سخنی با رئیس‌جمهور منتخب

فرارو- غلامرضا زکیانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی؛ 

جناب آقای دکتر پزشکیان

پیروزی استثنائی جنابعالی را در کارزار انتخاباتی، به همه ملت ایران تبریک می‌گویم و از خدای متعال سعادت دنیوی و اخروی و توفیق شما را برای پیمودن این مسیر دشوار خواهانم.

بنده از حامیان جنابعالی بوده‌ام که در وسع خود برای پیروزی شما تلاش کردم؛ و از آنجا که رویکرد عدالت‌خواهی در وجود شما موج می‌زند بنابراین می‌توانم، بدون لکنت پیشنهادات و مطالباتم را از همین روز نخست مطرح سازم.

۱. به گمان حقیر، ورود شخصیتی، چون شما به عرصه انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی در این عرصه از الطاف جلیه الهی بود؛ بنابراین تقلیل پیروزی شما به غلبه یک جناح بر جناح دیگر خلاف واقعیات مسلم است.

۲. خیلی‌ها برای پیروزی شما تلاش کردند (سعی‌شان مشکور باد)، ولی بر کسی پوشیده نیست که حق‌خواهی و عدالت‌طلبی شما حرف اول را زد.

۳. از این پس تحلیل‌های مختلفی در تبیین پیروزی جنابعالی نوشته و گفته خواهد شد، ولی یکی از هنر‌های مردم ایران ـ با کمک رفتار‌های ناپخته رسانه غیرملی ـ این بود که در دور دوم از حق مسلم خود (تحریم انتخابات) گذشتند. این رفتار مدنی و عقل‌پسند، در طول تاریخ ایرانیان، کمیاب نیست.

۴. شما نشان دادید که انقلاب اسلامی در ایران ظرفیت‌های زیادی دارد حتی اگر عده‌ای تندرو، مدتی توانستند این ظرفیت‌ها را بپوشانند و یک چهره خشن، عبوس و تنگ‌نظر از آن ارائه دهند.

۵. خواه ناخواه حاکمیت ج. ا با حاکمیت علوی مقایسه می‌شود. اگر حکومت علوی، جهانی و انسانی است پس نیازمند نگاهی جهانی و انسانی در مدل حاکمیت است. اگر خیلی از ایرانیان چنین احساسی از ج. ا ندارند معلوم می‌شود با آن ملاک‌های الهی و علوی فاصله گرفته‌ایم؛ و اگر ضربه‌ای به ج. ا بخورد قطعا این ضربه به مدل حکومتی علوی خواهد خورد.

۶. همانطور که خود بهتر از هر کس می‌دانید، ج. ا برای شکوفا کردن محسنات حکومت علوی احتیاج به یک پوست‌اندازی دارد. پس رسالت شما بسیار مهمتر و بیشتر از رسالت یک رئیس جمهور جدید است.

۷. مهمترین تاکید جنابعالی در مناظرات، سه نکته بود: ایجاد انسجام، استفاده از ظرفیت همه ایرانیان، استفاده از ظرفیت کارشناسان. این سه شعار اصلی شاهکارند، ولی خودتان بهتر می‌دانید که اعمال این سه شعار یعنی عقلانیت و میانه‌روی که سم مهلکی برای تندرو‌های چپ و راست محسوب می‌شود. از اینرو سخت‌ترین کار شما پیاده کردن این سه شعار و سخت‌ترین مانع شما تندرو‌ها هستند.

۸. شاید مهمترین و سخت‌ترین شعارتان انسجام ملی است. از همین امروز شروع کنید. امروز بعد از پیروزی، باید نشان دهید که روز محبت است، نه روز انتقام، و این امر با حرف اتفاق نمی‌افتد. در گزینش کابینه خود، هم‌چنان که بار‌ها گفته‌اید، تحت تاثیر نگاه جناحی دوستان یا سفارش‌های این و آن قرار نگیرید. ملاکتان شایستگی باشد حتی اگر فردی از جناح اصول‌گرا بوده یا حتی علیه شما در انتخابات موضع گرفته باشد؛ و از وزرای خودتان میثاق بگیرید که تا آخرین روز خدمت، صرفا با ملاک شایستگی نیرو‌های خود را برگزینند نه از روی اشتراکات جناحی یا خانوادگی یا رفاقتی یا مالی یا …

۹. «و ابعث العیون من اهل الصدق و الوفاء علیهم» (نامه ۵۳ نهج‌البلاغه) بر همه کارگزارانت مراقبانی بگمار تا از مسیر صدق و اخلاص و انسجام خارج نشوند؛ و اگر خارج شدند، در برخورد با آن‌ها لحظه‌ای درنگ مکن.

۱۰. سال‌هاست که از وحدت ملی دور افتاده‌ایم و لذا باور نداریم که می‌توان کشور را بدون توجه به منافع جناحی اداره کرد. مهمترین علت این باور نادرست، غلبه تندرو‌ها از هر دو طرف بوده است. در یادداشت «پزشکیان، باطل السحر رادیکالیسم» [۱]نشان دادم که در اوج رقابت‌های انتخاباتی و در جمع دانشجویان دانشگاه تهران، با آن جمله طلایی ـ اصلا ذوب در ولایتم ـ نشان دادی که هم اهل گردآوری رای به هر قیمتی نیستی و هم مهمترین مشکل انقلاب اسلامی را تندرو‌هایی می‌دانی که رهبر را به نفع برداشت خودشان مصادره کرده‌اند.

۱۱. اینجا اضافه می‌کنم که تندرو‌ها در دولت اصلاحات (که می‌خواستند خاتمی را نیز از قطار اصلاحات پیاده کنند) مواضع افراطی اتخاذ کردند و همین امر سبب واکنش رهبر انقلاب شد. با زیاده‌روی تندرو‌های اصلاح‌طلب، رهبری چاره‌ای جز واکنش نسبت به آن‌ها و گرایش نسبت به اصول‌گرایان تندرو نداشت؛ و اتفاقا از همان ایام، تندرو‌های اصول‌گرا خودشان را پشت رهبر پنهان کرده و برداشت خودشان را معادل دیدگاه رهبری القاء کردند. ولی یادمان نرفته که رهبر محترم با وجود تمجیدی که همواره از مرحوم مصباح به عمل می‌آوردند، هیچ‌گاه در برابر تز آن مرحوم ـ مبنی بر بی‌اعتبار بودن نظر مردم ـ کوتاه نیامده و در دو انتخابات اخیر، با مجوّز ایشان بود که دکتر پزشکیان وارد عرصه انتخابات شد.

۱۲. همین رفتار افراطی از هر دو طرف، و دامن زدن صدا و سیما به این رفتارها، سبب قهر مردم از صندوق‌ها و تحریم انتخابات شد. یکی از ثمرات این تحریم در اسفند ۱۴۰۲، ورود تعدادی از نمایندگان افراطی به مجلس شد. همان مجلسی که قرار است به وزرای جدید رای اعتماد دهد. روشن است که هنوز هیچ فضای اعتدالی در کشور از جمله در مجلس شورای اسلامی حاکم نشده است. پیشنهاد می‌کنم با انتخاب وزرای قدرتمند و کاردان ـ فارغ از گرایش‌های سیاسی و جناحی ـ از یکسو و تعامل موثر با نمایندگان مجلس از سوی دیگر، تلاش کنید فرایند رای اعتماد به وزراء، در کوتاه‌ترین مهلت اتفاق بیافتد.

۱۳. مطمئن باشید میانه‌روی و اعتدال بسیار کار دشواری است و از سوی تندرو‌های هر دو طرف متهم به محافظه‌کاری خواهید شد، ولی در مسیر عدالت‌طلبی و آبادانی ایران عزیز، باکی از این اتهامات نداشته باشید و عملا ثابت کنید که ایران اسلامی را با شیوه سومی که دور از افراط و تفریط است می‌توان اداره کرد. در این صورت، ۹۰ % مردم و نخبه‌ها به تدریج شما را همراهی خواهند کرد و البته همراه شدن تندرو‌ها اگر محال نباشد بسیار دشوار خواهد بود.