فرارو- طی روز‌های اخیر شاهد اعتصابات سراسری کارگران صنعت نفت هستیم، کارگران به شرایط بد کاری خود اعتراض داشته و خواستار پرداخت حقوق عقب افتاده خود هستند که چندین ماه است پرداخت نشده، از سوی دیگر رفتار شرکت‌های پیمانکاری با کارگران به هیچ عنوان مطلوب نیست و کارگران خواستار رسیدگی به وضع خود هستند.
دلیل اعتراضات کارگران چیست؟حمید حاجی اسماعیلی فعال حوزه کارگری در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اعتصاباتی که در بدنه کارگری صنعت‌نفت افتاده را باید از چند جنبه مورد بررسی قرار داد، گفت: مطالبات کارگران به دلیل اینکه تشکل‌های کارگری وجود ندارد تلنبار شده و با توجه اینکه طی سال‌های گذشته به این مشکلات رسیدگی نشده، در حال حاضر این مسائل سر باز کرده و در اعتصاباتی که کارگران صنعت نفت انجام داده‌اند، جلوه بیرونی پیدا کرده است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از معضلات مسائل کارگری امروز قانون کار است، اظهار داشت: در برنامه سوم توسعه به بعد تلاشهای‌زیادی انجام شد که حق اعتراض و اعتصاب به عنوان یک ابزار قانونی برای کارگران در نظر گرفته شد، اما متاسفانه، در طی این سال‌ها نتوانسته رخ دهد، در حال حاضر نیز کارگران از قدرت چانه‌زنی برای احقاق حق خود برخوردار نیستند و هر اعتصابی که صورت می‌گیرد به این موضوع به صورت تابو نگاه می‌شود، در صورتی که بر اساس قوانین سازمان جهانی کار که ایران نیز عضو رسمی آن است، حق اعتراض و اعتصاب به عنوان یک حق قانونی برای کارگران به حساب می‌آید.
اسماعیلی یادآور شد: حق اعتراض و اعتصاب برای کارگران بر اساس اعلام سازمان جهانی کار به عنوان آخرین حربه برای احقاق حق در نظر گرفته شده تا از یک طرف آن‌ها بتوانند صدای خود را به گوش مسئولان رسانده و از سوی دیگر نیز با این اعتراضی که انجام میدهند توجهات را به خود جلب کنند تا بتوانند گرهی از مشکلات خود باز کنند.
این عضو اسبق کارگری شورای عالی کار با اشاره به اینکه کارگران به عنوان یکی از اضلاع سه گانه مذاکرات کارگری باید از حق چانه‌زنی برخوردار باشند، اضافه کرد: متاسفانه با توجه به نگاه انتظامی که به مقوله کارگری و اعتراضات کارگری وجود دارد، شاهد هستیم که هر زمانی که یک اعتراض در یک گوشه‌ای از کشور کارگران انجام میدهند، سریع این موضوع از حالت صنفی خود خارج می‌شود، در صورتی که چنین نگاهی درست نیست، این درحالیست که اگر مشکلات و اعتراصات کارگران به رسمیت شناخته شود، می‌توان در چنین شرایطی به مشکلات با دیده منطقی نگاه کرد و مشکلات را با مذاکره و گفتگو حل کرد. همچنین در این شرایط می‌توان یک سری از موانعی که بر سر احقاق حق کارگران وجود دارد را از میان برداشت.
بزرگترین مشکل کارگران صنعت نفت
حاجی اسماعیلی با تاکید بر این که بزرگترین مشکل کارگران صنعت نفت در حال حاضر وجود شرکت‌های پیمانکاری است، ادامه داد: زمانیکه شرکت‌های پیمانکاری به وجود آمدند آن‌ها در مواردی خاص مانند حمل و نقل، آشپزی اقداماتی از این قبیل، از طریق مناقصه شرکت می‌کردند و شرکت‌های دولتی اقدامات این چنینی را به شرکت‌های پیمانکاری واگذار می‌کردند، اما به مرور این قانون تفسیر به رای شد و در کار‌های تخصصی و مهندسی نیز شرکت‌های پیمانکاری وارد شدند، در حالی که آن‌ها در این زمینه از هیچ صلاحیت‌ای برخوردار نیستند.
وی بیان کرد: در حال حاضر نیز شرکت‌های پیمانکاری تنها راهی که برای کسب سود جلوی پایشان است، اجحاف در پرداخت حقوق کارگران است، این مشکلاتی که در حال حاضر در شرکت‌های پیمانکاری صنعت نفت وجود دارد، ناشی از این می شود، بسیاری از این شرکت‌ها به دلیل نوع قراردادی که با شرکت‌های دولتی دارند عملاً نمی‌توانند حقوق خود را از دولت بگیرند و بنابراین برای جبران ضرر و زیان خود از حقوق حقه کارگران می‌زنند و حق آنان را کامل پرداخت نمی‌کنند چنین روابط غلطی باعث شده است که امروز کارگران صنعت نفت دست به اعتصاب بزنند.
این فعال کارگری تصریح کرد: بنابراین اگر وزارت نفت قصد دارد که به این انتصابات پایان دهد آن هم به شکل اصولی باید شرکت‌های پیمانکاری که در حوزه‌های تخصصی ورود کردند، بدون اینکه هیچگونه تخصصی در این زمینه نداشته باشند را باید تعطیل کند و خود مستقیماً با نیروی کار طرف حساب شود، زیرا اساساً به لحاظ ماهیت و شکل قانون شرکت‌های پیمانکاری نمی‌توانند در کار‌های تخصصی و مهندسی صنعت نفت وارد شود، این مسئله دور زدن قانون است که با تفسیر شخصی از قانون مدیریت خدمات کشوری چنین تصوری صورت گرفته که شرکت‌های پیمانکاری می‌توانند در هر حوزه که دلشان خواست وارد شوند و هر رفتاری که خواستند را با کارگر انجام دهند.
این کارشناس روابط کار با اشاره به اینکه اگر دولت می‌خواهد کار‌های تخصصی خود را به شرکت‌های واسط بسپارد، باید این کار را به بخش خصوصی واقعی واگذار کند، گفت: تنها بخش‌های تخصصی که از توان علمی، تجربی و تخصصی لازم برای انجام کار‌های پیمانکاری در صنعت نفت برخوردار هستند، حق دارند که به کارگران قرارداد بسته و حقوق آن‌ها را سر موعد پرداخت کنند، در این صورت است که می‌توان به این بلبشو بازاری که شرکت‌های پیمانکاری در صنعت نفت به وجود آوردند پایان داد، اما اگر وزارت نفت همچنان بخواهد با همین سیستم فشل فعلی شرکت‌های پیمانکاری را حفظ کند، شما مطمئن باشید نه تنها مشکلات فعلی حل نخواهد شد بلکه روز به روز بر مطالبات انباشته شده کارگران در حوزه مختلف در صنعت نفت افزوده خواهد شد. در این زمینه باید نهاد‌های نظارتی ورود کرده و تخلفاتی که در این زمینه وزارت نفت و شرکت‌های پیمانکاری مرتکب شده‌اند را رسیدگی کند.
حاج اسماعیلی با اشاره به اینکه در حال حاضر با توجه به تحریم صنعت این کارگران هستند که بار اصلی این تحریم را بر دوش می‌کشند، افزود: در چنین وضعیتی به جای اینکه دولت و وزارت نفت، از کارگران تقدیر کند نه تنها این کار را انجام نمی‌دهد، بلکه در شرایط آب و هوایی جنوب و گرمای که الان آنجا وجود دارد، پا عدم پرداخت حق و حقوق آن ها، برای کارگران مشکلات بسیاری را به وجود آورده اند اگر واقعاً قصد جدی وجود دارد که چنین وضعیتی اصلاح شود باید در اسرع وقت رابطه کارگران و کارفرمایان در صنعت نفت مورد اصلاح قرار گیرد.
این عضو اسبق کارگری شورای عالی کار با اشاره به اینکه هیچگونه تشکل صنفی در صنعت نفت وجود ندارد، اذعان داشت: بر اساس قانون در وزارتخانه‌هایی مانند نفت و نیرو و همچنین شرکت‌های بزرگ مانند ایران خودرو و سایپا تشکیل تشکل‌های صنفی کارگری ممکن نبوده و کارگران نمی‌توانند با تشکیل سندیکا‌های صنفی از حقوق خود دفاع کنند، در صورتی که این موضوع به هیچ عنوان قابل قبول نیست و باید تلاش شود که کارگران با تشکیل اتحادیه صنفی بتوانم ُبا مقامات مسئول وزارت نفت ارتباط بگیرند تا رابطه کارگری و کارفرمایی اصلاح شود، طبیعی است تا زمانی که تشکل‌های کارگری واقعی و فعال در صحنه نداشته باشیم اعتصابات تنها راهی است که برای کارگران باقی می‌ماند تا اعتراض خود را به گوش مسئولان امر و همچنین مردم برسانند، بنابراین اگر مسئولان می‌خواهند که این اوضاع جمع و جور شود باید به کارگران بها داده و اجازه دهند آن‌ها تشکل‌های مرتبط با خود را تشکیل دهند تا بتوانند از این طریق مطالبات خود را به گوش مقامات برسانند در غیر این صورت ادامه روند فعلی اجتناب‌ناپذیر است.