فرارو- جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران خیلی رک و سرراست از افزایش ۸۲ درصدی قیمت مسکن، گرانی ۳۰ درصدی اجاره‌بها و گرانی ۱۴۷ درصدی نرخ زمین در کل کشور خبر می‌دهد. راستش از وقتی دلار ناگهان چهار، پنج برابر شد، متر و معیار مقایسه خیلی چیز‌ها از دست‌مان در رفته. برای همین احتمالا نه ۱۴۷ درصد و نه ۸۲ درصد رشد قیمت در حوزه مسکن چندان شما را به فکر فرو نمی‌برند. اما اگر بدانید این میزان افزایش قیمت حوزه مسکن در عرض یک سال رخ داده و در اروپا طی ۲۰ سال گذشته خانه‌ها تنها ۱۵ درصد گران شده‌اند چی؟ بهتان برنمی‌خورد؟ لااقل تا آخر نوشته همراه ما بمانید تا موضوع را با هم مقایسه کنیم.
از ایران شروع کنیم. از همین گزارش رسمی مرکز آمار که به اتفاقات رخ داده در بهار امسال می‌پردازد و قیمت‌ها را با یک سال گذشته، دقیقا در بهار سال ۹۷ مقایسه می‌کند. از همین حالا باید بدانید قرار نیست خبر‌های خوبی بخوانید. چون مرکز ملی آمار ایران اعلام کرده متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زمین یا زمین ساختمان کلنگی ۱۴۸.۶ درصد، متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای مسکونی ۸۲.۲ درصد و متوسط مبلغ اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی در نقاط شهری کشور ٢٩.١درصد (همان ۲۰ درصد خودمان) در بهار ۹۸ نسبت به بهار ۹۷ افزایش پیدا کرده است.
این گزارش در ادامه دقیق‌تر می‌شود و به جزییات ریز می‌پردازند. مثلا مشخص می‌کند در بهار امسال متوسط قیمت فروش هر مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده در سطح کشور حدود سه میلیون و ۵۳۱ هزار تومان بوده است. همچنین متوجه می‌شویم در معاملات انجام شده میانگین مساحت ۱۰۶ مترمربع و متوسط عمر بنا‌ها ۱۲ سال بوده است. همچنین متوسط قیمت فروش هر متر زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در کل کشور حدود سه میلیون و ۳۲۰ هزار تومان با میانگین مساحت ۲۶۵ مترمربع بوده است. به‌این ترتیب قیمت هر متر زمین در ایران در بهار امسال نسبت به همین فصل در سال گذشته حدود ۱۴۸.۶ درصد و نسبت به زمستان ۱۳۹۷ حدود ۱۶.۱ درصد افزایش داشته است.
در بهار امسال متوسط مبلغ اجاره ماهانه به علاوه سه درصد ودیعه‌ای پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی هم در سطح کشور ۱۲ هزار و ۶۵۲ تومان بوده که نسبت به فصل قبل ۱۴ درصد و در مقایسه با بهار سال گذشته حدود ۳۰ درصد رشد را تجربه کرده. لازم است این نکته را هم بدانید که میانگین مساحت این خانه‌ها ۹۸ مترمربع و متوسط عمر بنای آن‌ها ۱۳ سال بوده است.
همانطور که گفتیم عدد‌ها حتی در گزارش‌های رسمی طوری تغییر کرده که بعضی‌ها واقعا سر شده‌اند. بعضی‌ها هم از شدت عصبانیت حتی حاضر نیستند به آن‌ها نگاه کنند. ولی چکار می‌شود کرد؛ بالاخره اتفاقی است که افتاده. فقط محض اطمینان برای اینکه متوجه شوید فاصله از کجا تا کجاست، با هم نگاهی به گزارش مرکز آمار اتحادیه اروپا می‌اندازیم که به تغییرات قیمت خانه‌های اروپایی در ۲۰ سال گذشته پرداخته است.
در این گزارش آمده پس‌انداز شهروندان اروپایی در حوزه مسکن تغییر چندانی نداشته است. حداقل در ۲۰ سال گذشته نسبت پس‌انداز به درآمد قابل تصرف شهروندان اروپایی از ۹ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۰ درصد در سال ۲۰۰۸ و هشت درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده است. در بین کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، فنلاندی‌ها با سرمایه‌گذاری ۱۱.۳ درصدی در مسکن، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را داشته‌اند و پس از آن‌ها، هلندی‌ها با ۱۱ درصد، قبرسی‌ها با ۱۰.۲ درصد و بلژیکی‌ها با ۱۰.۱ درصد قرار دارند. کمترین میزان سرمایه‌گذاری در مسکن نسبت به درآمد قابل تصرف در لتونی با ۴.۸ درصد، در پرتغال با ۵.۲ درصد و در اسپانیا با ۵.۴ درصد مشاهده شده است. این عدد‌ها نشان می‌دهد مدت زمان انتظار برای صاحبخانه شدن در کدام کشور اروپایی طولانی‌تر است. با این حال مسئله اصلی که شاید من و شما را عصبانی کند مقایسه تغییرات قیمت مسکن در اروپا و ایران است. یادتان هست که از بهار ۹۷ تا بهار ۹۸ قیمت خانه در ایران ۸۲ درصد گران شد؟ این عدد برای اروپایی‌ها در طول ۲۰ سال گذشته به‌طور متوسط فقط ۱۵ درصد بوده است!
خب البته در همه‌جای قاره سبز اوضاع یک‌دست نبوده؛ استونی با ۸۱ درصد، بیشترین افزایش قیمت مسکن در ۲۰ سال اخیر را داشته است و لتونی با ۶۱ درصد، اتریش با ۵۶ درصد، سوئد با ۵۵ درصد و لوکزامبورگ با ۵۰ درصد افزایش در رده‌های بعدی قرار دارند. (بیایید به‌روی خودمان نیاوریم که این میزان افزایش در طول ۲۰ سال اتفاق افتاده). اگر می‌خواهید خون‌تان به‌جوش بیاید بهتر است بدانید در در طول ۲۰ سال گذشته قیمت مسکن در ایتالیا ۱۷ درصد، در اسپانیا ۱۲ درصد و در قبرس هشت درصد ارزان‌تر شده است.
در سطح اتحادیه اروپا ۷۰ درصد خانوار‌های اروپایی صاحب خانه بوده اند. رومانی با ۹۱ درصد صاحبخانه در صدر قرار دارد و کرواسی با ۹۰ درصد در رده بعدی قرار دارد. از سوی دیگر تنها ۵۱ درصد خانوار‌های لیتوانی، ۵۵ درصد آلمانی‌ها و ۶۲ درصد اتریشی‌ها صاحبخانه هستند.