علت زودرنجی چیست؟

یک روان‌شناس گفت: فرد زود رنج خودآزاری زیادی دارد و در برابر برخوردهایی که با روحیات او سازگار نیست بسیار آزرده‌خاطر می‌شود، از این‌رو باید به فکر درمان باشد.

فرشته صادقیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: فرد زودرنج و حساس کسی است که زود آزرده می‌شود و نمی‌تواند در برابر مشکلات و ناراحتی‌های کوچک نیز برخوردی منطقی داشته باشد؛ در واقع افراد زودرنج خیلی ناگهانی و در کمال تعجب اطرافیان، پرخاش می‌کنند، به گریه میافتند و قهر می‌کنند. البته بروز این عکس‌العمل‌ها در افراد با هم فرق دارد و به نوع شخصیت بستگی دارد.
 
این روان‌شناس با تاکید بر این‌که افراد زودرنج نمی‌توانند به راحتی از خود دفاع کنند و خیلی زود بغض می‌کنند، ادامه داد: علت شکل‌گیری این حساسیت‌های زیاد به شخصیت فرد، ژنتیک، یادگیری و تربیت فرد در دوران کودکی برمی‌گردد. این افراد می‌توانند اطلاعات دریافتی از اطرافیان را به صورت عمیق پردازش کنند و خیلی عمیق روی چیزی تمرکز داشته باشند. همچنین در کارهایی که نیازمند دقت، سرعت و جزییات است نیز مهارت دارند و به شدت وظیفه‌شناس هستند.
 
وی افزود: علاوه بر این، زودرنج‌ها در اعمال حرکتی مهارت دارند، بیشتر تحت تاثیر کافئین هستند، در ثابت ماندن مهارت دارند، خلاق هستند و کندتر از محرک‌های شدید ریکاور می‌شوند. البته آن‌چه بیش از سایر موارد زودرنج‌ها را آزار می‌دهد پایین بودن اعتماد به نفس است؛ چراکه افراد معتمدبه‌نفس زندگی بهتری را تجربه می‌کنند و شرایط مناسب‌تری دارند. از این‌رو می‌توان به صراحت گفت که کمبود اعتمادبه‌نفس می‌تواند زمینه شکل‌گیری زودرنجی و حساسیت را فراهم کند.
 
صادقیان تصریح کرد: افراد زودرنج خود را پایین‌تر از دیگران می‌دانند. به همین‌خاطر نمی‌توانند حرف‌ها و نظرات دیگران را تحمل کنند و رفتارهای عجیبی از خود بروز می‌دهند. این در حالی است که قریب به اتفاق آن‌ها دوست ندارند که این‌طور باشند اما کاری هم از دستشان برنمی‌آید. برخی از آن‌ها نیز تصمیم می‌گیرند که رفت و آمدهایشان را حذف کنند و روابط اجتماعی‌شان را کمرنگ کنند. غافل از این‌که کناره‌گیری فقط شرایط را بدتر می‌کند و موجب تشدید حساسیت‌ها می‌شود.
 
این روان‌شناس با تاکید بر این‌که اولین گام برای رفع زودرنجی، تقویت اعتمادبه‌نفس است، خاطرنشان کرد: اولین و یکی از بهترین کارهایی که می‌توان برای این گروه از افراد انجام داد مواجه‌ شدن با موقعیت است. این افراد باید بدانند که نباید از قرار گرفتن در جمع و یا شنیدن حرف‌ها و نظرات دیگران احساس ناراحتی بکنند و باید روابط اجتماعی خود را بیشتر کنند. اما قبل از این مرحله باید خودشان را بهتر بشناسند و مهارت‌های ارتباطی را بیاموزند.
 
وی افزود: افرادی که حساسیت بیش از حد دارند معمولا از کمبود قدرت ابراز وجود رنج می‌برند و نمی‌توانند حرف‌ها و نظرات‌شان را به درستی مطرح کنند. برای همین هم احساسات منفی‌شان بیشتر می‌شود و همین می‌تواند شرایط را بغرنج‌تر کند. این در حالی است که هیچ‌کس نباید همه رفتارها و حرف‌های دیگران را به خودمان نسبت بدهیم، چراکه همه حرف‌ها و رفتارهای اطرافیان‌مان به ما ارتباطی ندارد.
 
صادقیان یادآور شد: اگر می‌خواهیم به فردی که حساس است کمک کنیم باید رفتار او را با مهارت تغییر دهیم. یعنی باید او را در موقعیت‌های مختلف قرار دهیم و کمکش کنیم تا موقعیت را به خوبی درک کرده و قدرت پذیرش خود را بالا ببرد. همچنین باید این فرصت را در اختیارش قرار دهیم که اعتمادبه‌نفس خود را تقویت کند و وضع بهتری داشته باشد. البته شیوه تربیتی درست پدر و مادر هم در ایجاد این حساسیت‌ها بسیار موثر است. از این‌رو روانشناسان به والدین توصیه می‌کنند که فرزندانشان را برای رویارویی با هر موقعیتی در سال‌های آتی تربیت کنند.