فرارو- احتمالاً برای هر کدام از ما پیش آمده که وقتی دندان درد به سراغمان می‌آید با توصیه‌های دوستان و آشنایان خیرخواهی مواجه می‌شویم که فلان کار را بکنی و یا فلان چیز را بخوری دردت ساکت می‌شه! اما از لحاظ علمی هیچ کدام از این روش‌ها در درازمدت شما را از درد رها نخواهند کرد.
وجود حفره ها، دندان‌های ترک خورده،
آبسه دندان (وجود عفونت)، یا یک وضعیت سینوسی می‌تواند همگی سبب دندان درد شود و هیچ کدام از این موارد با روش‌های خانگبپی به صورت قطعی درمان نمی‌شوند شما باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ما در این نوشتار رایج‌ترین و پرکاربردترین روش‌های درمان خانگی دندان درد را به شما معرفی می‌کنیم تا در فاصله‌ای که برای دندان‌پزشکی وقت می‌گیرید، درد کمتری داشته باشید.
۱ - روغن میخک
میخک، یک داروی گیاهی برای تسکین دندان درد است. این گیاه، یک مسکن طبیعی را حاوی می‌شود که در صورت استفاده درست می‌تواند سبب تسکین درد دندان شود. در صورتی که بافت لثه یا زبان حساس باشد، استفاده از روغن روی منطقه درد می‌تواند حال فرد را بد‌تر کند، پس جهت به دست آوردن نتیجه مطلوب از روشی که بیان می‌شود استفاده نمایید.
دو قطره از روغن میخک را روی یک پنبه بریزید و آن را تا زمان فروکش کردن درد، پشت دندان قرار دهید. اما میتوانید سراغ راه طبیعی تری هم بروید. کافی است یک دانه میخک را آنقدر بجوید که روغنش بیرون بیاید. میخک را میتوانید به مدت نیم ساعت یا تا زمانی که دردتان آرام بگیرد، در دهان خود نگه دارید.
۲ - فلفل قرمز و زنجبیلفلفل قرمز و
زنجبیل هر دو حاوی تسکین دهنده هستند و می‌توان از هر دو آن‌ها به صورت مجزا نیز استفاده نمود. هر یک از این مواد را در اندازه‌های مساوی با هم ترکیب کنید سپس مقدار کافی آب به آن اضافه کنید تا به شکل خمیر در بیاید. یک گوله پنبه‌ای درست کنید سپس آن را در این ماده بغلتانید تا زمانی که درد دندان تسکین بیابد، روی دندانی که درد می‌کند اعمال کنید و نگه دارید. احتیاط کنید این مخلوط با لثه و زبان تان تماس پیدا نکند.
۳ – آب نمک
یک قاشق غذا خوری نمک را در آب جوشیده حل کنید و سپس از آن به عنوان یک دهانشویه استفاده کنید تا تورم و التهابات کاهش یابد. مقدار کمی آب نمک را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود بگردانید. آب نمک دهان را پاکیزه می‌کند و برخی از تورم‌های ایجاد شده بر اث آلودگی را بر طرف می‌کند. آب نمک برای تمیز کردن ناحیه عفونی و شستن عوامل عفونت زا از محل کاربرد دارد و التهابات را کاهش می‌دهد.
۴ – چای نعناعچای نعناع دارای طعم و عطری خوبی است و تا اندازه‌ای نیز خاصیت بی حس کنندگی دارد. یک قاشق چایخوری نعناع را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت ۲۰ دقیقه دم کنید. بعد از اینکه چای سرد شد آن را در دهان تان بگردانید، میتوانید آن را قورت بدهید یا بیرون بریزید. چای سیاه پر رنگ هم به دلیل حاوی بودن
تانین ماده‌ای است با کاهش التهاب می‌تواند به کاهش درد دندان کمک کند. همچنین میتوانید چای کیسه‌ای را که در کمی آب جوش بخیسانید و روی دندانی که درد می‌کند به صورت موقتی اعمال کنید.
۵ –محلول پر اکسید هیدروژن
برای از بین بردن برخی ناراحتی ایجاد شده در دهان و شستشوی دهان به کمک محلول ۳ درصد پر اکسید هیدروژن میتوانید نتایج مطلوبی را بدست آورید. این محلول به ویژه در صورتی که دندان دردی همراه با تب و دهانی بد مزه دارید به شما کمک می‌کند برای دقایقی از درد خلاص شوید. مقداری محلول پراکسید هیدروژن را با مقدار مساوی آب مخلوط کنید و دهان را باآن شستشو دهید و سپس بیرون بریزید.
۶ – یخ
یک تکه یخ کوچک را در پلاستیک و سپس داخل پارچه‌ای نازک قرار دهید و به مدت ۱۵ دقیقه آن را روی دندانی که درد می‌کند قرار دهید تا درد تسکین پیدا کند. همچنین میتوانید از کیسه‌های یخ طبی روی گونه تان در جایی نزدیک به دندانی که درد می‌کند استفاده کنید. همچنین بر اساس روایات قدیمی اگر دست‌تان را با یخ ماساژ دهید دندان دردتان کاهش می‌یابد. هنگامی که اعصاب دست پیام سرما را به مغز برسانند این احتمال وجود دارد که بر پیام درد پیشی بگیرند. کافی است یک تکه یخ را در پارچه نازکی بپیچید و روی ناحیه گوشتیِ بین انگشت شست و انگشت اشاره خود ماساژ دهید.
۷ – شستشو با مِر (myrrh)
شیره درخت مرمکی یا همان صمغ مِر می‌تواند دندان درد شما را آرام کند، پس اگر تا امروز نامش را نشنیده بودید، مِر را میتوانید از عطاری‌ها تهیه کنید. این صمغ التهاب دهان تان را کم کرده و به از بین رفتن باکتری‌ها کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اگر یک عطاری کاردرست می‌شناسید که این صمغ در آن پیدا می‌شود، پس از تهیه کردن، آن را به این شیوه مصرف کنید:
یک قاشق چای خوری از پودر مر را در دو فنجان آب به مدت ۳۰ دقیقه بجوشانید و اجازه دهید محلول تان خنک شود. بعد هم برای هر بار استفاده، یک قاشق چای خوری از این دارو را در یک فنجان آب بریزید و ۵ تا ۶ بار در روز غرغره کنید.
۸ – ابزار مخصوص شستشوی دنداندر صورتی که مشکل شما مربوط به لثه‌های در حال تحلیل رفتن باشد این کار درد ناشی از برخورد غذای گرم و سرد با دندان را تا میزان زیادی کاهش می‌دهد. هنگامی که بافت لثه‌ها تحلیل برود عاج دندان زیر مینا در معرض محیط دهان قرار می‌گیرد. عاج دندان قسمتی حساس است و با تغییر دما واکنش نشان می‌دهد. سعی کنید از مسواک‌های نرم‌تر استفاده نمایید تا از بافت لثه خود محافظت کنید و از تخریب بیشتر آن پیشگیری کنید.
۹ – اعمال فشاراز تکنیک‌های
طب فشار (
acupressure) استفاده نمایید تا درد دندان به سرعت کاهش پیدا کند. برای دو دقیقه با انگشت شست نقطه‌ای از پشت دست مخالف تان را که در آن انتهای انگشت شست و اشاره به هم متصل می‌شوند، فشار دهید. این کار ترشح
اندروفین‌ها (هورمون‌های احساس شادی و خوشایند تولیدشده در مغز) را تسهیل می‌کند.
۱۰- عصاره وانیل
دو یا سه قطره وانیل را بر روی گوش پاک کن یا یک تکه پنبه بریزید و به صورت مستقیم بر روی محل آسیب دیده قرار دهید. اگرچه وانیل عفونت دندان را از بین نمی‌برد، ولی این فرصت را به شما می‌دهد تا درد ناگهانی دندانتان را کنترل کنید.
۱۱- استفاده از آدامس
اگر داخل دندانتان حفره ایجاد شده و درد دندانتان با حرارت یا برخورد غذا تحریک می‌شود، میتوانید با آدامس (ترجیحا بدون قند) یا پنبه تمیز داخل اتاقک حفره را به طور موقت بپوشانید. از خوردن غذا‌ها و نوشیدنی‌های خیلی گرم، خیلی سرد و شیرین اجتناب کنید.
مسکن‌های قوی برای دندان درد کدامند؟
بیشتر مردم در مواقع دندان‌درد به سراغ داروهای تسکین دهنده درد می‌روند. اما اغلب این سوال برایشان پیش می‌آید که چه دارو‌هایی برای تسکین درد دندان خود استفاده کنند و چه مسکن‌هایی برای آن‌ها مناسب است. در ادامه به معرفی چند داروی موثر برای تسکین دندان درد می‌پردازیم.
ایبوپروفن: ایبوپروفن (با نام‌های تجاری Advil, Genpril, Midol IB, Motrin IB, Proprinal, Smart Sense) یکی از موثرترین و در دسترس‌ترین داروهای مسکن برای دندان‌درد است. این دارو در بیشتر موارد در صورت مصرف صحیح می‌تواند دندان‌درد شما را تسکین دهد طوری که به داروی دیگری نیاز نداشته باشید.
در دو دوز ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی‌گرم در بازار دارویی ایران موجود است. این دارو بدون نسخه در ایران و بیشتر کشور‌ها قابل تهیه می‌باشد و اگر منع مصرفی برای این دارو نداشته باشید (مثلاً خونریزی گوارشی، مشکلات قلبی مانند انجام جراحی بای پس قبلی اخیر و وجود حساسیت دارویی شناخته شده به این دارو…) میتوانید آن را برای دندان‌درد خود استفاده کنید. فرم ژلاتینی کپسولی این دارو (با نام ژلوفن در ایران شناخته شده است) جذب گوارشی راحت‌تری نسبت به قرص دارد.
استامینوفن: استامینوفن از داروهای مؤثر بر درد است. استامینوفن با نام Paracetamol هم در دنیابه عنوان مسکن معروف است هرچند که خاصیت ضددردی دارد، ولی خاصیت ضد التهابی شناخته شده‌ای ندارد. استامینوفن بیشتر در ترکیب با سایر داروهای ضددرد تجویز می‌شود. در خانم‌های باردار هم استامینوفن ضددرد خوبی در تمام مراحل بارداری تلقی می‌شود. زیاده روی در مصرف استامینوفن و تجاوز از دوز مجاز دارو می‌تواند مشکلات کبدی شدید ایجاد کند.
بی‌حس کننده‌ها یا ضددرد‌های موضعی: قطره‌های صناعی یا گیاهی و افشانه‌ها (اسپری‌ها) روی دندان‌درد اثردارند، ولی فقط مدت کوتاهی دندان‌درد را برطرف می‌کنند. معمولا جای داروهای خوراکی و تزریقی را نمی‌گیرند. به علاوه ممکن است ایجاد حساسیت موضعی، حالت سوختگی مانند یا زخم هم در ناحیه بکنند. ولی در مصرف چند باره، به مدت کمی می‌توانند درد را برطرف کنند.
داروهای ترکیبی ضد درد مؤثر بر دندان‌درد: داروهای ترکیبی ضد درد اغلب حاوی ایبوپروفن، استامینوفن و کافئین هستند که در درمان دندان‌درد مؤثر شناخته می‌شوند. این دارو‌ها اغلب به فرم کپسول و با نام‌های تجاری مانند نوافن، آسیفن، مگافن و … عرضه می‌شوند، ولی اغلب ترکیبات یکسانی دارند.
آنتی‌بیوتیک‌ها و دندان درد: آنتی بیوتیک‌ها به طور مستقیم اثری بر روی دندان‌درد ندارند. بعضی از کسانی که به دندان‌درد مبتلا هستند به خیال اینکه عفونت دندان وجود دارد و عامل درد است سرخود آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند. درحالی که مصرف آنتی‌بیوتیک به تنهایی کمکی به کاهش درد نمی‌کند. در مواقع تورم و تب، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است در کنترل علایم با کاهش فشار بافتی کمک کننده باشند، ولی آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین اثر ضد دردی ندارند.
از این موارد اجتناب کنید!
الکل، مواد مخدر یا سیگار راه‌های کنترل دندان درد نیستند. داروهای خواب آور و آرامبخش هم در صورتی که از سوی پزشک قبلا تجویز نشده باشند، برای استفاده در مواقع دندان درد مجاز نیستند. این مواد و دارو‌ها صرف نظر از اعتیاد آور بودن، ممکن است اثرات مضر جبران ناپذیری داشته باشند.
یادتان باشد که دندان درد شدید موجب نشود که به مواد شیمیایی و چیز‌های عجیب و غریب مثل روغن ترمز، اسید باطری و متوسل شوید! سم این مواد ممکن است خطرناک باشد.