارد، چون جنبه شرعی مصوبات مجلس هم باید طبق نظر فقهای شورای نگهبان باشد و این فقها باید مصوبات را از جنبه شرعی تأیید کنند. بنابراین، در این موضوع بدون جهت سر و صدا راه اندختند و آن را به یک مسئله سیاسی و اجتماعی تبدیل کردند.»
سخنان آیت الله یزدی را در اینجا بخوانید. پس از این سخنان عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد نظر شورای نگهبان همان است که آیت الله یزدی اعلام کرده است. به گفته کدخدایی "فقهای شورای نگهبان قبل از انتخابات امسال نظر خود را اعلام و ابلاغ کردند ولی هیات نظارت بر انتخابات شوراها توجهی به آن نکرده است."
کدخدایی در پاسخ به این سوال که رئیس مجلس گفته است این کار در حیطه اختیارات مجلس است و شورای نگهبان نمی‌تواند ورودی داشته باشد، گفت: «این اشتباهی است که غالب افراد می‌کنند و متوجه آن نیستند به هیچ عنوان شورای نگهبان نسبت به انتخابات شوراهای شهر و روستا اظهارنظر نکرده بلکه نسبت به تبصره‌ای از قانون تشکیلات شورای اسلامی شهر و روستا نظر داده است که موثر در بحث انتخابات شوراهاست، ولی در انتخابات شوراها، شورای نگهبان نه صلاحیت و نه قصد ورود دارد و اعلام کرده طبق تبصره موجود، مساله مورد بحث خلاف شرع است.»
سپنتا نیکنام در انتخابات پنجمین دوره شوراهای شهرو روستا در اردیبهشت ۹۶ با کسب بیش از ۲۱ هزار و هفتصد رأی به عنوان نفر هفتم به شورای یازده نفری شهر یزد راه پیدا کرد.
او که در دوره قبلی شوراها به مدت چهار سال عضو شورای شهر یزد بود، بعد از انتخاب در دوره پنجم به دلیل زرتشتی بودن با شکایت یک نامزد رقیب از جناح اصولگرا روبرو شد و در نهایت عضویت او به حکم دیوان عدالت اداری و با استناد به نامه‌ای از آیت الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان معلق شد.
در رای دیوان عدالت اداری گفته شده دلیل تعلیق عضویت سپنتا نیکنام، نظر شورای نگهبان در مخالفت با عضویت اقلیت‌ها در شوراهای شهری است.
تعلیق این عضو زرتشتی شورای یزد، با انتقاد فراوانی مواجه شده و غلامعلی سفید رئیس این شورا گفته در صورتی که حذف نیکنام قطعی شود، از سمت ریاست شورا کناره گیری خواهد کرد.
از سوی دیگر نمایندگان مجلس نیز به لغو عضویت نیکنام از شورای شهر انتقاد کردند. این انتقادات تا جایی ادامه یافت که علی لاریجانی، رییس مجلس هم به منتقدان پیوست.
علی لاریجانی، معلق شدن عضویت سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد را "غیرقانونی" دانست و از احتمال ارجاع موضوع به هیات حل اختلاف قوا خبر داد.
لاریجانی در دیدار اعضای شورای شهر تهران گفت: "اختلاف نظری بین مجلس و شورای نگهبان درباره عضویت یک هموطن زرتشتی در شورای شهر یزد به وجود آمده که اگر حل نشود موضوع از طریق ارسال نامه به شورای حل اختلاف پیگیری می شود."
اشاره لاریجانی، به "هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه" است که در سال ۱۳۹۰ به حکم رهبر معظم انقلاب تشکیل شد و ریاست آن با آیت الله هاشمی شاهرودی است.
رئیس مجلس با انتقاد از تعلیق سپنتا نیکنام گفت: "از ابتدا گفتم که این روش مورد قبول ما نیست... با آیت الله جنتی، دبیر محترم شورای نگهبان نیز صحبت کردم و تاکید داشتم که تشکیل شوراها باید بر اساس مر قانون باشد."
وی افزود: "ورود دیوان عدالت اداری به موضوع، ورود به موقعی نبوده و این نکته را نیز به قوه قضائیه عنوان کردم."
واکنش ها به سخنان آیت الله یزدی با این اوصاف امروز رسانه ها و ناظران واکنش های مختلفی به سخنان آیت الله یزدی و موضع نهایی شورای نگهبان داشته اند.
روزنامه های اصلاح طلب و میانه رو در یادداشت هایی به بررسی موضع شورای نگهبان پرداخته اند.
محمدتقی فاضل‌میبدی در نقد گفته های آیت الله یزدی در شرق نوشت: «شورای شهر به‌عنوان یک پارلمان محلی، از تعدادی از چهره‌های متخصص تشکیل شده و اتفاقا تصمیم‌گیری در آنجا براساس رأی اکثریت است. فرد نیک‌نامی توانسته با کسب رأی مردم و برای دومین‌بار، عضو شورای شهر یزد شود و در زمینه مسائل شهری، عمران و توسعه آن، به‌عنوان عضوی از شورا نظرات خود را بیان کند. کجای این مسئله، حاکمیت یک غیرمسلمان بر مسلمان تعبیر می‌شود؟»
این روحانی اصلاح طلب در ادامه آورده است: «پیروان سایر ادیان و اهل کتاب را اولا کافر نمی‌دانیم و ثانیا اگر حتی فعالیت‌های کفار به سلطه کفر منجر نشود، اشکالی ندارد. اگر در نیروگاه اتمی بوشهر که بسیار مورد توجه قرار دارد یک مدیر کمونیست از روسیه بر صدها مهندس و نیروی ایرانی مسلمان، مدیریت کند و حتی برای نیروگاه تصمیم بگیرد، باید او را از این مسئولیت کنار گذاشت؟ پس چرا چنین اتفاقی نیفتاد؟»
سیف الرضا شهابی نیز در سرمقاله روزنامه اطلاعات چند پرسش درباره تصمیم شورای نگهبان مطرح کرده است " این که آقای نیکنام در دوره چهارم هم عضو شورای شهر یزد بود. چطور ممکن است حضورش در دوره چهارم منافاتی با قوانین و مقررات کشور نداشت ولی برای دوره پنجم مغایرت قانونی دارد؟ آیا در دوره چهارم؛ تصمیمات وی آسیبی به مردم شهر دارالعباده یزد وارد نساخت ولی این دوره وارد خواهد کرد؟"
نویسنده با تاکید بر این که به نظر شورای شهر یک مجموعه چند نفره است و تصمیمات به‌طور جمعی گرفته می‌شود و هیچ عضوی حتی رئیس شورا در آن حد قدرت ندارد که بخواهد به تنهایی تصمیم سازی کند تا چه رسد به یک عضو، نوشته است: «اگر عضویت آقای نیکنام مضر بر جامه اسلامی بود، چرا نهادهای مربوطه در زمان ثبت‌نام او را مورد تأئید قرار دادند و اجازه فعالیت دادند؟»
او تاکید کرده است: «افزایش آراء و ورود مجدد نامبرده به شورا؛ نشان از رضایتمندی مردم یزد از عملکرد ایشان است و انصاف و سعه صدر اسلامی اجازه نمی‌دهد که رویکرد عمومی به یک عضو را با رد کردن پاسخ داد.»
روزنامه ایران نیز در یادداشتی به قلم امیر حسین آبادی رییس کانون وکلای مرکز از ابعاد حقوقی به انتقاد از سخنان آیت الله یزدی پرداخته است.
امیر حسین‌آبادی جمله ای را از آیت الله محمد یزدی نقل کرده که نشان می دهد به نظر وی فعالیت عضو زرتشتی شورای شهر یزد خلاف شرع و قانون اساسی است و چند ایراد بدین سخن وارد کرد. او نوشته است: «جمله این که شورای نگهبان با استناد به اختیارش به عنوان مرجع تفسیر قانون اساسی و تأیید قوانین چنین حکمی داده است. در این خصوص باید گفت طبق اصل ۴ و اصول ۹۰ به بعد قانون اساسی، کلیات و جزئیات وظایف شورای نگهبان مشخص و روشن هستند. قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا قبلاً توسط خود شورای نگهبان تأیید شده بوده و این مرجع حق ندارد که به این موضوع ورود مجدد کرده و چنین حکمی صادر کند.»
رییس کانون وکلای مرکز افزود: «در واقع هر چند شورای نگهبان مرجع تفسیر و تأیید قانون است اما این موضوع نه به این معنا است که این شورا می‌تواند ناسخ قوانین باشد و نه به این مفهوم که امکان قانونگذاری داشته باشد. در واقع حوزه مسئولیت و اختیار شورای نگهبان به اعتبار مصوبات ماوقع است، به این معنا که وقوع مصوبه در مجلس صورت می‌گیرد و بعد از آن شورای نگهبان آن را تأیید یا رد می‌کند. حتی اگر در قوانین انتخابات ما موازین غیر شرعی وجود داشته باشد، ابتدا باید نسخ، اصلاح یا تغییر آن در مجلس تصمیم‌گیری شود و بعد شورای نگهبان به موضوع ورود کند.»
به نوشته حسین آبادی "شورای نگهبان اختیاری برای ورود به حوزه قوانینی که قبلاً تأیید شده بوده و مورد اجرا قرار گرفته، ندارد. اگر چنین می‌بود در هر دوره جدید از شورای نگهبان، اعضا می‌توانستند به بحث قوانین ورود کرده و به اصلاح، تغییر یا نسخ آنها بپردازند."
به اعتقاد او نیز این سوال مطرح است که چرا شورای نگهبان چهارسال قبل در این خصوص چنین رأی و نظری را اعلام نکرده بود؟ چه می‌شود که امسال برای دور دوم عضویت ایشان در شورای شهر چنین حکمی صادر می‌شود؟
با وجود اینکه رسانه ها و ناظران در رسانه های اصلاح طلب و میانه رو به سخنان آیت الله یزدی واکنش نشان دادند اما در رسانه ها اصولگرا در این باره اظهار نظری دیده نمی شود.
از طرف دیگر تاکنون نماینده های مجلس به این موضوع واکنشی نشان نداده اند. اما در شبکه های اجتماعی واکنش های فراوانی به اظهارات آیت الله یزدی و تصمیم قطعی شورای نگهبان دیده می شود که بیشتر آنها در منتقدانه است.