آیا صادرات به روسیه امن است؟

 در آستانه زمستان امسال، تب صادرات به روسیه بالا گرفته است. اما آیا این تجارت امن و بی‌خطر است؟

به گزارش اقتصادنیوز، فرصت‌های ایجاد شده برای کشورمان برای تامین نیازهای غذایی بازار روسیه باعث شده تا بعضی تجار بدون توجه کافی به ریسک‌های موجود و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش و مدیریت آن، به توسعه صادرات به روسیه بپردازند که ممکن است بدون دریافت پوشش‌های لازم، عملیات تجاری آنها را با اختلال روبرو نماید.

اخیرا رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در این زمینه اظهار کرد: پول برخی بازرگانان ایرانی در مبادله با روس‌ها سوخت شده و عملاً نتوانسته‌اند پول خود را دریافت کنند و روس‌ها مایلند بهای کالا را به روبل بپردازند که ارزش آن هر روز در حال تنزل است.

طبق اعلام صندوق ضمانت صادرات، آرش شهر آیینی، عضو هیات مدیره و معاون فنی صندوق ضمانت صادرات، در بررسی این موضوع و تحلیل بازار مواد غذایی روسیه گفته است: باید توجه داشت در کنار رکود اقتصادی و کاهش ارزش روبل، تحریم‌های روسیه بر واردات مواد غذایی و تولیدات کشاورزی از اروپا سبب شده بخش مواد غذایی روسیه به‌ویژه در بخش ماهی، گوشت و زیرمجموعه‌های لبنیات آسیب شدیدی ببینند. این در حالی است که قیمت و تورم مواد غذایی افزایش یافته و در عین حال تولیدات داخلی نیز به منظور جایگزینی واردات افزایش یافته است.

او ادامه داد: حاشیه سود بسیاری از معاملات مواد غذایی در 12 ماه گذشته بد‌تر شده و انتظار می‌رود این روند منفی تا سال 2016 ادامه یابد. به طور کلی تجار مواد غذایی روسیه تا حد زیادی با نسبت‌های بالای اهرمی و هزینه‌های فزاینده برای تامین مالی خارجی مواجه هستند. در این شرایط بانک‌ها عموماً تمایل دارند برای خرده‌فروشان وام فراهم بیاورند اما در مورد عمده‌فروشان یا واردکنندگان مواد غذایی محدودیت اعمال می‌کنند.

شهر آیینی همچنین تشریح کرد: میانگین دوره پرداخت در بخش مواد غذایی روسیه بین 15 تا 40 روز، بسته به نوع محصول، متفاوت است. تاخیرهای طولانی در پرداخت‌ها، عدم پرداخت‌ها یا عدم توان پرداخت در خلال شش ماه گذشته به‌ویژه در مورد واردات و توزیع ماهی، گوشت و لبنیات شدیداً افزایش یافته است. در عین حال که انتظار نمی‌رود در سال 2016، ورشکستگی افزایش یابد اما عدم پرداخت و قصور در سطح بالایی قرار خواهند داشت.

او افزود: باید گفت خرده‌فروشان مواد غذایی در روسیه بازارشان را گسترش داده و عموماً تحت تاثیر تحریم‌ها قرار ندارند. همچنین برخی از شرکت‌های عمده هولدینگ کشاورزی از فرصت‌های ایجاد شده به‌واسطه حمایت‌های دولتی و نیز تحریم‌های اتحادیه اروپا در مورد واردات کالاهای کشاورزی، استفاده می‌کنند. بازار مواد غذایی روسیه از آنجا که زنجیره‌های مهم خرده‌فروشی جایگزین بازیگران منطقه‌ای و عمده‌فروشان شده‌اند، تقویت خواهد شد. در حال حاضر روسیه به دنبال یک شریک وارداتی مطمئن برای این امر می‌شود که بهترین گزینه ایران است.

شهرآیینی سپس گفت: آنچه از مجموع اطلاعات فوق برداشت می‌شود آن است که فرصت‌های ایجاد شده در روسیه بدون توجه به ریسک‌های آن و اتخاذ تدابیر لازم برای پوشش این ریسک‌ها، تجارت موفقی را رقم نخواهد زد. بنابراین در درجه اول پیشنهاد می‌شود صادرکنندگان حتما پیش از عقد قرارداد، طرف تجاری خود را اعتبارسنجی کنند. صندوق ضمانت صادرات ایران که تنها ارائه کننده بیمه‌های اعتبار صادراتی در کشور است با اتصال به بانک‌های اطلاعات اعتباری شرکت‌ها در اقصی نقاط جهان، این امکان را دارد تا در کمترین زمان ممکن با حداقل هزینه، خریداران خارجی را اعتبارسنجی کند.

او همچنین اعلام کرد: سیاست پوششی صندوق ضمانت صادرات ایران - به عنوان نهاد حمایتی دولت که وظیفه پوشش ریسک‌های سیاسی و تجاری صادرات را بر عهده دارد - در قبال روسیه بسیار منعطف است و به‌واسطه موافقت‌نامه استراتژیک منعقده با صندوق ضمانت صادرات روسیه (اکسیار)، از امکانات ویژه‌ای برای پوشش ریسک‌های سیاسی و تجاری صادرات برخوردار است که می‌تواند خیال صادرکنندگان را از ریسک‌های پیش رو تا حدود زیادی راحت نماید.

ایران و روسیه بیشتر چه کالاهایی مبادله می‌کنند؟
اما آخرین آمارهای رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد که ارزش کل صادرات ایران به روسیه در سال 93 معادل 280 میلیون دلار بوده است. سه قلم عمده صادرات غیرنفتی ایران به روسیه در سال 93 به ترتیب ارزش دلاری نیز عبارتند از: «خيار و خيارترشی، تازه يا سردکرده»،« ساير مكمل‌های دارويی برای خرده فروشی كه توليد داخلی مشابه ندارند » و «ساير سيمان سفيد پرتلند به‌جز رنگ شده به طور مصنوعی».

همچنین مطابق آمار گمرک، کل واردات ایران از روسیه در سال 93 معادل 641 میلیون دلار بوده است و سه قلم عمده واردات ایران از روسیه در سال 93 به ترتیب ارزش دلاری عبارتند از: «ساير به صورت دانه به‌جز گندم دامی» ، «چوب اره شده يا ناهمواری گرفته شده از درازا، لايه‌بری شده به ضخامت بيش از 6mm از تيره کاج» و «روغن دانه آفتابگردان، روغن گلرنگ يا زعفران کاذب (کارتام Carthame)، خام».

در هفت ماهه امسال هم کل صادرات ایران به روسیه معادل 91 میلیون دلار بوده است و سه قلم عمده صادرات غیرنفتی ایران به روسیه در هفت‌ماهه سال 94 به ترتیب ارزش دلاری عبارتند از: «کلم قرمز و سفيد، کلم پيچ، کلم قمری ... و غيره، تازه يا سرد کرده» ، «سايرسيمان سفيد پرتلند به‌جز رنگ شده به طور مصنوعی» ، «پسته‌ها با پوست تازه يا خشك».

بر اساس آمار گمرک کل واردات ایران از روسیه در هفت‌ماهه سال 94 نیز معادل 326 میلیون دلار بوده است و سه قلم عمده واردات ایران از روسیه در هفت‌ماهه سال 94 به ترتیب ارزش دلاری عبارتند از: «ساير به صورت دانه به‌جز گندم دامی» ، «چوب اره شده يا ناهمواری گرفته شده از درازا، لايه‌بری شده به ضخامت بيش از 6mm از تيره کاج» و «جو باستثناي بذر».