ویژگی انسان های جسور

فرارو- جسارت (Assertiveness) یکی از مهارتهایی است که معمولاً در آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی مورد تاکید قرار می‌گیرد. 

به گزارش فرارو؛ جسور بودن یعنی بتوانید پای حقوق خودتان یا دیگران به شکلی آرام و مثبت بایستید، بدون اینکه روحیۀ تهاجمی داشته باشید یا منفعلانه «نادرست» را بپذیرید. 

افراد جسور می‌توانند بدون ناراحت کردن دیگران یا ایجاد ناراحتی برای خود، نکتۀ خود را منتقل کنند. 

اگرچه همه در مقاطع مختلف اشکال تهاجمی یا منفعلانۀ رفتار را از خود نشان می‌دهند، اما این شیوه‌ها ناشی از فقدان اعتماد بنفس هستند و از این رو شیوه‌های نامناسب تعامل با دیگران محسوب می‌شوند. 

در اینجا به حقوق و مسئولیت‌های رفتار جسورانه می‌پردازیم، و اینکه جسارت چگونه می‌تواند به نفع شما باشد. 

جسارت چیست؟ 

فرهنگ لغت ممکن است چنین تعریفی را به شما دهد: «رک، اثبات گرا، اصرار بر روی به رسمیت شناخن حق کسی» 
به دیگر بیان؛ جسارت یعنی پای حقوق شخصی خود بایستید، و افکار، احساسات و باورهایتان را به شکلی صادقانه و مناسب بروز دهید. 

همچنین باید توجه کنید که لازمۀ جسارت این است که به افکار، احساسات و باورهای دیگران احترام بگذاریم. 

کسانی که رفتار جسور دارند، همیشه به افکار، احساسات و باورهای دیگران، همچون خودشان با احترام رفتار می‌کنند. 

جسارت به توانایی در ابراز احساسات، آرزوها و خواست‌ها به شکل مناسب بر می‌گردد و یک مهارت شخصی و میان‌فردی مهم محسوب می‌شود. در همۀ تعاملاتتان با مردم، چه در خانه و چه در محل کار، با کارفرمایان، مشتریان یا همکاران، جسارت به می‌تواند به شما کمک کند تا خودتان را به شکلی شفاف، باز و منطقی بدون تضعیف حقوق خودتان یا دیگران، ابراز کنید. 

جسارت، افراد را قادر می‌سازد تا در جهت نفع خود عمل کنند، بدون اضطراب الکی پای حرفسان بایستند، به راحتی احساسات صادقانۀ خود را ابراز کنند و حقوق شخصی خود را بدون انکار حقوق دیگران خواستار شوند. 

منفعل، تهاجمی و جسور

جسارت اغلب به عنوان توازنی میان رفتارهای منفعل و تهاجمی تلقی می‌شود، اما شاید بهتر باشید به این سه نوع رفتار به چشم راس‌های مثلث نگاه کنیم. 

جسور بودن

برای جسور بودن باید به حقوق، آرزوها، خواسته‌ها، نیازها و امیال خود و دیگران را در نظر داشته باشیم. 

جسارت یعنی تشویق دیگران به اینکه در رابطه با دیدگاه‌ها، خواست‌ها و احساساتشان، باز و صادق باشند، تا دو طرف بتوانند رفتاری متناسب داشته باشند. 

رفتار جسورانه شامل کیفیات زیر است: 

باز بودن در ابراز خواستها، افکار و احساسات و تشویق دیگران تا رفتاری اینگونه داشته باشند. 

گوش دادن به دیدگاه‌های دیگران، و دادن پاسخ مناسب، چه در موافقت و چه در رد آن‌ها. 

پذیرفتن مسئولیت‌ها و قدرت نمایندگی کردن دیگران را داشتن. 

ابراز قدردانی از دیگران به خاطر آنچه که انجام داده‌اند یا انجام می‌دهند. 

قدرت پذیرش اشتباه‌ها و عذرخواهی. 

حفظ کنترل خود. 

خود را برابر با دیگران دانستن و رفتاری متناسب با این نگرش. 

برخی ممکن است بخواهند رفتاری جسورانه داشته باشند، اما به دلایلی ممکن است در حقیقت رفتاری تهاجمی یا منفعل بروز دهند. 

منفعل بودن

از واکنش منفعل یا غیرجسورانه معنای همراهی با خواستهای دیگران برمی‌آید و این امر می‌تواند حقوق و اعتماد به نفس فرد را تضعیف کند. 

بسیاری از مردم رفتار منفعل را در پیش می‌گیرند، چرا که احتیاج شدیدی به دوست داشته شدن از سوی دیگران دارند. چنین آدمهایی خود را برابر با دیگران نمی‌دانند، چرا که حقوق، خواست‌ها و احساسات دیگران را سنگین‌تر می‌بینند. منفعل بودن به شکست در انتقال افکار یا احساسات منتهی شده و باعث می‌شود فرد کاری را انجام دهد که واقعاً دلش نمی‌خواهد، فقط به این امید که دیگران راضی شوند. این به این معنی است که به دیگران اجازه می‌دهند تا به جای ایشان مسئولیت‌ها را بپذیرند، راهبری کنند و تصمیم‌گیری کنند. 

مثالی از واکنش منفعلانه؛ کسانی که به درخواست «بله» می‌گویند، در حالی واقعاً می‌خواهند بگویند «خیر» 

«فکر می‌کنی بتونی امروز ماشین رو بشوری؟» 

یک پاسخ منفعلانه ممکن است این باشد: «بله، فقط بعد از اینکه خرید کردم، یه تلفن مهمم دارم، قفسه‌ها رم که مرتب کردم، پنجره‌ها رو هم تمیز کردم و ناهار برای بچه‌ها درست کردم!» 

یک پاسخ خیلی مناسب‌تر می‌توانست این باشد: «نه! نمی‌تونم امروز انجامش بدم، چون کلی کار دیگه هست که باید بکنم.» 

شخصی که به صورت منفعلانه پاسخ می‌دهد، در واقع وقت ندارد، اما جوابشان این پیام را منتقل نمی‌کند. واکنش دوم، جسورانه است، چرا که شخص به عواقب این درخواست در سایۀ مابقی کارهایی که باید انجام دهد، توجه داشته اشت. 

جسارت در محل کار و در منزل اهمیتی برابر دارد. 

اگر به عنوان شخصی شناخته شوید که نمی‌تواند «نه» بگوید، همکاران و مدیران کارهایشان را روی سر شما می‌ریزند و ممکن است حتی سلامت شما به خطر بیافتد. 

وقتی که رفتارتان منفعلانه است، تصویری کمتر مثبت از خود نشان می‌دهید. اگر مرتب خود را کوچک کنید، در برابر دیگران احساس حقارت خواهید کرد. در حالیکه ریشه‌های رفتار منفعلانه اغلب، اعتماد به نفس و اتکا به نفس ضعیف است، خود می‌تواند به احساس کمبود ارزش شخصی منجر شود و دور باطلی را پدید آورد. 

تهاجمی بودن

با رفتار تهاجمی در برابر فردی دیگر، حقوق و اعتماد به نفس آنان را تضعیف می‌کنیم. 

رفتار تهاجمی، بدون توجه به دیدگاه‌ها و احساسات افراد دیگر صورت می‌گیرد. کسانی که رفتار تهاجمی دارند، به ندرت دیگران را تحسین می‌کنند و آن‌ها را می‌ستایند، و واکنش تهاجمی باعث زده شدن دیگران می‌شود. واکنشهای تهاجمی باعث می‌شوند تا فرد مقابل نیز واکنشی غیرجسورانه داشته باشد؛ یا منفعلانه یا تهاجمی. 

طیف گسترده‌ای از رفتارهای تهاجمی از جمله حملۀ بی‌دلیل به سوی کسی، امر کردن به جای درخواست کردن، بی‌اعتنایی به کسی یا در نظر نگرفتن احساسات دیگری، وجود دارند. 

مهارت‌های بین فردی خوب، یعنی که باید نسبت به راههای مختلف ارتباط و واکنش‌های متفاوتی هر یک از رویکردها می‌تواند برانگیزد، آگاه باشید. استفاده از رفتار منفعل یا تهاجمی در روابط میان فردی می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای برای مخاطبان ارتباط شما داشته باشد و می‌تواند مانع از حرکت مثبت رو به جلو شود. 

این کسی با شما تهاجمی صحبت کند می‌تواند تجربه‌ای ترسناک و اضطراب‌انگیز باشد و کسی که مورد رفتار تهاجمی قرار می‌گیرد، به فکر می‌رود که چه باعث انگیزش چنین رفتاری شده یا اینکه چه کرده است که لایق چنین رفتاری بوده است. 

اگر افکار و احساسات به صورت شفاف بیان نشوند، می‌تواند باعث به بازی گرفته شدن دیگران شود تا خواست‌ها و امیال فردی که رفتار تهاجمی دارد را به برآورده کنند. به بازی گرفتن دیگران، شکل پنهانی از تهاجم است و شوخی هم ممکن است به شکلی تهاجمی مورد استفاده قرار گیرد. 

شرایط مختلف نیازمند تدابیر مختلف هستند: واقعاً همینطور است؟ 

شاید توجه کرده باشید که در موقعیت‌های گوناگون، واکنش‌های گوناگون، یعنی منفعلانه، جسورانه یا تهاجمی دارید. 
مهم است که به خاطر داشته باشید که هر تعاملی همواره یک فرآیند دوسویه است و در نتیجه واکنش‌های شما با توجه با رابطۀ شما و طرف دیگر ارتباط ممکن است متغیر باشد. 

مثلاً ممکن است دریافته باشید که رفتار جسورانه با همسرتان راحت‌تر از رفتار جسورانه با رییستان است، یا بالعس. با این وجود، چه راحت باشد یا نه، واکنش جسورانه همیشه برای شما و رابطۀ شما با طرفتان بهتر است.