اعراب به دعوت ایران برای آشتی پاسخی نخواهند داد

فرارو- یک کار‌شناس مسائل خاورمیانه تاکید کرد که اعلام آمادگی و استقبال جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط با کشورهای عرب منطقه به تنهایی نمی‌تواند به تنش موجود در روابط با این کشور‌ها به خصوص عربستان پایان دهد.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در حاشیه اجلاس سازمان همکاری اسلامی ضمن تشریح دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به تحولات منطقه بر ضرورت تشریک مساعی برای مقابله با چالش‌های روز افزون کنونی تاکید و «گفت‌و‌گو و تفاهم با کشورهای منطقه اولویت سیاست خارجی ایران است.»

این سخنان در حالی مطرح شده است که تنش در روابط ایران با کشورهای منطقه و در راس آن عربستان سعودی در پی تحولات منطقه به اوج خود رسیده است.

این در حالی است که اولویت دولت یازدهم، از ابتدای آغاز به کار بهبود روابط با کشورهای همسایه به خصوص کشورهای جنوبی اعلام شده بود و درهمین راستا، دولت حسن روحانی به منظور حسن نیت و جدیت در عملی کردن این وعده گام‌های عینی و قابل توجه‌ای را به سمت کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی برای تنظیم روابط مجدد برداشت.

با این وجود این رویکرد دولت نه تنها مورد استقبال اعراب قرار نگرفت بلکه روز به روز بر فاصله موجود میان طرفین هم افزود. به طوری که اکنون بسیار بعید به نظر می‌رسد که اظهارات نرم و آشتی جویانه، وزیر خارجه بتواند کمکی به بهبود این رابطه تنش آلود کند.

حسن هانی‌زاده، کار‌شناس مسائل خاورمیانه، در گفت‌و‌گو با فرارو درباره سخنان وزیر خارجه ایران در کویت و دعوت کشورهای منطقه به آشتی در روابط گفت: اظهارات آقای ظریف در کویت یکبار دیگر رویکرد دولت یازدهم برای حل مشکلات ایران با کشورهای منطقه را به نمایش گذاشت.

با تاکید بر اینکه موضوع آشتی جویانه وزیر خارجه ایران در برابر کشورهای حاشیه خلیج فارس، در چارچوب دیپلماسی فعال منطقه‌ای ایران بود گفت: اینکه آقای ظریف در کویت تاکید کردند که تفاهم با کشورهای منطقه اولویت ایران است موضوع تازه‌ای محسوب نمی‌شود چرا که پیش از این در سطحی عالیتر یعنی رییس جمهور چنین موضعی را نیز شاهد بودیم.

با این وجود نه آن زمان که از سوی رییس جمهوری ایران اعلام شد که اولویت جمهوری اسلامی ایران بهبود روابط با کشورهای منطقه است شاهد تحولی در روابط دوجانبه با کشورهای عرب منطقه بودیم و نه امیدی به این است که سخنان اخیر آقای ظریف چنین تحولی را در پی داشته باشد.
 
 با تاکید بر اینکه رویکرد و اراده دولت جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط با کشورهای عرب منطقه یکجانبه است، گفت: کشورهای عرب منطقه به خصوص کشورهای عضو شورای همکای خلیج فارس تحت هدایت و رهبری عربستان سعودی در رابطه با ایران از سیاست مستقلی تبعیت نمی‌کنند و نمی‌توانند خارج از اراده قدرت‌های بزرگ به خصوص ایالات متحده آمریکا درباره روابط با جمهوری اسلامی ایران تصمیم گیری کنند.

همچنین با توجه به تحولات منطقه به خصوص در پی حملات مکرر عربستان و متحدان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به مردم بی‌دفاع یمن، اوضاع نابسامان و بی‌ثباتی حاکمیت در برخی از این کشور‌ها به خصوص عربستان و همچنین سفر اخیر سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به کمپ دیوید با رویکرد تقابل با ایران از جمله عواملی است که امکان بهبود روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را دشوار کرده است.

بهبود روابط ایران با کشورهای عرب منطقه نیاز به زمان بیشتری دارد، گفت: تا زمانی که عربستان سعودی در سیاست‌های منطقه‌ای و روابط دوجانبه خود تغییراتی ایجاد نکند و سیاست معتدلی را در پیش نگیرد نمی‌توان نسبت به اینکه درخواست ایران برای بهبود روابط با استقبال اعراب قرار گیرد، خوشبین بود.

بنابراین در خوشبینانه‌ترین حالت سخنان نرم و با موضع آشتی جویانه آقای ظریف در کویت می‌تواند تنها فضایی تازه و مساعد برای گفت‌و‌گو میان طرفین را ایجاد اما برای اینکه همین فضا هم باقی بماند نیاز است که طرف مقابل هم همچون جمهوری اسلامی ایران به چنین اراده‌ای برای پایان دادن به تنش در روابط دوجانبه برسد.

وی با تاکید بر اینکه روابط ایران با کشورهای منطقه خلیج فارس تابعی از مناسبات تهران – واشنگتن است گفت: تا زمانی که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به نقطه مطلوب خود نزدیک نشود و طرف‌های اصلی این مذاکرات یعنی ایران و آمریکا نتوانند به بزرگ‌ترین اختلاف موجود پایان دهند بعید است که کشورهای عرب منطقه بخواهند در سیاست‌های خود در قبال ایران تجدید نظر کنند.