به رئیس جمهور اطلاعات نادرست می دهند/ تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست

فرارو- یک کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به گفتگوی تلویزیونی رئیس جمهور گفت: «مشکل اساسی اقتصاد ایران در بنگاههای کوچک و متوسط است که دچار بحران هستند و از دو مشکل بنیادی رنج می برند. مشکل اول این است که ابعاد آنها اقتصادی نیست؛ یعنی تولید آنها در ابعاد صنعتی نیست. لذا تولید ما در بخش صنایع که آقای رئیس جمهور می خواهد تقاضای آن را افزایش دهد در حدی نیست که دارای صرفه اقتصادی و کیفیت لازم باشد.»

حسن روحانی رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی سه شنبه شب هفته گذشته به تشریح کلیات بسته جدید اقتصادی دولت که قرار است در شش ماهه دوم سال 94 اجرا شود پرداخت. به گفته کارشناسان سیاست های بسته جدید اقتصادی دولت با هدف تحریک بخش تقاضا تدوین شده است. در این راستا رئیس جمهور از کاهش ذخیره قانونی بانک های منضبط از 13 درصد به 10 درصد و همچنین کاهش نرخ سود تسهیلات بین بانکی از 29 درصد به 26 درصد گفت.

وی همچنین از پرداخت مطالبات پیمانکاران از طریق انتشار اوراق مشارکت و نیز در قالب صکوک اجاره خبر داد. پرداخت تسهیلات به مردم برای خرید کالاهای داخلی با اقساط بلند مدت بخشی دیگر از بسته جدید اقتصادی دولت را تشکیل می دهد. آیا سیاست های جدید دولت در حوزه اقتصاد می تواند موجب رونق تولید و خروج اقتصاد از وضعیت کنونی شود؟

صحبت های رئیس جمهور ناامید کننده بود
دکتر بهمن آرمان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «متاسفانه صحبت های آقای رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی با مردم ناامید کننده بود؛ به این دلیل که مدیران اجرایی، اقتصاددانان و نخبگان کشور در انتظار شنیدن مطالب خیلی اساسی تری بودند؛ هرچند صدا و سیما هم در این رابطه بی تقصیر نبود و افرادی را برای این مصاحبه مهم گزینش کرده بود که توانایی انجام چنین مصاحبه ای را از نظر حرفه ای و علمی نداشتند.»

سیاست های طرف تقاضا اشتباه است
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «به هر حال آنچه رئیس جمهور به آن پرداخت عمدتا بر محور افزایش طرف تقاضا بود که باید گفت تقویت طرف تقاضا اصولا سیاستی نیست که در اقتصادهای امروز به دنبال آن باشند چراکه می تواند عوارض تورمی و افزایش واردات را به دنبال داشته باشد و موازنه بازرگانی خارجی و تراز پرداخت های خارجی را با بحران روبرو کند.»

وی ادامه داد: «این سیاست حتی در کشورهای صنعتی که بخش عمده کالاها و خدمات مصرفی خود را در داخل کشور خود تولید می کنند هم مورد استفاده قرار نمی گیرد.»

به رئیس جمهور اطلاعات نادرست می دهند
آرمان گفت: «رئیس جمهور به علت اطلاعات نادرستی که به ایشان داده می شود مطالبی را بیان می کنند که در صحت و سقم این اطلاعات و یا رهنمودهایی که مشاورین و وزرای اقتصادی ایشان می دهند شک و تردید وجود دارد.»

صنعت جایگاهی در اقتصاد ایران ندارد
وی ادامه داد: «اقتصاد ایران متاثر از این واقعیت است که اصولا سهم صنعت و تولید در اقتصاد بسیار پایین است. در آخرین سال ریاست جمهوری آقای خاتمی سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی به حداکثر خود یعنی 16 درصد رسید؛ در حالی که این نسبت برای آنکه کشوری «تازه صنعتی» شناخته شود می باید بالای 25 درصد باشد.»

وی افزود: «این نسبت در ترکیه بیش از 27 درصد و در کشورهای صنعتی به استثنای انگلستان بین 31 تا 33 درصد نوسان دارد. بنابراین مشکل اقتصاد ایران در بخش صنعت نیست؛ چراکه اساسا صنعت جایگاهی در اقتصاد ایران ندارد.»

مشکل اقتصاد ایران بحران در بنگاههای کوچک و متوسط است
آرمان گفت: «مشکل اساسی اقتصاد ایران در بنگاههای کوچک و متوسط است که دچار بحران هستند و از دو مشکل بنیادی رنج می برند. مشکل اول این است که ابعاد آنها اقتصادی نیست؛ یعنی تولید آنها در ابعاد صنعتی نیست. لذا تولید ما در بخش صنایع که آقای رئیس جمهور می خواهد تقاضای آن را افزایش دهد در حدی نیست که دارای صرفه اقتصادی و کیفیت لازم باشد.»

وی ادامه داد: «اما مشکل دوم بر خلاف آنچه تصور می شود کمبود نقدینگی یا نبود تقاضا نیست؛ بلکه سطح پایین تکنولوژی است. صنایع ما بسیار عقب مانده هستند و کالاهای تولیدی ما متناسب با تکنولوژی های روز دنیا و برندهای مطرح جهان نیستند.»

وی افزود: «بنابراین اینکه ما طرف تقاضا را تحریک کنیم و به عبارتی مردم را مجبور کنیم کالاهای غیراستاندارد و با قیمت بالاتر نسبت به کالاهای مشابه وارداتی بخرند کار درستی نیست.»

این اقتصاددان اظهار کرد: «در عین حال ما در کشور خود صنایعی داریم که در مقیاس انبوه تولید می شوند و کیفیت آنها حتی بالاتر از استانداردهای جهانی است و تکنولوژی آنها هم به روز است که از آن جمله می توان به فولاد مبارکه که بزرگ ترین کارخانه فولادسازی در خاورمیانه است و یا صنعت مس و صنایع پتروشیمی اشاره کرد.»

آرمان با بیان اینکه انتظار از رئیس جمهور این بود که بر روی واقعیت های اقتصاد ایران تکیه کند گفت: «دولت باید زمینه را برای افزایش تولید اینگونه صنایع و حضور آنها در بازارهای جهانی فراهم کند؛ در حالی که دولت به این مسائل توجهی ندارد و این موضوع نشان دهنده این است که تمرکز دولت و شخص آقای رئیس جمهور بر پایه اطلاعات نادرست گذاشته شده است.»

تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «متاسفانه همان روز که آقای رئیس جمهور گفتگوی تلویزیونی داشتند وزارت نفت در اقدامی کاملا متضاد با سیاست های دولت، قیمت خوراک پتروشیمی ها را 13 سنت اعلام کرد (یعنی سه و نیم برابر قیمت خوراک پتروشیمی در منطقه خلیج فارس) که این موضوع نشان می دهد تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست.»

وی ادامه داد: «در شرایطی که قیمت نفت و گاز طبیعی و به دنبال آن انرژی در جهان کاهش یافته است، در سال 93 وزارت نفت قیمت گاز طبیعی را برای واحد های تولیدی 85 درصد افزایش داد. وزارت نیرو نیز در ناهماهنگی با سیاست های دولت قیمت برق را برای واحدهای صنعتی 25 درصد افزایش داد که همین باعث شد ما حتی نتوانیم همچون گذشته به صادرات فولاد اقدام کنیم؛ چون در حالی که هزینه های تولید در سایر کشورها کاهش یافته بود در ایران هزینه های تولید افزایش یافت که این موضوع باعث شد ما در موقعیتی قرار بگیریم که بیش از 3 میلیون تن محصولات فولادی در انبارها نگهداری شود.»

وی افزود: «اکنون به دلیل آنکه تعرفه واردات فولاد به ایران 10 درصد است، ایران بازار دلچسبی برای واردات شده است؛ در حالی که به طور مثال تعرفه واردات فولاد در ترکیه که نه انرژی و نه معادن سنگ آهن دارد و 2.5 برابر ایران فولاد تولید می کند 30 درصد است.»

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: «لذا در حالی که تولیدکنندگان فولاد در ایران از دولت درخواست کردند تعرفه واردات فولاد را تا 40 درصد افزایش دهد متاسفانه دولت اصلا واکنشی به این درخواست نشان نداد.»

نیمی از مردم کشور درگیر مسائل بورس هستند
آرمان گفت: «اکنون شرایط بورس به دنبال تصمیم های نادرست تیم اقتصادی دولت و به ویژه انفعال وزارت اقتصاد با بحران روبرو است. در حال حاضر بر پایه آمارهای منتشره سازمان بورس، هشت میلیون و دویست هزار نفر کد سهامداری دارند که اگر جمعیت هر خانواده چهار نفر باشد، تقریبا نیمی از مردم کشور درگیر مسائل بورس هستند.»

وی ادامه داد: «دولت ژاپن به دنبال کاهش قیمت سهام در بورس توکیو بلافاصله اعلام کرد مالیات بر شرکت ها را کاهش می دهد تا بورس رونق پیدا کند. بنابراین در ایران نیز دولت باید در راستای حمایت از بورس و تولید، قیمت انرژی و خوراک پتروشیمی ها را به قیمت سال 1390 برگرداند و تعرفه واردات را اصلاح کند و بر قوانین مالیاتی امتیازات ویژه ای مانند بخشودگی مالیاتی سهامداران جزء وضع کند و سود اختصاص داده شده به سرمایه گذاری مجدد را برای رونق تولید همانند سایر کشورهای جهان معاف از مالیات کند. اما اینها مواردی بود که در صحبت های آقای رئیس جمهور جایگاهی نداشت.»

این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان تصریح کرد: «لذا در این شرایط از رئیس جمهور انتظار می رفت برای اقتصاد ایران راهکار اصولی ارائه دهد نه مُسکّن موقتی که البته با این تیم اقتصادی بعید است راهکار اصولی ارائه شود.»