خاکشیر گیاهی علفی یک تا دو ساله است که به‌صورت خودرو می‌روید و دارای خواص زیادی برای درمان انواع مشکلات گوارشی و پیشگیری از بیماری‌هاست که در این مطلب به این فواید پرداخته‌ایم.
خاکشیر که نام دیگر آن خاکشی است گیاهی علفی یک تا دو ساله است که به‌صورت خودرو کنار جاده‌ها یا اماکن غیرزراعی و نسبتاً مرطوب می‌روید و گل‌های کوچک زردرنگ دارد و دانه خاکشیر در میوه آن قرار دارد.
املاح موجود در دانه شامل گوگرد، کلر، فسفر، آهن، زینک، سدیم، منیزیم است و دانه حاوی پروتئین، صمغ، موسیلاژ، چربی و ترکیبات نیتروژن‌دار است.
خاکشیر یکی از مفیدترین گیاهان برای کلیه به‌شمار می‌رود. این گیاه خاصیت ادرارآوری طبیعی دارد که می‌تواند از این طریق در پاک‌سازی سموم کلیه بسیار مفید باشد و از بروز سنگ کلیه نیز پیشگیری کند، خاکشیر همچنین برای رفع التهابات کلیه بسیار سودمند است.
خاکشیر خاصیت تب‌بری دارد و دمای بدن را پایین می‌آورد و ازاین‌رو برای بیمارانی که دچار تب شده‌اند بسیار مفید است، این گیاه همچنین در رفع گرمازدگی استفاده می‌شود.
ایزوتیوسیانات‌های موجود در خاکشیر دارای خاصیت ضدمیکروبی است و بنابراین مصرف خاکشی به مقابله بدن با میکروب‌ها کمک می‌کند.
خاکشیر از قدیم به‌عنوان اشتهاآور، تقویت‌کننده معده، ضدتب، ملیّن و در مشکلات سوء‌هاضمه و حتی درمان اسهال خونی استفاده شده است.
صمغ و موسیلاژ روی دانه خاکشیر با جذب آب متورم و باعث افزایش حرکات روده می‌شود ازاین‌رو این گیاه به‌عنوان گیاهی بسیار مفید برای درمان یبوست شناخته شده است.
برای درمان اسهال با خاکشیر باید آن را با آب گرم مصرف کرد، نکته جالب درباره این گیاه این است که در صورت مصرف دانه‌های خاکشیر در آب سرد، این گیاه خاصیت ملیّن دارد و به رفع یبوست کمک می‌کند و جوشانده دانه خاکشیر در آب گرم خاصیت ضداسهال دارد.
خاکشیر همچنین برای دفع کرم از روده بسیار سودمند است. اسید‌های چرب موجود در خاکشیر نیز دارای خواص ضدانگلی هستند و به دفع انگل از بدن کمک می‌کنند.
روغن‌های فرّار موجود در خاکشیر خاصیت ضدالتهابی دارند و میتوانند در بسیاری از بیماری‌های التهابی از جمله آرتریت سودمند باشند.
ماده‌ای به‌نام کوئرستین در خاکشیر خاصیت ضدسرطان دارد و به پیشگیری از بروز بسیاری از سرطان‌های دستگاه گوارش کمک می‌کند. این گیاه همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به مقابله با عوامل سرطان‌زا کمک می‌کند. مکانیسم اثر این گیاه، سرکوب رشد سلول‌های سرطانی و همچنین مهار التهاب مزمن است.
خاکشیر به دلیل خاصیت ادرارآوری خود، باعث دفع مواد زائد از طریق کلیه‌ها می‌شود و به پاک‌سازی کبد کمک می‌کند و ازاین‌رو برای سم‌زدایی بدن و پاک‌سازی پوست بسیار سودمند است. این گیاه همچنین باعث شادابی و افزایش شفافیت پوست می‌شود، خاکشیر همچنین تسکین‌دهنده زخم و جراحات پوستی است.
در منابع طب سنتی آمده است که تپش قلب ممکن است نتیجه فراوانی صفرا باشد و برخی گیاهان دارویی ممکن است صفرای سیاه را از بدن خارج کنند و در نتیجه تپش قلب را تسکین دهند که خاکشیر یکی از این مواد مؤثر بر تپش قلب است.
دانه‌های خاکشیر به کاهش وزن کمک می‌کنند و افرادی که کنار رژیم غذایی خود روزانه به‌صورت ناشتا مخلوط آب و خاکشیر را مصرف کنند در کاهش وزن موفق‌تر خواهند بود.
خاکشیر از منظر طب سنتی طبیعتی گرم و‌تر دارد، اشتهاآور، مقوی گوارش و معده است. خاکشیر به‌طور سنتی به‌عنوان یک درمان مفید در بیمارانی که از سوزش سر دل به دلیل فراوانی صفرا شکایت دارند، استفاده می‌شود.
استفاده از خاکشیر برای معده سرد مفید است.
شربت خاکشیر جهت رفع سمّیت دارو‌ها سودمند است.
ضماد خاکشیر جهت ورم‌های سخت و نقرس و ورم بن گوش و پستان مفید گزارش شده است.
بریان‌شده خاکشیر در خمیر برای درمان بیماری‌های کبدی مفید عنوان شده است و ضمادش با عسل برای درمان زخم‌های رحم سودمند است.
عوارض جانبی خاصی در دوز‌های درمانی با خاکشیر گزارش نشده است، اما مصرف بیش از حد خاکشیر باعث بروز سردرد می‌شود و برای جلوگیری از این عارضه در افرادی که خاکشیر زیادی مصرف می‌کنند، باید از کتیرا استفاده کرد چرا که مصلح خاکشیر کتیرا است.
مصرف خاکشیر در بارداری ممنوع نیست، اما در صورتی که بخواهید چند بار در هفته از این گیاه استفاده کنید باید با پزشک خود مشورت کنید.
میزان مصرف مجاز خاکشیر در هر روز، سه بار و در هر بار چهار تا هشت گرم مصرف شود.
بسته به مصرف خاکشیر که در متن بالا گفته شد، خاکشیر می‌تواند به‌صورت مخلوط با آب سرد و یا جوشانده تهیه شود.
برای تهیه این نوشیدنی دو قاشق غذاخوری خاکشیر و گلاب و یک قاشق غذا خوری آبلیمو و یک لیوان آب ولرم را با هم ترکیب کنید و برای شیرین شدن کمی هم شکر اضافه کنید.
برای تهیه شربت خاکشیر نصف لیوان خاکشیر، یک لیوان شکر، ۶ لیوان آب خنک و ۲ قاشق غذاخوری گلاب را با یکدیگر مخلوط کنید.
طرز تهیه خیسانده خاکشیر: خاکشیر را چندین ساعت در آب سرد خیس کنید و سپس میل کنید، می‌توانید به آن شکر یا نبات هم اضافه کنید و در یک لیوان آب سرد بریزید و نوش جان کنید.
طرز تهیه جوشانده خاکشیر: به‌مدت ۱۰ دقیقه خاکشیر را با آب بجوشانید و بعد از اینکه سرد شد، میل کنید.
طرز تهیه ضماد خاکشیر: برای رفع زخم، جراحات و رفع ورم‌ها، خاکشیر را بکوبید و به‌صورت ضماد درآورید، ضماد به‌صورت موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: تسنیم