تیر، ماه بورس نبود. این را آمار، تابلو و تمام کارشناسان بازار سرمایه تایید می‌کنند. بذر نااطمینانی کاشته‌شده از ۱۷ اردیبهشت‌ماه در تیر گل داد و نتیجه آن خروج سنگین و تاریخی نقدینگی از بازار سرمایه و سقوط چندباره به زیر کانال دومیلیون واحد بود. آنچه بازار سرمایه طی حدودا دو ماه گذشته تجربه کرده را به گواه آمار می‌توان پرسرعت‌ترین ریزش تاریخ بورس نامید.
به گزارش دنیای اقتصاد، تقریبا طی ۵۲روز معاملاتی گذشته حدود سه‌هزار و ۶۶هزار میلیارد تومان از ارزش بازار سرمایه کاسته شده که این رقم معادل ۵۹همت در روز بوده است. این در حالی است که از مردادماه ۹۹ تا انتهای همان سال، یعنی در ۱۵۲ روز کاری، ۳هزار و ۳۴۶همت (معادل ۲۲همت در روز) افت ارزش معاملات داشتیم. به عبارتی افتی که بازار در ۵۲روز معاملاتی اخیر تجربه کرده سه برابر سال ۹۹ سرعت داشته است. این در حالی است که شاید بتوان گفت بازار سرمایه در سال ۹۹ با در نظر گرفتن یک سری از مفروضات حباب داشته اما پارامترهای بنیادی بازار سرمایه در حال حاضر نیز این ریزش را تایید نمی‌کند. آنچه امروز بازار سرمایه تجربه می‌کند فقط و فقط نتیجه بی‌اعتمادی اهالی بازار سرمایه است که به‌حق و در نتیجه تصمیمات سیاستگذار به وجود آمده است. تحلیلگران امیدوارند در مرداد با انتشار اخبار مثبت و تغییر زمین بازی برای بازار سرمایه روند تثبیت شود و کف‌سازی‌ها صورت بگیرد تا در میان‌مدت مجددا شاهد روند رو‌به‌رشد در بورس باشیم.
گزارش‌های خوب و بازدهی بد
محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه، گفت: بعد از تاریخ ۱۷ اردیبهشت که بازار سرمایه ریخت، چندین اتفاق افتاد که همگی به ضرر بازار سرمایه بود ؛ آخرین آنها تایید افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به ۷هزار تومان بود و این موضوع سه باره باعث ریزش بازار شد. از طرفی گزارش‌های فصلی بهار از چهارشنبه هفته گذشته در حال انتشار است و به‌جز صنعت پالایش اکثرا خوب بودند. در مورد صنعت پالایش نیز با توجه به افت کرک اسپرد و در نتیجه افت شدید حاشیه سود این صنعت، وضعیت گزارش‌ها قابل پیش‌بینی بود. امروز بعد از انتشار این گزارش‌ها، بازار سرمایه در سهام پالایشی صف فروش شد؛ اما نکته جالب این بود که سایر نمادها که گزارش‌های خوبی داشتند نیز صف فروش شدند. می‌توان گفت جو نااطمینانی روی بازار چنبره زده و در اکثریت نمادها همه‌گیر شده و تر و خشک با هم می‌سوزند.
وی ادامه داد: در حال حاضر بازار سرمایه نگران است که نرخ خوراک پالایشی‌ها ۵درصد تخفیف هر ساله را نیز نداشته باشد و کلا صنعت پالایش مانند پتروشیمی در بخش اتانول و اوره زیان‌ده شود. در حوزه فولاد و سیمان نیز از این می‌ترسد که هزینه انرژی افزایش پیدا کند. به طور کلی این ترس وجود دارد که دولت صنایع سودده را شناسایی کرده و سود آنها را بگیرد. در واقع سهامدار به‌شدت به سیاستگذار بدبین شده و این موضوع به‌وضوح روی تابلو قابل مشاهده است. خبری‌زاد با بیان اینکه با تداوم افت در بازار سرمایه و از طرف دیگر کاهش التهابات، احتمالا بازار به این نتیجه برسد که قیمت‌ها ارزنده است و از فروش دست بکشد، گفت: اما واقعیت این است که به طور کلی جو نااطمینانی وجود دارد و این جو به‌حق و در نتیجه رفتارهای سیاستگذار به وجود آمده است و هر چه پیش می‌رویم هم بدتر می‌شود. این در حالی است که حتی از لحاظ بنیادی بازار نباید تا این حد افت می‌کرد.
از نظر بنیادی بازار باید در چهارشنبه هفته گذشته در نقاط تعادلی معامله می‌شد و دیروز نیز روند مثبتی به خود می‌گرفت اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. بنابراین در حال حاضر بازار احتیاج به حمایت دارد. همان‌طور که بارها گفته‌ام در این قیمت‌ها هلدینگ‌های بزرگ باید از سهام خود حمایت کنند. این تحلیلگر بازار سرمایه افت اخیر را پرسرعت‌ترین ریزش تاریخ بورس دانست و گفت: تقریبا طی ۵۲ روز گذشته حدود سه‌هزار و ۶۶ همت از ارزش بازار سرمایه کاسته شده و این رقم معادل ۵۹همت در روز بوده است. این در حالی است که از مردادماه ۹۹ تا انتهای همان سال، یعنی در ۱۵۲ روز کاری، ۳هزار و ۳۴۶همت معادل ۲۲همت در روز افت ارزش معاملات داشتیم. به عبارتی افتی که بازار در ۵۲ روز معاملاتی اخیر تجربه کرده سه برابر سال ۹۹ سرعت داشته است. این در حالی است که شاید بتوان گفت بازار سرمایه در سال ۹۹ با در نظر گرفتن یک سری از مفروضات حباب داشته اما پارامترهای بنیادی بازار سرمایه در حال حاضر این ریزش را تایید نمی‌کند. آنچه امروز بازار سرمایه تجربه می‌کند فقط و فقط نتیجه بی‌اعتمادی اهالی بازار سرمایه است که به‌حق و در نتیجه تصمیمات سیاستگذار به وجود آمده است.
در این میان گزارش‌های میان‌دوره‌ای بهار امسال در اکثر صنایع بسیار بهتر از بهار پارسال بوده؛ حتی با وجود یک ماه تعطیل از زمستان سال گذشته نیز وضعیت بهتری داشته است. اثر این گزارش‌ها را باید دیر یا زود در بازار ببینیم و حتما در بازار نمایش داده خواهد شد.
بورس؛ محتاج تغییر روند
حسن حسین‌نیا، دیگر تحلیلگر بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار در تیرماه گفت: روندی کاملا منفی همراه با افت در قیمت سهام و حجم و ارزش معاملات را شاهد بودیم. روز گذشته و در آخرین روز معاملاتی تیرماه، ارزش معاملات سهام بدون در نظر گرفتن صندوق‌ها به زیر چهار همت رسید. این رقم عملا افتضاح است. همچنین ۷۷۶میلیارد تومان خروج پول حقیقی در این روز ثبت شد؛ این در حالی است که قیمت‌ها نیز افت شدید داشتند.
هر چند روی شاخص کل انتقادات زیادی مطرح است ولی این نماگر سقف سنوات گذشته را نیز شکست و رفت‌وبرگشتی به زیر عدد دو میلیون واحد داشت. این موضوع تجربه بدی در این ماه بود. در تیرماه اتفاقات و اخبار خوبی را شاهد نبودیم و در مقابل، هر اتفاق بدی که می‌توانست در بازار سرمایه بیفتد افتاد. علاوه بر این، بر اساس شفاف‌سازی انجام‌شده مشخص شد احتمالا از اطلاعات و داده‌های رانتی برای معاملات اردیبهشت‌ماه استفاده شده و این اتفاق مجددا بر جو بی‌اعتمادی در بازار سرمایه دامن زد. وی ادامه داد: در بررسی بنیادی وضعیت بازار سرمایه درمی‌یابیم که این بازار در شرایط خوبی است و گزارش‌های سه‌ماهه نیز این موضوع را تایید می‌کند. از طرف دیگر داده‌های اقتصاد جهانی از جمله تضعیف دلار و افزایش قیمت کامودیتی‌ها را داریم.
سیاست‌های فدرال رزرو نیز نشان‌دهنده تثبیت قیمت‌هاست. بنابراین احتمالا شرایط خوبی را از نظر بنیادی در ماه‌های پیش رو خواهیم داشت؛ البته به جز چند صنعت که با مشکلات سیاستگذاری مواجه شدند و عملا ادامه این شرایط به ضرر آنهاست. اما در عین حال در کنار شرایط بنیادی باید سایر شرایط را نیز در نظر گرفت. در اولین روز معاملاتی هفته جاری سرانه خرید حقیقی ۱۸میلیون و ۹۰۰هزار تومان بود و در مقابل، سرانه فروش ۲۹میلیون و ۳۰۰هزار تومان؛ این موضوع نشان می‌دهد جو بی‌اعتمادی به همراه خروج نقدینگی سنگین را از بازار سرمایه شاهدیم. این اتفاق می‌تواند شرایط بنیادی را دست‌کم در کوتاه‌مدت تحت‌الشعاع قرار دهد. بنابراین باید گفت اگرچه شرایط بنیادی بازار سرمایه خوب است اما شرایط جریان نقدینگی در بازار خوب نیست و نیازمند مشوق‌هایی در بازار هستیم.
حسین‌نیا اظهار کرد: یک چشم بازار سرمایه همیشه به سمت دلار است. چنانچه نگاهی به تغییرات دلار داشته باشیم، می‌بینیم این ارز در بازار آزاد در رنج پایین‌تر از ۵۰هزار تومان نوسان کرده و این شرایط می‌تواند خوشایند بازار نباشد. هر چند در صورت‌های مالی نباید به نرخ دلار در بازار آزاد توجهی داشت، ولی انتظارات می‌تواند در بازار سرمایه تاثیرگذار باشد. علاوه بر این، اتفاقاتی از جمله نافرجامی برجام، نرخ خوراک پتروشیمی و گاز صنایع، مالیاتی و عوارض افتاده که روی شرکت‌های صادرات‌محور بورسی تاثیرگذار خواهد بود. چنانچه در نتیجه تصمیمات و حتی اتفاقات سیاسی مانند برجام، ورودی دلار به بازار مبادلات ارزی کاهش پیدا کند، می‌تواند قیمت تعادلی را در آن بازار جابه‌جا کرده و به‌خودی‌خود باعث ریسک‌هایی مانند افزایش نرخ دلار شود. البته این تاثیرات در برهه بلندمدت تا پایان سال قابل بررسی است.
این تحلیلگر گفت: انتظار می‌رود در روزهای آینده با بازگشایی نمادهای خودروساز شاهد مشخص‌تر شدن روند بازار باشیم. به‌هر‌حال زمان تغییرات فرامی‌رسد و الگوهای رفتاری گذشته بازار سرمایه نشان می‌دهد که هر گاه ارزش معاملات بازار سرمایه پایین است و شاهد شرایط بدی هستیم اتفاقاتی می‌افتد که ورق برمی‌گردد.