فرارو- «ایرانیها در آینده برای توافق جدید تماس میگیرند. ممکن است توافق جدید حاصل شود یا نشود. ایران کشور ۵ ماه قبل نیست. آنها دیگر زیاد به دنبال حضور در مدیترانه و کل خاورمیانه نیستند. آنها مشکلات زیادی دارند که میتوانند از طریق توافق با ما بسیار راحتتر حل کنند.» این حرفهای اخیر ترامپ است. رئیس جمهور آمریکا درباره دیدار خود با ولادیمیر پوتین همتای روسی اش در هلسینکی فنلاند برای بار دیگر ابراز امیدواری کرده است که ایران برای مذاکره با او تماس بگیرد.
بیان این سخنان، اما با واکنش برخی مقامات ایران رو به رو شده است. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه چند روز قبل بعد از آنکه ترامپ گفته بود منتظر تماس ایرانی هاست گفت: شاید ترامپ به ایران زنگ بزند. حالا هم در حالی که ترامپ حرفهای خود را دوباره تکرار کرده است، محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی خبر داده است که در سفر سال گذشته حسن روحانی به سازمان ملل دونالد ترامپ بود هشت بار درخواست گفتگو با روحانی را داشته و این رئیس جمهور ایران بوده است که این درخواست را نپذیرفته است. اما چه چیزی در ذهن ترامپ میگذرد که او رویایی تماس ایران با او برای مذاکره را دارد؟
چه چیز در سر ترامپ میگذرد؟
علی خرم، کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو میگوید: واضح است که چه چیزی در ذهن ترامپ میگذرد. با این تحریمهای بی رحمانه و فشارهایی که به طرق مختلف به ایران وارد میشود، ترامپ به فروپاشی در داخل ایران فکر میکند. برداشت او این است که این موضوع باعث میشود مسئولین امر در طی چند ماه متوجه شوند، کار سختی در پیش دارند به این ترتیب مثل قطعنامه ۵۹۸ مذاکرات جدید را قبول خواهند کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل میگوید طرز عمل دونالد ترامپ با باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا فرق دارد. اوباما یک فرد دانشگاهی، فرهیخته و با سابقه سیاسی بود. اوباما برای عدم حمایت از ایران هیچ وقت به اتحادیه اروپا، چین و روسیه فشار نیاورد. هیچ گاه نیز همپایی و اتحاد با بنیامین نتانیاهو و عربستان را نپذیرفت. اما ترامپ دست به همه این کارها زده است. عربستان قول ۱۵۰۰ میلیارد دلار به آمریکا برای سرنگونی ایران را داده است. نتانیاهو نیز قول داده است که همه سیستمهای اطلاعاتی اسرائیل که در ایران و خاور میانه کار میکنند را در اختیار آمریکا قرار دهد. ترامپ به خاطر این حمایت مالی و اطلاعاتی احساس میکند دست پری دارد.
خرم با بیان اینکه اوباما تصمیم نابودی ایران را نگرفته بود ادامه میدهد: اما ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود چهار پنج ماه قبل از انتخابات گفت که طوری عمل میکنم که یا با ایران دوست میشوم یا آن را نابود میکنم. او واقعا هم قصد نابودی ایران را دارد. نه آنکه ایران را وادار کند که بر روی برجام مذاکره کند. همه طرحهای او در جهت فروپاشی داخلی ایران است. به این خاطر فکر میکند اگر میزان صادرات نفت ایران به چند صد هزار بشکه در روز برسد ایران خواهان مذاکره با آمریکا میشود. همانطور که رسیدن میزان صادرات نفت به ۸۰۰ هزار بشکه روز ایران را در مسیر مذاکره قرار داد.
اروپا پشت قباله ما نیست
این کارشناس سیاست خارجی در پاسخ به اینکه حمایتهای اروپا از ایران میتواند مانع رویاپردازی ترامپ شود؟ میپرسد: اروپا چرا باید از ایران حمایت کند؟ ما از یک سو به اتحادیه اروپا همه جور بد و بیراهی میگوییم و از سوی دیگر توقع حمایت اروپا از ایران را داریم. اروپا تنها زمانی از ایران حمایت میکند که با آن توافق و تفاهم داشته باشیم. اگر فکر میکنیم اروپا به همین صورت پشت قباله ماست اشتباه میکنیم. اگر اروپا ببیند کارهایی که الان میکنیم مثل حرکت به سمت روسیه را ببیند قطعا میگویند چرا اروپا باید این سنگ بزرگ و سنگین را بلند کند. اروپا تنها در شرایطی از ایران حمایت میکند که نسبت به اروپا تعهداتی متقابل داشته باشد به این ترتیب با فرمولهایی مثل خرید یک میلیون بشکه نفت از ایران، سرمایه گذاری در این کشور، ایجاد کانال بانک مرکزی اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی با ایران میتواند تهران را نجات دهد.
به اعتقاد خرم، با حرفهایی که در سفر به مسکو زده شد که روسیه در صنعت نفت ایران ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کند و وزیر انرژی روسیه قبل از آنکه پای آقای ولایتی به تهران برسد آن را تکذیب کند، نمیتوانیم توقع حمایت اروپا را داشته باشیم. قطعا اروپاییها نظراتی دارد که اگر ایران آنها را در نظر بگیرد و قبولشان کند اروپا هم نسبت به ایران تعهداتی خواهند داشت. اما اگر ایران خواستههای اروپا را در نظر نگیرد آنها هم رفتار متقابلی نشان میدهند.
روسیه از این واضحتر خنجر نمیزند
این کارشناس مسائل بینالملل میگوید: نمیگویم رفتن به سمت روسیه اشتباه است. اما معنای سیاست نه شرقی نه غربی این است که ما با همه تعامل داشته باشیم و در دوستی به یک سمت روسیه، آمریکا یا اروپا خم نشویم. ما تواناییهای روسیه را میدانیم. نیات منفی این کشور را هم در طول تاریخ و هم در ۴۰ سال بعد از انقلاب آزموده ایم. مگر در همین سه ماه گذشته روسیه که قاعدتا باید حمایت هوایی سوریه را تامین میکرد با نتانیاهو بر سر بمباران هوایی سوریه تبانی نکرد؟ در همین مدت اخیر، به محض آنکه ترامپ اعلام کرد میخواهد صادرات نفت ایران به صفر برسد، روسیه ییش از تشکیل جلسه اوپک به عربستان پیشنهاد داد که روزانه دو میلیون بشکه نفت بیشتر صادر کنند که این عدد جای نفت ایران را بگیرد. خنجر زدن از این واضحتر نمیشود. روسیه برای منافع خودش اگر لازم باشد ایران را صد بار قربانی میکند. اما اروپا به خاطر حایگاه بین المللی و تعهداتی که دارد به گونه دیگری به ماجرا نگاه میکند. به همین خاطر است که اروپا جلوی ترامپ ایستاده و ترامپ را به عنوان شورشگر نظام بین الملل معرفی میکند. در صورتی که چین و روسیه اینگونه حرکت نمیکنند.