فرارو- نمادهای شاخص‌ساز حرکت اصلی بازار سرمایه را تعیین می‌کنند. خیلی از ما شاهد روز‌هایی بودیم که اغلب نمادهای بورس با کاهش قیمت روبرو شده‌اند، اما در نهایت نمادهای شاخص‌ساز معادلات را به هم ریخته و با تاثیری زیادی که روی شاخص کل می‌گذارند، به کلی روند بازار سرمایه را تغییر می‌دهند.
به گزارش فرارو، از جمله این نماد‌ها می‌توان به فارس، فولاد، فملی، شستا، کگل، شپنا، تاپیکو، شتران، اخابر و وبملت اشاره کرد. البته تعداد نمادهای شاخص‌ساز بیشتر از این حرف‌ها است، ولی تغییرات قیمت این ۱۰ نماد بیشترین تاثیر را در شاخص بورس می‌گذارد. در این گزارش سراغ هر کدام از این نماد‌ها رفته‌ایم تا ببینیم متعلق به چه شرکت‌هایی هستند و در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنند؟ سهامدار عمده آن‌ها چه کسانی هستند؟ در یک سال گذشته چقدر سود کرده‌اند؟ افزایش قیمت دلار چه تاثیری روی آن‌ها می‌گذارد و آیا می‌توان به آینده آن‌ها امیدوار بود یا نه؟
فارس؛ شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
فارس، مادر خیلی از شرکت‌های پتروشیمی و شیمیایی است که نامشان را در بازار سرمایه می‌شنویم. این هولدینگ بزرگترین شرکت حاضر در بورس به حساب می‌آید و ارزش آن تقریبا ۴۳۰ هزار میلیارد تومان است. پیش از این حدود ۴۰ درصد از سهام شرکت پتروشیمی خلیج فارس در اختیار سهام عدالت بود که این رقم حالا کمتر شده است. سهامدار اصلی فارس، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و صندوق بازنشستگی کارکنان شرکت ملی نفت است.
با این حساب بخش عمده این شرکت دولتی به حساب می‌آید. از جمله زیرمجموعه‌های این هولدینگ می‌توان به پتروشیمی بندر امام، فجر، مبین، کارون و نوری اشاره کرد. بخشی از محصولات این شرکت صادراتی هستند و همین مورد باعث می‌شود افزایش قیمت ارز و تحریم‌ها روی ارزش سهام آن تاثیر بگذارد. این شرکت در سال ۹۸ حدود ۱۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته که چهار درصد ارزش کل شرکت به حساب می‌آید.
فولاد؛ شرکت فولاد مبارکه اصفهان
نماد فولاد با ارزش حدود ۴۰۸ هزار میلیارد تومان، دومین شرکت بزرگ بورس است و همین مورد آن را به یکی از نمادهای شاخص‌ساز گروه فلزات اساسی تبدیل کرده. سهامدار عمده فولاد مبارکه اصفهان ایمیدرو یا همان سازمان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است که خود این سازمان زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت به حساب می‌آید. هرچند گفته می‌شود این شرکت بزرگترین واحد صنعتی خصوصی در ایران است.
از دیگر سهامداران عمده این کشور می‌توان به شرکت توسعه سرمایه رفاه و بانک تجارت اشاره کرد. همانطور که از اسمش پیداست، بزرگترین مجتمع تولید فولاد در کشور لقب گرفته و ماده اولیه صنعت را تولید می‌کند. این شرکت علاوه بر تامین نیاز داخلی، صادرات هم دارد و همین مورد باعث می‌شود افزایش قیمت دلار روی عملکرد آن تاثیر بگذارد. فولاد مبارکه اصفهان در آخرین سال مالی خود ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته که دو درصد ارزش این شرکت است.
فملی؛ شرکت ملی صنایع مس ایران
فملی دیگر نماد گروه فلزات اساسی است که کوچکترین تغییرات آن می‌تواند چند هزار واحد روی شاخص کل تاثیر بگذارد. ارزش کل این شرکت در بورس به حدود ۳۴۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد. سهامدار عمده فملی ایمیدرو است و زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت به حساب می‌آید. این شرکت در زمینه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن مس فعالیت می‌کند و مالک سه معدن مس سرچشمه، میدوک و سونگون است.
فملی در آخرین سال فعالیت خود ۱۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان سود داشته که تقریبا ۳.۲ درصد ارزش بازار آن است. اغلب محصولات این شرکت در بورس کالا به کارخانه‌های ایرانی فروخته می‌شود، اما افزایش قیمت جهانی مس در قیمت محصولات فملی تاثیرگذار است. با این حساب هم افزایش قیمت دلار و هم رشد کامودیتی‌ها در بازار جهانی به نفع فملی تمام خواهد شد. توجه داشته باشید که محصولات این شرکت صرفا به مس محدود نیست و طلا و نقره هم از معادن استخراج می‌کند.
شستا؛ شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی
بزرگترین هولدینگ اقتصادی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی است که آن را به نام شستا می‌شناسیم. زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی به حساب می‌آید و نهایتا به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌رسد. ۸۸ درصد سهام این شرکت در اختیار سازمان تامین اجتماعی و ۱۲ درصد دیگر با عرضه اولیه بین سهامداران بورس تقسیم سده اشت. زمینه فعالیت آن به حدی گسترده است که در یک خط نمی‌گنجد. عملکرد آن با بررسی شرکت‌های زیرمجموعه قابل ارزیابی است. این شرکت حدود ۱۸۰ زیرمجموعه دارد که در صنایع مختلف فعالیت می‌کنند. از زیرمجموعه‌های شستا می‌توان به نمادهای تاپیکو، صبا، سیتا، وبلمت، تاصیکو، تیپیکو و حکشتی اشاره کرد. عملکرد هر کدام از این شرکت‌ها روی بازدهی شستا تاثیرگذار هستند. ارزش کل بازار شستا به رقمی حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. قبل از اینکه شستا وارد بورس شود، ارزش کلی آن حدود ۶۹ هزار میلیارد تومان بود. شستا در آخرین سال مالی خود شش هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود داشته است.
کگل؛ شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر
بزرگترین معدن سنگ آهن شناخته شده در خاورمیانه، متعلق به شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر است که با سهام آن نماد کگل در بورس خرید و فروش می‌شود. ارزش کل سهام این شرکت معدنی به حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و از این نظر در رتبه پنجم نمادهای شاخص‌ساز قرار گرفته است. گل گهر با چند واسطه به وزارت صنعت معدن و تجارت می‌رسد. سهامداران عمده آن به ترتیب گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، ایمیدرو و فولاد هستند که خود فولاد هم زیرمجموعه ایمیدرو است. این شرکت در آخرین سال مالی خود شش هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان سود داشته که ۳.۸ درصد ارزش آن است. نماد کگل در گروه استخراج کانه‌های فلزی قرار دارد. عمده فروش آن کنسانتره سنگ آهن و گندله است و افزایش قیمت جهانی کامودیتی‌ها می‌تواند روی عملکرد آن تاثیرگذار باشد. تقریبا نصف فروش گندله شرکت گل گهر صادراتی است و این موضوع باعث می‌شود افزایش قیمت دلار تاثیر زیادی روی عملکرد کگل بگذارد.
شپنا؛ شرکت پالایشگاه نفت اصفهان
شپنا، نماد پالایشگاه نفت اصفهان است که بعد از پالایش نفت آبادان بزرگترین پالایشگاه ایران به شمار می‌رود. این شرکت ماده اولیه یعنی نفت خام را به فرآورده‌های نفتی مثل بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره تبدیل می‌کند. ارزش کل شرکت پالایش نفت اصفهان در بورس حدود ۱۵۵ هزار میلیارد توامن است و از زیرمجموعه‌های شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و در نهایت وزارت نفت به حساب می‌آید. هرچند سهامدار عمده آن شرکت‌های خصوصی آوای پردیس سلامت و توسعه سرمایه رفاه هستند. عملکرد شپنا مستقیما به قیمت نفت مربوط می‌شود. البته اخیرا قیمت ماده اولیه این شرکت یعنی نفت خام بر اساس قیمت نفت صادراتی ایران محاسبه شده که کمتر از قیمت نفت منطقه است و این موضوع باعث افزایش سودآوری آن می‌شود. شپنا در آخرین سال مالی خود حدود پنج هزار میلیارد تومان سود داشته که ۳.۲ درصد ارزش فعلی آن است.
تاپیکو؛ سرمایه‌گذاری نفت و گاز تامین
بزرگترین زیرمجموعه شستا، شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین است که ارزش آن به حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این شرکت در پروژه‌های نفتی و شیمیایی سرمایه‌گذاری می‌کند و از زیرمجموعه‌های آن می‌توان به پتروشیمی غدیر، مارون، خارک، خراسان و آبادان اشاره کرد. عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری رابطه مستقیمی به بازدهی شرکت‌های زیرمجموعه دارد و سود آن حاصل از خرید و فروش سهام یا سود عملکرد شرکت‌های زیر مجموعه است.
این یعنی تاپیکو محصولی تولید نمی‌کند. با این وجود تغییرات قیمت دلار و نفت می‌تواند روی علمکرد شرکت‌های زیرمجموعه تاثیر بگذارد. تاپیکو در آخرین سال مالی خود شش هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان سود کرده که این رقم ۴.۴ درصد ارزش کل این شرکت است و عدد بزرگی به حساب می‌آید. سهامدار عمده تاپیکو شستا است و با این حساب می‌توان گفت این شرکت زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. هرچند زیرمجموعه‌های آن زیر نظر وزارت نفت فعالیت می‌کنند.
شتران؛ شرکت پالایش نفت تهران
عنوان دومین نماد بزرگ در گروه فرآورده‌های نفتی در اختیار شتران است. شرکت پالایش نفت تهران در بورس حدود ۱۲۲ هزار میلیارد تومان ارزش دارد و رقیب شبندر ۱۱۹ هزار میلیارد تومانی محسوب می‌شود. این پالایشگاه هم زیر مجموعه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است، اما بزرگترین سهامدار آن بانک رفاه است.
این شرکت مثل بقیه پالایشگاه‌ها، نفت خام را به فرآورده‌هایی مثل بنزین تبدیل می‌کند. محصولات آن عمدتا مصرف داخلی دارد، اما بخشی از آن همچنان صادراتی است. قیمت نفت تا پیش از این تاثیر زیادی روی عملکرد شتران می‌گذاشت، اما از زمانی که نرخ خوراک آن‌ها یعنی همان قیمت مواد اولیه‌شان بر اساس قیمت نفت کشور خودمان تعیین می‌شود، این شرکت تاثیر کمتری از نوسانات قیمت جهانی نفت می‌گیرد. شتران در آخرین سال مالی خود چهار هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سود داشته که ۳.۵ درصد ارزش فعلی آن است.
اخابر؛ شرکت مخابرات ایران
شرکت مخابرات ایران زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، اما عمده سهام آن به شرکت توسعه اعتماد مبین تعلق دارد. بیش از ۸۴ درصد سهام اپراتور همراه اول در اختیار اخابر است و زیرمجموعه اصلی آن به حساب می‌آید. بزرگترین شرکت مخابراتی خاورمیانه صرفا عملکرد داخلی دارد و از آنجا که فعالیت آن بیشتر خدماتی است، نمی‌تواند از افزایش قیمت دلار سود کند. ارزش کل سهام این شرکت در آخرین معاملات بازار به حدود ۱۲۱ هزار میلیارد تومان می‌رسد. اخابر در آخرین سال مالی خود حدود سه هزار و ۹۲۰ میلیارد تومان سود کرده که تقریبا ۳.۲ درصد ارزش کل این شرکت است. ماهیت خدماتی شرکت مخابرات ایران از یک طرف و دستوری بودن نرخ‌های خدمات آن باعث می‌شود در زمان افزایش قیمت دلار و همچنین افزایش نرخ تورم، انتظار کمتری از رشد سوددهی اخابر داشته باشیم.
وبملت؛ بانک ملت
بزرگترین بانک بورسی، حدود ۱۱۳ میلیارد تومان می‌ارزد. بانک ملت از معدود بانک‌های سودده است که سهام آن در بورس خرید و فروش می‌شود. این بانک در آخرین سال مالی خود حدود ۱۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان سود کرده که حدود ۹.۴ درصد ارزش فعلی آن است. این نسبت در بین نمادهای شاخص‌ساز چشمگیر به نظر می‌رسد و نشان از بازدهی قابل توجه عملکرد بانک ملت دارد. شاید افزایش قیمت دلار تاثیری مستقیمی روی عملکرد این بانک نگذارد، اما از آنجا که ماهیت فعالیت آن سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف است، می‌توان روی بازدهی آن در شرایط تورم حساب باز کرد. به خصوص که نرخ سود سپرده‌های بانکی به صورت دستوری خیلی پایین‌تر از نرخ تورم است و این موضوع هزینه‌های بانک ملت را کاهش می‌دهد. در طرف مقابل بالاتر بودن نرخ بهره تسهیلات به سودآوری بانک کمک می‌کند. عمده سهام بانک ملت در اختیار دولت است.