فرارو- پس از ترور سردار سلیمانی و همراهانش، بسیاری از کاربران ایرانی شبکه اجتماعی اینستاگرام به این اتفاق واکنش نشان دادند. به شکلی که در همان ساعات اول تعداد مطالب مرتبط با سردار قاسم سلیمانی از مرز ۲۰۰ هزار پُست هم عبور کرد. اما چیزی نگذشت که اینستاگرام شروع به حذف مطالب مربوط به سردار سلیمانی و عکس‌های او از صفحه کاربران ایرانی کرد.
به گزارش فرارو، با وجود حذف گسترده پست‌های مرتبط با شهادت سردار سلیمانی، در حال حاضر هشتگ‌های سردار سلیمانی و قاسم سلیمانی از مرز ۲۰۰ و ۳۵۰ هزار هم گذشته اند. اما حالا اینستاگرام با توجه به حجم گسترده این پست ها، تصمیم به بستن صفحه چهره‌های ورزشی، سیاسی، فرهنگی و رسانه‌های مطرح ایران گرفته است.
محمدعلی ابطحی، سید احمد خمینی نتیجه امام خمینی (ره)، مهدی ترابی، خبرگزاری ایلنا، تسنیم، انتخاب، جماران، باشگاه خبرنگاران جوان و... از جمله چهره‌ها ورسانه‌هایی بودند که صفحات آن‌ها توسط اینستاگرام حذف شد. برخی کارشناس رسانه گفته اند که حذف پست‌هایی درباره سردار سلیمانی از اینستاگرام برای مقابله با موج جهانی در جریان رسانه‌ای بوده است.
البته چهره‌هایی، چون رضا رشیدپور، محمدجواد آذری جهرمی، احسان علیخانی، کارن همایون فر، علی ربیعی، علی ضیا، کامبیز دیرباز، علیرضا جهانبخش، رضا صادقی، بهاره رهنما، بهنوش بختیاری، فقهیه سلطانی، علی رام نورایی، محمد قوچانی، مینو خالقی، آذر منصوری، محمدرضا زائری و محمدعلی آهنگران هم به حذف پست‌های خود درباره سردار سلیمانی اعتراض کرده اند.
سخنگوی شبکه اجتماعی فیسبوک که مالک اینستاگرام است، مدعی شده که "علت حذف برخی پست‌های مرتبط با سردار قاسم سلیمانی در شبکه اجتماعی، مربوط به تعهدات این شبکه در قبال تحریم‌های دولت آمریکا علیه ایران است. "
مدیران فیسبوک در حالی مدعی شده اند که متعهد به تحریم‌های آمریکا هستند که مطالب و صفحات مرتبط با افراد و شخصیت‌های مهم جهان که تحت تحریم آمریکا قرار دارند، همچنان در این شبکه اجتماعی در حال فعالیت هستند و پست‌های مرتبط با آن‌ها حذف نمی‌شود.
البته از یک سوی دیگر، هیچ کدام از پست‌های مرتبط با شهادت سردار سلیمانی، در صفحات رسانه‌های فارسی زبان مخالف جمهوری اسلامی ایران پاک نشده است و مدیران فیسبوک این تعهدات را تنها در برابر کاربران ایرانی اجرایی کرده اند.
اما سوال اصلی این است که اپلیکشین اینستاگرام از چه ساختاری برای حذف محتوای مورد نظر خود برای جلوگیری از انتشار خبر شهادت سردار سلیمانی استفاده کرد؟ آیا آزادی بیان برای صاحبان این پیام‌رسان معنایی متفاوت دارد؟
حسن صدرایی عارف کارشناس رسانه، در گفتگو با ایسنا گفته است که: "در حقیقت این پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، با تعریف چهارچوب‌ها، استاندارد‌ها و فیلتر‌های مورد نظر خود، که مجوز اعمال آن را نیز همان ابتدا از مخاطب اخذ می‌کنند، جریان گردش آزاد اطلاعات را متوقف کرده‌اند و با این ناعدالتی رسانه‌ای، عملا در این رسانه‌ها فضایی برای گردش آزاد اطلاعات وجود ندارد. "
وی ادامه داد: "در حقیقت این فضای رسانه‌ای به گونه‌ای طراحی شده که محتوایی که قرار است به سمع و نظر مخاطب برسد را کنترل و مدیریت می‌کند، برای مثال طبق استاندارد‌ها ویکی پدیا، محتوای مربوط به فرهنگ شهادت امکان انتشار نمی‌یابد. "
واکنش‌ها به اقدام اینستاگرام
استثناء قائل شدن مدیران فیسبوک در شبکه اجتماعی اینستاگرام، صدای کاربران، فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و مسئولین را در ایران درآورده است. البته این واکنش‌ها همچنان ادامه دارد. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در واکنشی جنجالی که در رسانه‌های جهان بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد، در توئیتر نوشت: "فضای مجازی، جهنمی برای تروریست کت‌وشلواری شده است. فشار به شرکت‌های آمریکایی برای سانسور شدید واکنش‌ها به جنایتش و نیز فیلتر کامنت‌ها و غیرفعال کردن تگ‌ها در شبکه اجتماعی شخصیش، حیفم می‌آید به او که تاریخ را خوب نمی‌داند، «طبس» را یادآوری کنم، حریف شن‌های بیابان ایران هم نبودید! "
علی ربیعی سخنگوی دولت هم در واکنش به این اقدام اینستاگرام در توئیترش نوشت: " اینستاگرام در اقدامی غیردموکراتیک و رسوا، صدای مظلومیت ملت‌ها -در مورد ترور شهید قاسم سلیمانی- را بسته، اما تروریست‌ها صدایی رها شده دارند. دم خروس دموکراسی و آزادی رسانه‌ای در بزنگاه‌ها نمایان می‌شود. "
بیشتر بخوانید:
رضارشیدپور مجری تلویزیون نیز در صفحه اینستاگرامش با اشاره به حذف پست‌های سردار قاسم سلیمانی با انتشار تصویر دونالد ترامپ نوشت: "ایشان به اعتراف خودش فرمان ترور صادر کرده. من فیلمی را منتشر کردم که در آن فقط "صدای" شهید این ترور وجود داشت که به مردم سلام می‌کرد و خودش را سرباز مردم می‌خواند. برشی بود از برنامه «حالاخورشید» که در آن با سردار گفتگو کرده بودم. اینستاگرام فیلم مذکور را به سرعت از صفحه من پاک کرد. حالا عکس فرمانده ترور را گذاشته‌ام. ببینیم حذف می‌کند؟
احسان علیخانی مجری و تهیه کننده سینما و تلویزیون هم با گذاشتن عکسی از سردار سلیمانی در استوری صفحه اینستاگرامش نوشته است: "اینستاگرام این را بفهم، چهره، شجاعت ومحبوبیت این ژنرال در خاورمیانه پاک کردنی نیست. مراسم بدرقه او را ببینید. "
یک پیشنهاد برای پاسخ
براساس برخی آمارها، اینستاگرام بیش از ۲۴ میلیون کاربر ایرانی دارد؛ که شامل بیش از ۲۵ درصد کل جمعیت کشور می‌شود. این درحالی ست که ایرانی‌های طرفدار شبکه اجتماعی تلگرام بین ۳۰ تا ۳۵ میلیون نفر هستند.
برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی گفته اند که ایرانی‌ها باید پاسخی متقابل به رفتار دوگانه مدیران فیسبوک دهند. اما این پاسخ متقابل می‌تواند با برداشتن فیلتر شبکه اجتماعی تلگرام و توئیتر میسر شود.
در حال حاضر تلگرام با دستگیری مدیرشبکه آمدنیوز و بستن این صفحه، جو آرام و امنی دارد و مسئولان حوزه ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی می‌توانند نسبتا به برداشتن فیلتر این شبکه اجتماعی اقدام کنند. البته فضا برای برداشتن فیلتر توئیتر هم فراهم است. به شکلی که اکثر قریب به اتفاق مسئولان کشور و فعالان سیاسی و رسانه‌ای دو جناح نیز در حال فعالیت در این شبکه اجتماعی هستند.