نان هزاران سال است غذای اصلی انسان‌هاست و در طول زمان اشکال بسیار گوناگونی پیدا کرده است، اما نان خوب ویژگی‌های مشخصی دارد که به خون سازی و سیستم گوارشی کمک می‌کند و بهتر است آن‌ها را در نظر بگیریم.
به گزارش همشهری، نان انواع مختلفی دارد؛ از غلات گوناگونی که با آن نان تهیه می‌شود مانند گندم، جو، ذرت و ... گرفته تا انواع پخت‌های سنتی و جدید، اما بهترین و خوش‌هضم‌ترین نان، از گندم سالم بدون آفت، کامل و تازه که در همان سال کشت شده و با خمیر ترش عمل آمده است در تنور تهیه می‌شود.
دکتر الهام اختری، متخصص طب سنتی در این رابطه گفت: از گندم در کتاب‌های معتبر و در دسترس طب سنتی، به عنوان مولد خون صالح نام برده شده است؛ خونی که از نظر کمیت و کیفیت مناسب حال تمامی اعضای بدن است؛ بنابراین نان گرم و تازه خون‌ساز و اشتهاآور است. آرد گندم کامل، مزاج و طبیعتی گرم و‌تر دارد و غذایی پرطرفدار است به شکلی که سرانه مصرف گندم برای هر ایرانی حدود ۱۶۰ کیلوگرم در سال، دو و نیم برابر متوسط جهانی، است.
اما گندم کامل باید همراه پوست داخلی‌اش که به سبوس مشهور است آسیاب شود و فقط پوست رویی آن جدا شود. چنین آرد یا بلغوری رنگی تیره خواهد داشت. (آرد آسیاب کامل است و بلغور شکل خرد شده و ریزی دارد.) نان‌های تهیه شده از آرد سفید یا نان‌هایی که با جوش شیرین عمل آورده شده‌اند در تغذیه سالم جایی ندارند و بهتر است مصرف نشوند.
دکتر اختری تاکید کرد که اگر سبوس به شکل جداگانه به آرد سفید افزوده شود هم مشکل‌آفرین است، زیرا سبوس باید همراه آرد روند تخمیر را طی کند. نان فطیر، یکی از نان‌های محلی که اقوام مختلف آن را به اشکال مختلف تهیه می‌کنند، نانی است که خوب تخمیر نشده و معمولا با آرد سفید پخته می‌شود. دیرهضم و نفاخ است به خصوص اگر با شیر و روغن و شکر خمیر شده باشد. همچنین، خمیر نان باید اندکی نمک داشته باشد، خمیر بدون نمک بدهضم است و خمیر شور سبب خشکی معده و تشنگی می‌شود، «پس نه نان بی‌نمک و نه نان شور!»
نان خوب نانی است که با آرد کامل و به شکل کاملا پخته تهیه شود.
این استاد دانشگاه افزود: «مصرف نان خشک به خصوص نان جو، در رژیم‌های لاغری و در افراد مبتلا به دیابت انتخاب خوبی است. اگر دیابت دارید یا به گلوتن حساس هستید یا در رژیم لاغری به سر می‌برید، نان جوی دو سر انتخاب بهتری است. میزان سبوس در نان جو بسیار بیشتر است و به این ترتیب تولید قند آن کاهش می‌یابد و البته آزاد شدن قند آن نیز تدریجی است.»
امروزه و با توجه به نوع زندگی شهری، فریز کردن نان یکی از راهکار‌های رایج است پس بهتر است، نان قبل از مصرف گرم شود. نان سرد امکان چاق شدن فرد را افزایش می‌دهد؛ نان گرم هضم بهتری دارد، ولی در هر حال افراد دچار اضافه وزن باید در مصرف این ماده غذایی دقت کنند.
دکتر مژده پورحسینی، متخصص طب سنتی، نیز توضیح داد که در طب سنتی ایرانی، مصرف نان یا برنج به عنوان مکمل در کنار یک نوع ماده غذایی دیگر مجاز است، اما باید از مصرف نان سفت و خشن و یا نپخته پرهیز کرد.
وی افزود: خمیر ماندن لایه داخلی نان ضخیم، مثل سنگک و ببری، برای معده مضر و حتی بدتر از نان سفید است. از طرف دیگر باید از خوردن بخش‌های سوخته نان هم خودداری کرد چرا که مواد غذایی سوخته حاوی مواد سرطان زا هستند و برای سیستم گوارش قابل هضم نیستند.
حتما شما هم بار‌ها شنیده‌اید که پزشکان متخصص طب سنتی از مصرف لبنیات و میوه جات به همراه غذا پرهیز داده‌اند، اما دکتر پورحسینی توضیح داد که مصرف لبنیاتی مانند شیر، ماست و یا دوغ به همراه نان و به عنوان یک وعده غذایی، تداخل هضم ندارد. همچنین نان و خرما، نان و انجیر و یا نان و انگور هم که به عنوان غذا مصرف می‌شود بدون اشکال‌اند و آنچه در این روش طبی از آن حذر شده درهم‌خوری و مصرف میوه و لبنیات با غذای اصلی است.