در روزي كه هر عكاس پشت لنز خود با چشماني گريان به جنازه جلالي مينگريست و شاتر ميزد، پيكر بزرگ هنرمند عكاسي ايران به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا تشييع شد.
در ابتداي اين مراسم؛ اكبر عالمي(مدرس دانشگاه و عكاس) كه مجري اين برنامه نيز بود، گفت: مرگ با وجود انسان پيوند خورده است. ما امروز اينجا جمع شدهايم تا براي يادبود بهمن جلالي عزادار باشيم.
وي افزود: جلالي؛ گنج پيداي عكاسي ايران بود كه 45 سال با ثبت نور، لحظات ناب زندگي را در قاب تصوير به ما درس ميداد. او امروز به سفري رفته كه بازگشتي ندارد.
بهمن جلالي هميشه يك معلم خوب عكاسي، عكاس روزهاي خون و آتش، عكاس كتاب آبادان شهري كه ميجنگد، خرمشهر و بسياري از اتفاقاتي كه در 25 سال گذشته روي داده، است.
وي ادامه داد: او امروز از ميان ما رفت ولي در دل و ذهن ما جايگاه خاصي دارد. شاگردانش امروزه همگي اساتيد بزرگ عكاسي ايران هستند.
عالمي، هنر نوين عكاسي را داراي 114 شاخه دانست و گفت كه جلالي در 8 شاخه آن به طرز حيرتآوري تبحر داشت و خاطرنشان كرد: جلالي همانگونه كه ميخواست زندگي كرد، او تعارف شرقي نداشت، تملق نميگفت، دوست داشتني بود ولي صريح و رك حرف ميزد.
وي، جلالي را عكاسي مولف دانست و اضافه كرد: نام او همواره در يادها زنده خواهد ماند. او در زندگي خود با قاطعيت و صراحت سخن ميگفت و نقد ميكرد ولي ديگر او امروز نميتواند با تصوير و زبانش با ما سخن بگويد.
عالمي در پايان گفت: قرار بود سال آينده جايزه اكسپكتروم را در آلمان به او اهدا كنند كه شايد اين جايزه به همسر عكاسش؛ رعنا جوادي؛ تقديم شود.
در ادامه اسماعيل عباسي(هنرمند عكاس پيشكسوت) بيانيه انجمن عكاسي ايران را قرائت كرد و گفت: عكاس ”روزهاي خون، روزهاي آتش” و جنگ تحميلي ناباورانه، آرام از ميان ما رفت و عكاسي ايران آموزگاري متعهد و مهربان را از دست داد. برگهاي شريف و پر افتخار تاريخ معاصر با چشمان پوياي اين تصويرگر بزرگ براي آيندگان جاودانه و پايدار شد و آموزههاي او سرمشقي شد براي نسل نوين عكاسي امروز ايران.
وي افزود: او تعهد اجتماعي عكاس را، به پشتوانه نيمقرن فعاليت حرفهاي، پيوسته به نسل امروز عكاسان يادآور شد و دغدغههاي دلسوزانه و كارشناسانه خود، براي حفظ ميراث تصويري برجاي مانده از گذشتگان را به نسل امروز منتقل كرد. بهمن جلالي متعهدانه به آينده تلاشهاي خود چشم دوخته بود و نيروي بزرگ عكاسان نسل جديد ايران را باور داشت.
عباسي خاطرنشان كرد: او فراتر از يك عكاس متعهد، همچون پژوهشگر تاريخ به پيرامون خود نظر ميافكند و عكاسي را براي انجام تعهدات اجتماعي در عرصه ارتباطات سرآمد ميديد. وي، در سنگر آموزش و نشر تا واپسين لحظههاي حيات خود تلاش كرد تا نسلي كوشا، پويا و ميراثدار فرهنگ پاي به ميدان نهد.
وي ادامه داد: انجمن عكاسان ايران، درگذشت اين آموزگار پرتلاش را ضايعهاي بزرگ براي جامعه عكاسي ايران ميداند و بدينوسيله به بازماندگان آن زندهياد، به ويژه همراه و ياور او خانم رعنا جوادي و تمامي عكاسان كشور تسليت ميگويد.
در ادامه اين برنامه مهدي فيروزان(دوست و همكار مرحوم جلالي) پشت ميكروفون رفت و گفت: امروز همه اينجا جمع شدهاند تا از كسي صحبت كنند كه سالها در كنارش بوده و زندگي كردهاند. بهمن جلالي و 21 سال در كنار او بودن چيز كمي نيست كه بتوان ساده از كنار آن گذشت.
وي افزود: در هر وجودي به يك ميزان خاص جوهره وجودي نهاده شده است كه ميتواند ظهور و تجلي پيدا كند. استاد جلالي جوهره بخشندگي داشت او بسيار بخشنده بود.
خاطرم هست بارها بدون اينكه به كسي بگويد به ميدان جنگ ميرفت و عكس ميگرفت.
فيروزان خاطرنشان كرد: هيچ عكاسي در ايران نيست كه رد پاي جلالي در آثارش پيدا نباشد. او سالها درس داد يا در چاپ كتاب و مجلات كوشيد تا شرايط عكاسي ايران را بهبود ببخشد.
در ادامه آرش حنايي(يكي از شاگردان او) به نيابت از دانشجويان عكاسي تعليمديده توسط جلالي به روي صحنه رفت و از تعهد او به عكاسي گفت: جلالي معتقد بود عكاسي منحصر به هيچ كس نيست و هيچكس نميتواند بدون زمان و مكان عكس نميگيرد.
در ادامه محمدحسن رجبي به نيابت از محمد حسن خوشنويس از دوستان مرحوم جلالي گفت: جمعه 25 دي احساس ميشد حادثهاي در راه است دل خوشي از اين گرفته بود كه ديگر نورش نميتواند با بهمن جلالي راز و نياز كند.
وي ادامه داد: بهمن جلالي در درجه اول يك ايرانشناس خردمند بود و در گستره جغرافيايي ايران ابتدا مطالعه ميكرد، تحقيق مينمود و آخرين كاري كه انجام ميداد شاتر زدن بود.
رجبي بيان كرد: كتاب ايران كه در سال 79 منتشر شد حاصل سالها تلاش جلالي بود. جلالي گنجي بود پيداي پيدا. امروز گرچه جلالي را از دست دادهايم ولي آثار او همچون گنجي گرانبها در ميان ما وجود دارد.
وي در پايان از شهردار تهران خواست كه يك نگارخانه به نام اين استاد فقيد ناميده شود تا ارزشهاي هنر او براي همگان تبيين شود.
همچنين حميد سوري، جامعه عكاسي را تنها عزاداران فوت اين استاد بزرگوار ندانست و گفت: امروز جامعه هنري و فرهنگ ايران زمين در غم از دست دادن بهمن جلالي سوگوار است.
وي افزود: در فضايي كه ديگر عكاسان با تنگدستي و تنگچشمي كار ميكردند او دركي ديگر از عكاسي داشت و با دركي معاصر از هنر و عكس آثاري ممتاز آفريد.
وي ادامه داد: جلالي دركنار آثار بسيار ارزشمند معاصر خود، نگاه تيزبين و منتقدانهاش در عكسهايش، حرفهاي بسيار زيادي نيز براي گفتن داشت و بيتعارف بايد گفت كه جلالي صريح بود و نقدهايش شفاف و طبعا بسياري اين فضا را برنميتافتند.
محسن راستاني ديگر سخنران اين مراسم بود كه گفت: طبيعي است كه براي ما ايستادن و صحبت كردن دركنار جنازه مردي كه به سفري طولاني رفته؛ سخت باشد به خصوص كه فردي مانند جلالي باشد كه همگان او را دوست داشتيم. ولي بايد بگويم خاطره او براي هميشه در ذهن ما خواهد ماند. ما به خاطر مرگ جلالي اينجا نيامدهايم بلكه بهخاطر زندگي پرافتخار اوست كه امروز گرد هم جمع شدهايم.
آيدين آغداشلو(استاد نقاشي و منتقد هنري كشور) آخرين سخنران اين مراسم بود كه گفت: سنت بر اين است كه وقتي در مراسم درگذشت فردي صحبت ميكنيم جز ستايش و تحسين او نگوييم هرچند به غير از واقع باشد ولي امروز براي جلالي جز با ستايش و مهر سخن نتوان گفت.
وي، جلالي را از هنرمندان محبوب معاصر ايران دانست و گفت: او بسيار كار كرد و درست زندگي را به سرانجام رساند و قطعا ميتواند الگويي مناسب براي ديگر هنرمندان بهخصوص نسل جوان باشد.
وي ادامه داد: درمورد جايگاه او سخن بسيار گفته شده است و من چيزي ندارم جز به مهر و محبت از او سخن گفتن از آقاييهاي او از بياعتنايي به مسائل كوچك و بزرگي كه شايد براي ما بسيار مهم باشد من او را بسيار دوست داشتم.
آغداشلو خاطرنشان كرد: سالهاي سال است كه ما در ماههاي سال كنار هم جمع ميشويم تا براي عزيزي مراسم گراميداشت بگيريم ولي بايد اشاره كنم كه قبيله اهل معنا هيچگاه نميميرند ما همه پاسداران معنا و فرهنگ هستيم.
وي بيان كرد: ما پاسدار و حافظ معنا هستيم و اين معنا آسان بهدست نيامده مانند جلالي آسان بدست نيامده او سرافراز و بلند خواهد بود همانگونه كه اهل معنا نميميرند و حيات خود را در ذهن و روح و كار و خاطره و حافظه كسانيكه با آنها كار كردهاند حفظ ميكنند جلالي تنها نيست همانطور كه فرهنگ و معنا تنها نخواهد بود.
اين مراسم صبح امروز (يكشنبه 27 ديماه) در خانه هنرمندان و با حضور جمع كثيري از هنرمندان صاحب نام كشور ازجمله محمد رحمانيان، بهمن فرمانآرا، نصرتالله كسرائيان، ايرج اسكندري، خسرو سينايي، مسعود زندهروح كرماني، فرهاد كاوه، اصغر بيچاره، بهرام دبيري، ابراهيم حقيقي، امرالله فرهادي، رسول اوليازاده، عزيز ساعتي، احمد عالي، رضا كيانيان، ليلي گلستان، مصطفي اسداللهي، فرزانه خادميان، عليرضا كريمي صارمي، افشين شاهرودي، جعفر پناهي، محمود كلاري، ساعد نيكزاد، داريوش شايگان، محمد چرمشير، حسن غفاري، سيفالله صمديان، عباس ميرهاشمي، عباس كيارستمي، حميد سوري، جمشيد بايرامي، پيروز كلانتري، فاطمه معتمدآريا و محمد حسين ايمان خوشخو (معاون هنري وزارت ارشاد) برگزار شد.