فراروـ نگهداری از گیاهان آپارتمانی کار بسیار لذت‌بخشی است. این گیاهان علاوه‌بر این که برای سلامتی ما مفید هستند، ظاهر داخلی خانه را زیبا می‌کنند. نگهداری از گیاهان خانگی به توجه و مراقبت‌های خاصی نیازمند است. اگر فرصت یا علم کافی برای رسیدگی به گیاهان آپارتمانی ندارید، گیاهان مقاوم را خریداری کنید. گیاهان آپارتمانی مقاوم دارای تنوع بسیاری هستند. یکی از مقاوم‌ترین این گیاهان گیاه برگ عبایی است. در ادامه به روش‌های پرورش، نگهداری و تکثیر این گیاه زیبا و مقاوم خواهیم پرداخت.
گیاه‌شناسی
به گزارش فرارو، برگ عبایی با نام انگلیسی و علمی Aspidistra elatior و با نام‌های ژاپنی هاران یا باران گونه‌ای از گیاهان گلدار از خانواده Asparagaceae و بومی چین، ژاپن و تایوان است. به دلیل مقاوم بودن گیاه برگ عبایی به تغییرات آب و هوایی و شرایط گوناگون زیستی به آن "گیاه چدنی" می‌گویند. گیاه برگ عبایی را علاوه‌بر محیط آپارتمان می‌توان در فضای سایه_آفتاب بیرونی نیز پرورش داد. این گیاه زیبا نسبت به شرایط کم نوری، بی آبی، سرما و حتی یخبندان بسیار مقاوم است؛ اما این شرایط ایده‌آل زندگی گیاه برگ عبایی نیست. برای رشد بهتر و سرسبزی گیاه لازم است به نکاتی توجه کنید.
مشخصات ظاهری
برگ عبایی گیاهی دائمی، همیشه سبز، بوته‌ای، ریزوم‌دار و فاقد ساقه حقیقی است. ریشه‌های منشعب و زرد رنگ این گیاه که ریزوم نام دارند، زیر خاک گسترده می‌شوند و برگهای عریض، چرمی و دارای دمبرگ طویل از روی ریزوم‌ها می‌رویند. طول هر برگ گیاه برگ عبایی ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر است. برگ‌ها در ارقام مختلف دارای رنگ‌ها و اشکال متنوعی هستند. گونه برگ ابلق و سبز ساده آن در بازار گل و گیاه ایران قابل تهیه است. این گیاه زیبا گل‌هایی کوچک تولید می‌کند که در سطح پایینی گیاه ظاهر می‌شوند. گل‌های بنفش گیاه برگ عبایی کار گرده افشانی و تولیدمثل را انجام می‌دهند و جنبه زینتی ندارند. میوه برگ عبایی بسیار کوچک و به شکل کروی، گوشتی و تک دانه است که به‌ندرت روی گیاه ظاهر می‌شود.
گونه‌های گیاه برگ عبایی
تاکنون حدود ۱۰۰ گونه از جنس Aspidistra در جنوب شرق آسیا شناخته شده است که منشا بیش از ۶۰ گونه آن در چین است. از مهم‌ترین ارقام گیاه برگ عبایی عبارت‌اند از: Asahi، Hoshi Zora، Lennons Song، Milky Way و Variegeta.
مزایای گیاه آپارتمانی برگ عبایی
یکی از مهم‌ترین مزایای گیاه برگ عبایی مقاوم بودن گیاه است. این ویژگی به مبتدیان در نگهداری از گیاهان آپارتمانی کمک می‌کند تا خانه خود را با این گیاه سبز تزئین کنند. گیاه بادوام برگ عبایی می‌تواند در همه موقعیت‌هایی که بقیه گیاهان از بین می‌روند، زنده بماند. این گیاه در تابستان‌های بسیار گرم و خشک رشد می‌کند و در زمستان‌های سرد به‌سادگی آسیب نمی‌بیند. حتی حشرات و آفات نیز معمولا با آن کاری ندارند و به‌ندرت دچار بیماری می‌شود. این گیاه همیشه سبز به‌خصوص در بخش‌هایی از منزل که هیچ نور طبیعی دریافت نمی‌کند، رشد بهتری دارد.
از دیگر مزایایی این گیاه عمر طولانی و رشد آهسته است. گیاه برگ عبایی بدون نیاز به هرس می‌تواند تا سالیان دراز در خانه شما سرسبز بماند. روزگاری گیاه برگ عبایی نگین سبز خانه‌ها و کاخ‌های دوره ویکتوریا در انگلستان بود. متاسفانه امروز این گیاه با ظاهر مدرن دیگر جایگاهی در دکوراسیون خانه‌ها ندارد. برگ عبایی این ویژگی ظاهری را دارد تا هر گوشه ساده‌ای از خانه را به منظره‌ای مدرن و مجلل تبدیل کند. در سال‌های اخیر قیمت بیش‌تر گیاهان آپارتمانی بسیار بالارفته است. برگ عبایی جزء گیاهان آپارتمانی ارزان قیمت است که می‌توانید آن را با پرداخت مبلغی بین ۷۵ تا ۲۰۰ هزار تومان تهیه کنید.
کاربرد گیاه برگ عبایی
گیاه برگ عبایی یکی از گیاهان آپارتمانی است، اما در مناطق معتدل به عنوان گیاه تزئینی باغ‌ها و حاشیه باغچه‌ها پرورش داده می‌شود. در برخی از مناطق ریزوم گیاه را به منظور طب سنتی برداشت می‌کنند. همچنین برگهای گیاه برای تزئین دسته گل و هنر گل‌آرایی کاربرد بسیاری دارد.
شیوه‌های مراقب و نگهداری از گیاه برگ عبایی
زمان آبیاری
گیاه زیبای برگ عبایی بومی مناطق پرباران جنوب شرق آسیا است. در زیستگاه این گیاه خاک همیشه مرطوب است؛ اما آبیاری برگ عبایی در محیط آپارتمان و فضای کوچک گلدان با شرایط زیستگاهش کاملا فرق دارد. آبیاری زیاد ممکن است موجب پوسیدگی ریشه‌ها و ریزوم گیاه شود. با این حال برگ عبایی گیاهی بسیار مقاوم به خشکی است که می‌تواند برای مدتی بدون آب زنده بماند. اما گیاه برای سرسبز ماندن به آبیاری منظم نیاز دارد. بهترین زمان آبیاری این گیاه موقعی است که سطح خاک گلدان به اندازه ۲ بند انگشت خشک شده باشد.
خاک مناسب
این گیاه زیبا در هر نوع خاک به‌خوبی رشد می‌کند؛ اما خاک‌های نیمه سنگین و دارای زهکش مناسب برای نگهداری گیاه برگ عبایی در گلدان مناسب است. خاک گلدان برگ عبایی می‌تواند خاکی با پایه کمپوست و با PH بین ۵.۵ تا ۶.۵ باشد. ترکیبی از ماسه، پیت ماس، کوکوپیت و کمی کود برگ پوسیده برای کاشت گیاه در گلدان مناسب است. برای نگهداری از گیاه برگ عبایی در باغچه حیاط یا فضای باغ همان خاک غنی باغچه با درصدی از ماسه و کود دامی پوسیده کافی است.
میزان نور
این گیاه آپارتمانی به نور متوسط نیاز دارد. گیاه برگ عبایی را از نور مستقیم خورشید به‌خصوص در تابستان دور نگه دارید. نور مستقیم و داغ خورشید تابستان برگهای گیاه را می‌سوزاند. برای کاشت گیاه در باغچه فضای سایه آفتاب زیر درختان را انتخاب کنید. اگر این گیاه را در خانه پرورش می‌دهید، گلدان آن را با فاصله از پنجره‌های نورگیر شرقی یا غربی قرار بدهید. گیاه برگ عبایی با کم‌ترین نور دریافتی به خوبی رشد می‌کند. این گیاه برای خانه‌های آپارتمانی کم نور بسیار مناسب است.
دما
برای گیاه برگ عبایی تغیرات دمایی چندان آزار دهنده نیست. شاید بار‌ها دیده‌ایم که برخی افراد گلدان‌های بزرگ برگ عبایی را در خارج از آپارتمان و زیر برف و سرمای زمستان نگهداری می‌کنند. جالب است بدانید که گیاه برگ عبایی سرمای منفی ۹ درجه سانتی‌گراد تا گرمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد را به‌راحتی تحمل می‌کند؛ اما این دما برای گیاه ایده‌آل نیست. گیاه در این شرایط تنها زنده است؛ اما هیچ رشدی ندارد. بهترین دما برای نگهداری از گیاه برگ عبایی بین ۱۵ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد است. اگر اقلیم منطقه شما سرد و کوهستانی است، توصیه می‌شود که گیاه را در طول فصل سرما به داخل خانه منتقل کنید.
رطوبت هوا
گیاه برگ عبایی بومی مناطق گرم و مرطوب است. با این حال در محیط‌های خشک هم می‌تواند زنده بماند. رطوبت هوا برگهای گیاه را شاداب می‌کند و باعث می‌شود که گیاه سریع‌تر رشد کند. برای تامین رطوبت هوای اطراف گیاه از دستگاه‌های بخار سرد یا ظروف و حوضچه‌های آب استفاده کنید. غبارپاشی روزانه نیز می‌تواند تا حدی رطوبت گیاه را تامین کند. ساخت جزیره در زیر گلدانی یک روش آسان و دائمی برای تامین رطوبت هوای مورد نیاز گیاه است.
کود مورد نیاز
رشد گیاه برگ عبایی بسیار آهسته است و اگر در خاک کامل و مغذی کاشته شود، به کود خاصی نیاز ندارد. برای تقویت گیاه می‌توانید در طول فصل رشد به برگ عبایی کود بدهید. از انواع کود‌های شیمیایی و پوسیده دامی و گیاهی می‌توان استفاده کرد. کود‌های کامل محلول در آب برای تقویت گیاه مناسب هستند.
نوع گلدان و زمان تعویض گلدان
ریشه‌های گیاه برگ عبایی بیش‌تردر سطح خاک گسترده می‌شوند؛ در نتیجه توصیه نمی‌شود که گیاه را در گلدان‌های عمیق و دهانه باریک پرورش بدهید. بهتر است از گلدان‌های کوتاه با دهانه گشاد مانند گلدان باغچه‌ای برای کاشت برگ عبایی استفاده کنید. لازم است که هر ۲ یا ۳ سال گلدان برگ عبایی را تعویض کنید. تعویض خاک و گلدان علاوه‌بر ایجاد فضای بزرگ‌تری برای گسترش ریزوم‌ها و ریشه‌ها مواد غذایی لازم را برای گیاه مهیا می‌کند. یکی از نشانه‌های تعویض گلدان بیرون زدن ریشه‌های گیاه از کف گلدان است.
تمیز کردن برگهای گیاه برگ عبایی
برای تمیز کردن برگهای گیاه برگ عبایی از پاک‌کننده‌ها یا براق‌کننده‌های شیمیایی استفاده نکنید. برگ‌ها را با استفاده از پارچه‌های پنبه‌ای و یا اسفنج مرطوب از خاک و آلودگی پاک کنید.
تکثیر و ازدیاد گیاه برگ عبایی
تکثیر گیاه برگ عبایی بسیار آسان است و در بیش‌تر موارد موفقیت‌آمیز خواهد بود. این نوع تکثیر باید در اواسط فصل بهار یا اواخر تابستان و در زمان تعویض گلدانِ گیاه انجام بگیرد. تقسیم ریزوم یا تقسیم بوته یکی از رایج‌ترین نوع تکثیر در گیاه برگ عبایی است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
• برای تکثیر گیاه برگ عبایی از گیاهان بالغ و سالم استفاده کنید.
• گیاه را از گلدان به آرامی بیرون آورید. بهتر است قبل از این کار به گیاه آب بدهید.
• با چند ضربه آرام خاک اطراف ریشه‌ها را بتکانید.
• با کمک چاقوی تیز و بهداشتی گیاهچه‌ها را از ناحیه ریشه جدا کنید. می‌توانید به دلخواه هر تعداد گیاهچه را از گیاه اصلی جدا کنید.
• بهتر است هر ریزوم دارای ریشه و یک برگ باشد.
• سپس گیاه جدید را در گلدانی شامل ترکیبی از خاک برگ پوسیده جنگلی، ماسه، کمی پیت ماس یا کوکوپیت و مقداری پرلیت بکارید.
• گیاه را در محیط خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کنید.
• آبیاری را منظم انجام بدهید تا گیاه جدید جان بگیرد.
آفات و مشکلات مربوط به گیاه برگ عبایی
آفات
گیاه برگ عبایی به انواع بیماری‌ها و آفات مقاوم است و به‌ندرت مورد هجوم آفات قرار می‌گیرد. در مواقعی ممکن است گیاهی آلوده برگ عبایی را بیمار کند. در ادامه به برخی از آفات مربوط به این گیاه و راه‌های از بین بردن آن‌ها می‌پردازیم.
• شپشک آردآلود: شپشک آردآلود شته پشمالو و سفید رنگی است که به هر گیاهی هجوم می‌آورد و به سرعت تکثیر می‌شود. پس از بررسی گیاه و اطمینان از وجود این آفت از سموم مخصوص استفاده کنید. آفت‌کش کنفیدور یکی از سمومی است که این آفت را از بین می‌برد.
• کنه قرمز تار عنکبوتی: این کنه ریز که به رنگ‌های قهوه‌ای و قرمز دیده می‌شود، به سرعت تکثیر شده و گیاهان آپارتمانی را از بین می‌برد. سمومی، چون آبامکتین، آمیتراز و تترادیفون از جمله آفت‌کش‌هایی هستند که این آفت را از بین می‌برند.
بیماری‌ها
• علت وجود نقاط زرد و لکه‌های قهوه‌ای روی ساقه و زیر برگ‌ها: احتمالا گیاه مورد هجوم یک نوع آفت قرار گرفته است. هر ۱۴ روز یک مرتبه زیر و روی برگ‌ها و ساقه را از سموم محلول در آب آغشته کنید.
• علت سوختگی و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها: کمبود رطوبت هوا و نور مستقیم و سوزان خورشید علت اصلی این عارضه است.
• علت رنگ پریدگی برگهای گیاه: تشنگی گیاه، کوددهی زیاد و گرم و خشک بودن هوا علت اصلی این مشکل است. گیاه را به محیط خنک منتقل کنید و به آن آب بدهید.
• علت پاره شدن برگهای گیاه: قرار دادن گیاه در برابر باد شدید و مسیر رفت و آمد علت پارگی برگهای گیاه برگ عبایی است.
• سوختگی نوک برگهای گیاه برگ عبایی: خشکی هوا علت اصلی این عارضه است. این گیاه برای سبز بودن به رطوبت بالای هوا نیاز دارد. با استفاده از دستگاه بخار سرد یا ساخت جزیره در زیر گلدانی رطوبت هوای اطراف گیاه را تامین کنید.
• علت زرد شدن و پژمرده شدن برگهای گیاه برگ عبایی: آبیاری زیاد و خاک فشرده از علت‌های اصلی این بیماری است. گیاه برگ عبایی به آبیاری زیاد نیاز ندارد. هر زمان که سطح خاک خشک شد، به گیاه آب بدهید.
• علت ترک خوردن برگهای گیاه: استفاده زیاد از کود‌های مایع علت این مشکل است. اگر از ترکیب خاک مناسب برای کاشت گیاه برگ عبایی استفاده کنید، گیاه به کود بی‌نیاز می‌شود. رشد برگ عبایی بسیار آهسته است؛ در نتیجه به کود زیادی احتیاج ندارد.