گره روسی احیای برجام باز شد؟

اگرچه با اظهارت مثبت سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه مبنی بر اینکه مسکو «ضمانت‌های کتبی از آمریکا دریافت کرده» و «توافق در حال نهایی شدن است»، امید به موفقیت مذاکرات وین را احیا شد، اما برای باز شدن گره ایجاد شده، همجنان لازم است روسیه عملاً فهرست مطالباتی را که به کمیسیون مشترک ارائه کرده است، پس بگیرد.

به گزارش اکوایران، به نظر می‌رسد سفر روز سه‌شنبه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به مسکو، نقش مهمی در عقب نشینی روسیه از خواسته‌های حداکثری خود داشته است.

بروز نشانه‌های امیدوارکننده

به این ترتیب، کسانی‌که به احیای برجام بسته بودند، می‌توانند نفس راحتی بکشند که این توافق احتمالاً به زودی احیا خواهد شد. چراکه ظاهراً مسکو از درخواست‌های اضافی خود (فراتر از برجام) عقب‌نشینی کرده است.

و همزمان نشانه‌های امیدوارکننده دیگری نیز ظاهر شد: آزادی انوشه آشوری و نازنین زاغری رتکلیف دو زندانی دارای تابعیت بریتانیایی-ایرانی، و از آن سو دریافت مطالبه ۳۹۰ میلیون پوندی ایران از انگلیس، بر پیش‌بینی‌ها برای دستیابی به توافق می‌افزاید.

با این حال، حسین امیر عبداللهیان در پاسخ به سوالی در مورد آزادی نازنین زاغری و اخبار منتشر شده مبنی بر پرداخت طلب ایران از سوی دولت انگلیس گفت: «ما بیش از ۳۹۰ میلیون پوند از قبل از پیروزی انقلاب در خصوص برخی خریدهای دفاعی از انگلیس مطالبه داشتیم. در چهار ماه گذشته تماس‌های خیلی فشرده‌ای بین من و وزیر خارجه انگلیس انجام شد. هدف ما این بود که این مطالبات را زنده کنیم و این مبلغ به بانک مرکزی ما وارد شود. به صراحت اعلام می‌کنم هیچ ارتباطی بین آزادی این مبلغ و آزادی افرادی که به جرم جاسوسی و اتهامات امنیتی در ایران بازداشت و محاکمه شدند و جرایم آنها ثابت شد و قوه قضاییه باید درباره وضعیت آنها تصمیم می‌گرفت، وجود ندارد».

دریافت طلب ایران از انگلیس

امیرعبداللهیان تاکید کرد: چند روز پیش طلب ایران از انگلیس را دریافت کردیم. اما به طور همزمان پیگیری‌های قضایی و روند قضایی برای درخواست آزادی دو فرد مورد نظر ادامه داشت. شاید از نظر زمانی روزهای آزادی و واریز پول نزدیک به هم بود، ولی ارتباطی بین این دو مسئله وجود ندارد و آزادی این دو فرد با نگاه انسانی در ایران محقق شد و اخبار منتشر شده مبنی بر گرفتن پول و آزادی این افراد نادرست و غیردقیق است.

۲ موضوع باقیمانده

امیر عبداللهیان در بخشی دیگر از صحبت های خود با تاکید براین که در بحث مذاکرات وین، اکنون به مراحل پایانی خیلی نزدیک شده‌ایم، گفت: «ما چهار موضوع را به عنوان خط قرمز در مذاکرات نزدیک به نهایی خودمان پیش رو داشتیم از این چهار موضوع در سه هفته گذشته دو موضوع تقریبا حل شده و به نقطه توافق رسیدیم ولی دو موضوع همچنان باقی مانده از جمله موضوع تضمین اقتصادی».

امیرعبداللهیان تصریح کرد: «امروز با همکارم آقای دکتر باقری گفت وگو داشتم. از طریق Non-Paper و با هماهنگی انریکه مورا به تبادل پیام‌ها با طرف آمریکایی ادامه می‌دهیم و هر زمان به نقطه توافق در این دو موضوع و خط قرمز باقیمانده نزدیک شویم، تیم ما و دکتر باقری در وین حضور خواهند یافت».

امیرعبداللهیان تاکید کرد: اگر طرف آمریکایی اراده لازم را برای حل و فصل ۲ موضوع باقیمانده داشته باشد آماده هستیم در اولین فرصت با حضور وزیران در وین، نشست جمع بندی و تصمیم نهایی کمیسیون مشترک را داشته باشیم و به نقطه پایانی توافق برسیم. اما اکنون این موضوع در دست طرف آمریکایی است و بستگی به این دارد که در رفت و برگشت پیام‌های ما چه اتفاقی در روزهای آینده رخ خواهد داد».

وی تاکید کرد:‌ اگر امروز طرف آمریکایی دو مطالبه باقیمانده ما را محقق کند فردا آماده حضور در وین خواهیم بود.

مطالبات روسیه از کمیسیون مشترک پس گرفته می‌شود؟

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، گفت که مسکو تضمین‌های کتبی از واشنگتن دریافت کرده است که تحریم‌ها علیه مسکو بر سر اوکراین، مانع همکاری با ایران در چارچوب این توافق نمی‌شود.

لاوروف در کنفرانس خبری مشترک با همتای ایرانی خود حسین امیرعبداللهیان در مسکو با تأکید بر اینکه هیچ مانعی از سوی روسیه برای احیای برجام وجود ندارد، ادعای آمریکا مبنی بر اینکه مسکو در حال ایجاد انسداد در مسیر احیای برجام است را رد کرد. وی گفت: «ما ضمانت‌های کتبی دریافت کرده‌ایم - آنها در متن توافقنامه احیای برجام گنجانده شده‌اند».

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما مشارکت روسیه در پروژه‌های هسته‌ای که بخشی از اجرای کامل برجام است را تحریم نمی‌کنیم». حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز اطمینان داد که روسیه برای توافق نهایی در وین پایبند است.

در همین حال، لارا روزن، خبرنگار آمریکایی که مذاکرات وین را از نزدیک دنبال می‌کند در حساب کاربری ساب‌ستک خود -دیپلماتیک- گزارش داد که روسیه همچنان باید فهرستی از خواسته هایی را که به کمیسیون مشترک ارائه کرده است پس بگیرد.

به نوشته خانم روزن، یک دیپلمات اروپایی گفت: «امیدوارم بتوانیم پس از اینکه روسیه اعلام کرد تضمین هایی دریافت کرده است، توافق با ایران را به نتیجه برسانیم».

علی واعظ از گروه بحران، «در حالی که بیانیه لاوروف نشانه مثبتی است، اما دلیل ملموس عقب‌نشینی روسیه از خواسته‌هایش، لغو اسنادی است که هفته گذشته به کمیسیون مشترک ارائه کردند».

پس از اینکه وزیر امور خارجه روسیه امروز گفت روسیه تضمین‌هایی دریافت کرده است که می تواند نقش اجرایی خود را علیرغم تحریم های آمریکا انجام دهد، امروز یک مذاکره کننده اروپایی گفت که امیدوار است طرفین بتوانند در روزهای آینده به توافق بر سر بازگرداندن توافق هسته ای ایران دست یابند. روسیه در مورد جنگ در اوکراین

یکی از مذاکره‌کنندگان اروپایی که نه برای انتساب صحبت می‌کرد، به من گفت: "امیدوارم بتوانیم در روزهای آینده به نتیجه برسیم."

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) نیز گفت که امیدوار است توافق به زودی نهایی شود.

گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز (15 مارس) در مصاحبه‌ای با فرانس 24 در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کند طرف‌ها در آستانه توافق قرار دارند، گفت: «فکر می‌کنم اینگونه است.

گروسی ادامه داد: بسیار خوشحالم که لاوروف وزیر امور خارجه می گوید این اطلاعات را از ایالات متحده دریافت کرده است. امیدوارم بتوانیم به زودی این توافق را داشته باشیم و کار را شروع کنیم. بازرسان من آماده رفتن [به محل مأموریت در ایران] هستند.»

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس خبری در مسکو با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، گفت: ما تضمین های کتبی دریافت کرده ایم - آنها در متن توافقنامه احیای برجام گنجانده شده است. برای نام رسمی توافق هسته ای، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام).

لاوروف گفت: «در این متون دفاع قابل اعتمادی از همه پروژه‌های ارائه‌شده توسط برجام و آن فعالیت‌ها - از جمله پیوند شرکت‌ها و متخصصان ما وجود دارد».

علی واعظ، مدیر برنامه ایران در این باره گفت: در حالی که اظهارات علنی لاوروف به نظر یک پیشرفت بالقوه در این زمینه به نظر می رسد، روسیه همچنان باید فهرستی از خواسته های خود را که به کمیسیون مشترک، نهادی که بر اجرای توافق هسته ای نظارت دارد، پس بگیرد. این خواسته ها عامل مهمی بود که باعث شد مذاکرات وین در مورد بازگرداندن توافق در هفته گذشته متوقف شود.

واعظ به من گفت: «در حالی که بیانیه امروز لاوروف نشانه مثبتی است، اما دلیل ملموس عقب‌نشینی روسیه از خواسته‌هایش، لغو اسنادی است که هفته گذشته به کمیسیون مشترک ارائه کردند».

وزارت امور خارجه مدعی شده است که تحریم‌های اخیرش علیه روسیه به دلیل جنگ با اوکراین، در اجرای پروژه‌های روسیه به عنوان بخشی از ازسرگیری اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران دخالت نمی‌کند و گفته است که تضمین‌هایی فراتر از آن ارائه نکرده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره اظهارات گزارش شده لاوروف گفت: «البته ما مشارکت روسیه در پروژه‌های هسته‌ای را که بخشی از ازسرگیری اجرای کامل برجام هستند، تحریم نمی‌کنیم».

در اظهارات ایمیلی سخنگوی سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: ما نمی‌توانیم تضمین‌هایی فراتر از آن به روسیه بدهیم و درباره اظهارات لاوروف که علناً گزارش شده است، اظهار نظری نداریم.

در این بیانیه آمده است: «شاید اکنون برای مسکو مشخص باشد که همانطور که علناً گفته‌ایم، تحریم‌های جدید مرتبط با روسیه با برجام ارتباطی ندارد و نباید تأثیری بر اجرای آن داشته باشد».

امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، گفت که دیدارهای مفیدی در مسکو داشته است و تضمین هایی دریافت کرده است که روسیه برای نهایی کردن بازگرداندن توافق برجام پایبند است.

امیرعبداللهیان در توئیتی نوشت: «اطمینان داریم که روسیه برای توافق نهایی در وین پایبند است.

بیش از هر زمان دیگری، توپ در زمین ایالات متحده است تا پاسخ های لازم برای پایان موفقیت آمیز مذاکرات را ارائه دهد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: اگر موضوع روسیه حل شود، هنوز تعداد کمی از مسائل باقی مانده برای نهایی کردن توافق وجود دارد که بر اساس آن، ایالات متحده به توافق بازمی‌گردد و ایران اجرای کامل آن را از سر خواهد گرفت.

پرایس در نشست خبری امروز وزارت امور خارجه به خبرنگاران گفت: «ما با فدراسیون روسیه در مورد امکان بازگشت متقابل به پایبندی به برجام تعامل کرده‌ایم، اما همانطور که روز گذشته گفتم، تعداد کمی از مسائل باقی مانده وجود داشت. "پس ما هنوز آنجا نیستیم."

استیتز پرایس گفت، راب مالی، فرستاده آمریکا به ایران و تیمش در صورت لزوم آماده بازگشت به وین خواهند بود.

ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا در سال 2018 از توافق هسته ای ایران خارج شد و "فشار حداکثری" را در قالب تحریم های شدید علیه ایران اعمال کرد. در پاسخ، ایران از سال 2019 به‌تدریج از محدودیت‌های هسته‌ای توافق در اعتراض به عدم رفع تحریم‌هایی که حق آن را داشت، فراتر رفته است.

نکاتی از پیشرفت در موضوع زندانیان ایران در بریتانیا

به طور جداگانه، امروز گزارش‌هایی مبنی بر پیشرفت احتمالی در راستای آزادی زندانیان دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی در ایران منتشر شد.

نماینده پارلمان ایران امروز در توییتی نوشت: مقامات ایرانی پاسپورت بریتانیایی او را به نازنین زاغری رتکلیف پس دادند. این نماینده مجلس همچنین گفت: گفته می شود یک تیم مذاکره کننده انگلیسی برای پیشبرد این موضوع در ایران حضور دارند.

تولیپ صدیق، نماینده مجلس شورای اسلامی در توییتی نوشت: «خوشحالم که بگویم نازنین زاغری رتکلیف پاسپورت بریتانیایش را پس داده است».

صدیق در توییتی نوشت: «او هنوز در خانه خانوادگی خود در تهران است. من همچنین می‌دانم که در حال حاضر یک تیم مذاکره‌کننده انگلیسی در تهران حضور دارد.»

سارا معصومی، روزنامه‌نگار ایرانی اوایل امروز گزارش داد که به نظر می‌رسد توافقی برای آزادی زاغری-رتکلیف و یک تبعه دوتابعیتی دیگر بریتانیایی-ایرانی قریب‌الوقوع است. او گفت که بدهی بریتانیا برای سفارش تانک های قبل از انقلاب ایران "ظاهرا" پرداخت شده است.

محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی وزیر امور خارجه قطر نیز روز یکشنبه به ایران سفر کرد و قرار بود از جمله با مقامات روسیه درباره موضوع ایران دیدار کند. با این حال، موضوع ایران در گزارش رسمی وزارت امور خارجه روسیه از دیدار لاوروف و آل ثانی در 14 مارس ذکر نشده است.

امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در رأس هیئتی به مسکو که شامل سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، مهدی صفری، معاون وزیر دیپلماسی اقتصادی (و سفیر سابق ایران در روسیه و چین) می‌شد. علیرضا حقیقیان، مدیرکل و دستیار وزیر امور خارجه در امور اوراسیا؛ و علی اصغر خواجی، دستیار وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، م. پورصادقی روزنامه نگار ایرانی در توییتی نوشتند.

من قبلاً گزارش داده بودم که خواجی در اوایل سال 2013 به رهبری هیئت ایرانی در مذاکرات محرمانه با ایالات متحده که در عمان برگزار شد، رفت.