میراث "کارلوس کی‌روش" برای فوتبال ایران

فرارو- کارلوس کی روش سرمربی تیم ملی فوتبال پس از شکست سخت و تلخ برابر ژاپن از "پایان" همکاری با تیم ملی فوتبال ایران سخن گفت. اوالبته قاطعانه نگفت که از ایران می‌رود، اما شرایط به گونه‌ای است که هیچ شک و شبهه‌ای در این باره وجود ندارد. قرارداد او حالا به پایان رسیده و تمایلی هم برای تمدید آن از سوی فدراسیون و فوتبال و وزارت ورزش دیده نمی‌شود. حتی روابط عمومی وزارت ورزش رسما از مذاکره با مربیان بزرگی همچون زین الدین زیدان، مورینیو و کلینزمن سخن گفته است. از سوی دیگر به نظر می‌رسد مقصد کی روش هم مشخص شده و او به عنوان سرمربی تیم ملی کلمبیا برگزیده خواهد شد. به این ترتیب شکست برابر ژاپن پایان تلخی را برای مشهورترین مربی تاریخ فوتبال ایران رقم زد. او بدون کسب افتخاری بزرگ پس از هشت سال فوتبال ایران را ترک می‌کند.

به گزارش فرارو، پس از شکست تیم ملی فوتبال ایران و ناکامی دیگر در راه یافتن به فینال جام ملت‌های آسیا حالا منتقدان کی روش با صدایی بلند علیه او سخن می‌گویند و حامیانش هم در مقابل از عملکردش دفاع می‌کنند. میراث کارلوس کی روش چه بود که اینگونه فضای هواداران فوتبال در ایران را دو قطبی کرده است. او در این سال‌ها چه کرده که عده‌ای همچون هواداران تیفوسی برایش گریبان چاک می‌کنند و عده‌ای دیگر او را در قامت بدترین مربی فوتبال ایران معرفی می‌نماید. کدامیک راست می‌گویند؟

دوره اول؛ ورود به فوتبال ایران و حضور در جام جهانی
کارلوس کی‌روش در سال ۱۳۸۹ و پس از جام ملت‌های سال ۲۰۱۱ و با مانور رسانه‌ای بزرگ فدراسیون فوتبال برای هدایت تیم ملی فوتبال ایران وارد تهران شد. او از امکانات و شهر بازدید کرد، و پس از دیدن بازی ایران و روسیه در ابوظبی برای تصمیم‌گیری دربارهٔ پیشنهاد قراردادی ۳٫۵ ساله راهی پرتغال شد. او در آستانه بالاگرفتن تنش‌های سیاسی در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ شرایط ایران را برای مربیگری پذیرفت، اما در شب ۲۵ بهمن با فرستادن یک ایمیل به فدراسیون فوتبال انصراف خود را از مربیگری تیم ملی ایران «به دلایل شخصی و خانوادگی» اعلام کرد. اما در نهایت او از تاریخ ۱۵ فروردین ۱۳۹۰ رسماً سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران را برای یک دوره سه‌ساله به عهده گرفت.

کی روش اینگونه با ایران آغاز کرد. آغازی که حاشیه ساز و بحث برانگیز بود. بسیاری تصور می‌کردند او آمده تا نهایتا سه سالی هدایت تیم ملی را برعهده بگیرد و پس از آن یا با کارنامه‌ای موفق یا ناموفق از تیم ملی ایران جدا می‌شود.

نخستین بازی رسمی کی‌روش با تیم ایران، بازی دوستانه‌ای برابر ماداگاسکار بود که در ۲۶ تیر ۱۳۹۰ در ورزشگاه آزادی تهران برگزار شد و ایران ۰–۱ پیروز شد. کی‌روش در یک اردوی تمرینی که پیش از این بازی در تیرماه و در اتریش برگزار شد، در ۳ بازی تمرینی برابر تیم‌های باشگاهی اروپایی، تیم ایران را مربیگری کرده‌بود و سیستم‌های مختلف را با تیم آزموده بود.

او اینگونه آماده سازی ایران برای حضور در مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل را آغاز کرد. کارلوس کی‌روش برای اینکه ایران به آسانی به جام جهانی برسد طرحی نو در انداخت. او قاره به قاره و کشور به کشور را به دنبال بازیکنان دورگه ایرانی و یا مقیم در کشور‌های دیگر گشت و تعدادی از آن‌ها را پیدا و به تیم ملی دعوت کرد. بازیکنانی همچون اشکان دژاگه، قوچان نژاد، سردار آزمون و سامان قدوس و.... اقدامی که با انتقادات فراوانی از او همراه بود.

بسیاری از مربیان و کارشناسان داخلی معتقد بودند کی‌روش لیگ داخل کشور نادیده گرفته و به بازیکنان دورگه و خارجی دلبسته است. در حالیکه لیگ ایران استعداد‌های فراوانی دارد.

کی‌روش با همین طرح نو توانست تیم ملی ایران را بدون آنکه به دردسر زیادی برخورد کند به جام جهانی برزیل برساند. ایران در این مرحله با شکست دادن تیم ملی کره جنوبی در دیداری حساس و حیثیتی و با تک گل رضا قوچان نژاد به جام جهانی رسید. کی روش در این جریان بازی‌های مقدماتی جام جهانی یکی دیگر از برگ هایش را رو کرد. او پیش از بازی با کره جنوبی وارد جنگ لفظی با مربی این تیم شد و فضای روانی سنگینی حول دیدار حساس با این کشور ایجاد کرد. به عقیده بسیاری این فضای سازی کی روش در موفقیت تیم ملی نقش بسزایی داشت.

پس از مقدماتی جام جهانی کی‌روش دست به بازسازی تیم زد او برای رقابت‌های غرب آسیا در آذر ماه سال ۹۱ بازیکنان تازه‌ای را به اردوی تیم ملی دعوت کرد. بازیکنان جوانی که در لیگ ایران بازی می‌کردند و سرمربی تیم ملی احساس کرده بود استعداد خوبی دارند. ایران در رقابت‌های غرب آسیا حذف شد، اما اقدام کی روش در دعوت از بازیکنان جوان برای آینده تیم ملی بسیار موثر بود.

پس از آن کی‌روش تیم ملی را آماده حضور در جام جهانی برزیل کرد. ایران در جام جهانی در گروه "آرژانتین، نیجریه و بوسنی هرزگوین" قرار گرفت، گروهی که گروه سختی نبود، اما گروه آسانی هم به حساب نمی‌آمد. بسیاری شانس کمی برای ایران قائل بودند. اما ایران به پشتوانه قدرت مربیگری کارلوس کی روش توانست در اولین بازی مقابل نیجریه این تیم پرقدرت آفریقایی را با نتیجه مساوی صفر- صفر متوقف کند.

حالا ایران تیمی ساده محسیوب نمی‌شد. شاگردان کی روش در دومین بازی مقابل آرژانتین فراتر ازانتظار ظاهر شدند و تا دقایق پایانی تیم پرقدرت آرژانتین را که در آن جام نایب قهرمان شد را متوقف کردند. اما در دقیقه ۹۲ بازی لیونل مسی همه چیز را برای ایران خراب کرد و با شلیکی مرگباری بازی را به سود آرژانتین به پایان رساند.

بازیکنان ایران در بازی سومین و آخرین بازی خود با اعتماد به نفس بالایی به دیدار بوسنی رفتند اگر ایران این تیم را شکست می‌داد در صورت شکست نیجریه از آرژانتین به مرحله بعد راه می‌یافت. کار به بازی نیجریه کشیده نشد و بازیکنان ایران با نمایشی بسیار ضعیف نسبت به دیدار با آرژانتین و نیجریه سه بر یک از بوسنی باختند تا با جام جهانی برزیل وداع کنند.

 

پس از پایان جام جهانی قراداد کی‌روش هم به پایان رسید. در آن زمان با وجود موفقیت نسبی کی‌روش او منتقدان و حتی دشمنان زیادی داشت. در میان مربیان داخلی او در سه سال اول مربیگری خود با امیرقلعه نویی و محمد مایلی کهن سرشاخ شده بود. البته محبوبیتش آنقدر زیاد بود که مخالفانش در سیستم فوتبال کشور کاری از پیش نبردند.

او همچنین همان ابتدا به مقابله با بازیکن سالاری پرداخت و در تصمیمی قاطع مهدی رحمتی، هادی عقیلی و محمد رضا خلعتبری را برای همیشه از ترکیب تیم ملی کنار گذاشت. بسیاری از منتقدان می‌گویند حذف مهدی رحمتی به تیم ملی ضربه زیادی زد، اما کی روش بر تصمیم خود پافشاری کرد.

انتقادات دیگری که به کی‌روش وارد می‌شد این بود که سیستم او دفاعی است و فوتبال زیبایی ارائه نمی‌کند. این انتقاد در دوره دوم مربیگری کی روش هم به او وارد می‌شد. عدم همکاری کی روش با مربیان ایرانی از دیگر حاشیه‌های او بود که به دوره دوم مربیگری او هم کشیده شد.

تمدید قرارداد
بسیاری تصور می‌کردند که این پایانی برای کارلوس کی‌روش در فوتبال ایران است. اما افکار عمومی از عملکرد این مربی پرتغالی به شدت راضی بود. مردم خواستار تداوم حضور کی‌روش در فوتبال ایران بودند. کی‌روش هم با آگاهی به این موضوع پیشنهاد خود را برای تمدید قرار داد با فدراسیون فوتبال ایران را ارائه کرد.

کارلوس کی‌روش و دستیارانش در سه سال ابتدایی حضور در ایران بنا به اعلام‌های رسمی سالانه حدود ۹ میلیارد تومان حقوق دریافت کردند. حالا گفته می‌شد او خواستار افزیش ۷۰ درصدی قرار داد خود است. رقمی که ظاهرا سالانه به ۱۵ میلیارد تومان می‌رسید.

در همان زمان شایعه شده بود که فدراسیون فوتبال آفریقای جنوبی با کی روش مذاکره کرده و توافق آن‌ها قریب الوقوع است. اتفاقی که البته رخ نداد و کارلوس کی‌روش با دخالت مقامات ارشد کشور قراردادش را با ایران تمدید کرد. قرار داد تازه کی روش تا پایان جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه بود.

 

دوره دوم مربیگری؛ حاشیه و اقتدار
حالا کی روش به مرد قدرتمند فوتبال ایران بدل شده بود. او در دوره اول حضورش در ایران تلاش فراوانی کرد که محل تمرین و کمپ مناسبی برای تیم ملی آماده شود. فشار‌های کی روش و برنامه ریزی‌های او در این زمینه نتیجه داد و تیم ملی صاحب زمین تمرین و امکانات آماده سازی مناسبی شد.

کارلوس کی روش در اولین تورنمنت دوره دوم مربیگری اش، ایران را در جام ملت‌های آسیا که در استرالیا برگزار می‌شد هدایت کرد. کی روش تیم قدرتمند ایران در جام جهانی برزیل را احیا کرد و به رقابت‌های جام ملت‌ها فرستاد. امید‌های فراوانی به موفقیت این تیم وجود داشت.

ایران که در گروه دشواری با تیم‌های "امارات، بحرین و قطر" قرار داشت با سه پیروزی بدون گل خورده و با چهار گل زده به مرحله یک چهارم پایانی جام راه یافت. جایی که تیم ملی قدرتمند عراق انتظارش را می‌کشید.

شاگردان کی روش در دیدار با عراق در دیداری زیبا و دیدنی در پایان ۱۲۰ دقیقه به نتیجه ۳-۳ مساوی رسیدند. در آن دیدار در ضربات پنالتی تیم عراق با نتیجه ۷- ۶ ایران را شکست داد تا همه امید‌های ایران بر باد رود.

ایران و کارلوس کی روش باز هم با وجود سختکوشی نتوانستند موفقیت خود را کامل کنند.

کی روش پس از جام ملت‌ها همچنان بر محبوبیتش افزود. افکار عمومی همچنان از نتایج تیم ملی راضی بودند و کسی جرات نداشت به سرمربی تیم ملی چیزی بگوید. حتی عده‌ای مدعی بودند این کی روش است که فدراسیون فوتبال را اداره می‌کند.

در این بین او چند باری به خاطر نرسیدن به اهدافش برای آماده سازی تیم و در جریان اختلافات عجیب و غریبی که با برخی مقامات فدراسیون داشت استعفا کرد و اعلام کرد که از تیم می‌رود، اما این موارد از حالت تهدید فراتر نرفت و کی روش به قرارداد خود پایبند ماند.

کارلوس کی روش تیم ملی فوتبال ایران را آماده حضور در رقابت‌های انتخابی جام جهانی کرد. او توانست به خوبی این کار را انجام دهد و تیم ملی ایران در ۱۸ بازی خود در مرحله مقدماتی جام جهانی روسیه در قاره آسیا حتی یک بار هم نباخت و در دور آخر مرحله مقدماتی دروازه ایران در ۹ بازی پشت سر هم بسته ماند.

دروازه تیم ملی در نهایت پس از قطعی شدن صعود و در بازی تشریفاتی آخر مقابل سوریه (تساوی ۲-۲) باز شد. ایران در روسیه برای پنجمین بار حضور در جام جهانی را تجربه کرد؛ تیمی که در جام‌های جهانی قبلی هرگز موفق به صعود از مرحله گروهی نشده و در مجموع ۱۲ بازی خود، ۸ باخت، ۳ مساوی و تنها یک برد (پیروزی ۱-۲ مقابل آمریکا در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه) داشت.

اما این بار نیز یک بدشانسی بزرگ داشت. ایران در گروه مرگ با اسپانیا، پرتغال و مراکش هم گروه بود. با این حال شاگردان کی روش در روسیه کاری کردند کارستان. ایران توانست در اولین بازی خود تیم مراکش را در دقایق پایانی بازی با گل به خودی مدافع شکست دهد. ایران در آن دیدار بسیار درخشان ظاهر شد و برای رقبای قدرتمند خود یعنی اسپانیا و پرتغال خط و نشان کشید.

ایران در بازی دوم مقابل اسپانیا باز هم رقیب سختی بود و بازیکنان اسپانیا به سختی توانست با یک گل از سد ایران عبور کنند. ایران می‌توانست حداقل اسپانیا را متوقف کند، اما شانس با شاگردان کی روش یار نبود.

در بازی سوم شاگردان کی روش در مقابل تیم قدرتمند پرتغال به تساوی یک – یک رسیدند. در آن دیدارعلیرضا بیرانوند دروازه بان ایران توانست به خوبی پنالتی کریستیانو رونالدو را مهار کند.

تیم ملی ایران در جام جهانی روسیه بهترین نتایج تاریخ فوتبال کشور در جام‌های جهانی را کسب کرد و با ۴ امتیاز در گروه خود سوم شد و نتوانست به مرحله بعدی رقابت‌ها راه یابد.

این بار نیز افکار عمومی از عملکرد شاگردان کی روش رضایت کامل داشتند و معتقدند بودند این مربی پرتغالی کار خود را به خوبی انجام داده است.

بسیاری معتقد بودند که فدراسیون فوتبال باید قرارداد کی روش را تا ۴ سال دیگر تمدید کند. اما این دیدگاه مخالفان زیادی داشت. به ویژه وزارت ورزش با تمدید قراداد کی روش موافقت نکرد. نهایتا قراداد کی روش به مدت شش ماه تا پایان رقابت‌های جام ملت‌های آسیا تمدید شد، با این بند که اگر او بتواند ایران را به فینال جام ملت‌ها برساند قراردادش تا پایان جام جهانی قطر تمدید خواهد شد. کی روش این شرط را قبول نداشت و معتقد بود اگر تیم ایران را به نیمه نهای برساند باید قراردادش تمدید شود، اما به هر حال با پافشاری وزارت ورزش او پذیرفت تا پایان جام ملت‌ها در ایران بماند.

پیش از جام جهانی کی روش درگیر دعوای عجیب با برانکو ایوانکوویج شد. دعوایی که البته دو طرفه بود و هر کدام از آن‌ها ادعا‌هایی داشتند. کی روش برنامه فشرده‌ای را برای تیم ملی چیده بود و انتظار داشت که مربیان باشگاهی خود را با این برنامه وفق دهند، اما برانکو معتقد بود که کی روش باید مطابق استاندارد‌ها عمل کند و مطابق برنامه فیفا اردو‌های تیم ملی را تنظیم نماید این ماجرا به حواشی عجیبی منتهی شد. به هر ترتیب داستان دعوای کی روش و برانکو برای جام جهانی مدتی متوقف شد، اما هر از گاهی این دو مربی به کنایه یا به تندی به یکدیگر می‌تاختند.

پس از جام جهانی این دعوا بالاگرفت. کی روش برانکو را متهم به حسادت می‌کرد. از سوی دیگر موفقیت برانکو در پرسپولیس بر این دعوا سایه انداخت و اوضاع را بدتر کرد. بی شک این دعوا به نفع تیم ملی نبود، مدیران و مسئولان فوتبال و ورزش کشور نیز در کنترل و حل و فصل آن گام‌های موثری برنداشتند.

بالاخره تیم ملی با برنامه آماده سازی نه چندان قوی به امارات رفت، فعلا پرچم سفید بالا رفته بود و دعوا فروکش کرده بود.

تیم ملی به امارات رفت تا به انتظارات بالای افکار عمومی پاسخ دهد. حالا دیگر همه منتظر بودند که ثمره هشت سال حضور کی روش در ایران را ببینند. ایران در بازی اول و دوم خود قاطعانه ویتنام و یمن را برد. اما در مقابل عراق در بازی سوم متوقف شد. در مرحله یک هشتم نهایی، به خوبی از پس عمان برآمد. در یک چهارم نهایی چین را در هم کوبید تا با اعتماد به نفس بالا و امید فراوان در نیمه نهایی مقابل ژاپن قرار گیرد.

روی کاغذ ایران برنده بازی بود، اما در عمل اتفاقاتی رخ داد که فقط در فوتبال رخ می‌دهد. تیم خوب کی روش سه صفر از ژاپن شکست خورد و باز هم حسرت فینال آسیا برای ایران باقیماند. به این ترتیب کارلوس کی روش پس از این باخت قراردادش به پایان رسید. فدراسیون فوتبال ایران هم دیگر قرار داد او را تمدید نمی‌کند. حالا فقط میراث کی روش باقی مانده است. میراثی که با وجود تمام انتقادات نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

او در سال‌های اخیر تیم ملی ایران را در رنکینگ فیفا تیم برتر آسیا نگه داشت. به عقیده بسیاری از کارشناسان فوتبال او توانست نقشه مهمی در حرفه ای‌تر شدن فوتبال ایران ایفا کند. سبک و روش کی روش باعث احیای خط دفاع ایران شد. جایی که سال‌ها نقطه ضعف اصلی تیم ملی ایران بود. هرچند که در جام ملت‌های با یک اشتباه کودکانه ضربه‌ای کاری به تیم ملی زد.

 

کارلوس کی روش در نشست خبری پایان بازی با ژاپن خیلی کوتاه درباره میراثش برای فوتبال ایران گفت: «من آینده بسیار خوبی را برای تیم ملی فوتبال ایران می‌بینم چراکه پایه‌های خوبی در حال حاضر بنا شده است. الان زمین بسیار خوبی دارند که بتوانند تمرینات خودشان را برگزار کنند. مرکز تمرینی خوبی را دارند که بتوانند بازیکنان استفاده کنند. حداقل در هشت سال آینده سرمربی تیم ملی انتخابش حول و حوش همین بازیکنان خواهد بود. مهمتر از هر چیزی میراثی است که باقی مانده است.»