ظاهرا حجم نقدینگی ایجاد شده را نه با حذف صفر و نه با هیچ شیوه مالی دیگری نمیتوان کنترل کرد؛ در این رابطه یک اقتصاددان معتقد است تنها بستری که میتواند پذیرای این حجم از نقدینگی باشد عرصه "تولید" است.
به گزارش ایسنا، طبق آخرین آمارهای بانک مرکزی، حجم نقدینگی تا پایان مهرماه امسال به حدود ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این حجم عظیم از نقدینگی اگر در بستر مناسب خود که همان فعالیتهای مولد است قرار نگیرد بحرانزا میشود. کمااینکه تا اینجای کار هم بسیاری از اقتصاددانها معتقدند بخش عمدهای از تورم ایجاد شده ناشی از فوران حجم عظیم نقدینگی است.
نقدینگی در واقع مجموعه پول شامل سپردههای دیداری بخش غیردولتی نزد بانکها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه پول شامل سپردههای سرمایهگذاری مدتدار، سپردههای قرضالحسنه پسانداز و سپردههای متفرقه نقدینگی است که به صورت خلاصه میتوان مجموع اسکناس و مسکوکات و منابع اعتبارات بانکی را مهمترین اجزای تشکیل دهنده نقدینگی به حساب آورد.
در این رابطه علی اکبر نیکواقبال، عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه حدود ۷۰ درصد از پول و شبه پول موجود در اختیار سازمانها و شرکتها است اظهار کرد: تمرکز این حجم از نقدینگی بیشتر در دست یک درصد از شرکتها است. این وضعیت نمیتواند پدیده مثبتی باشد چرا که به هر کجا میرود باعث ایجاد خرابی میشود.
او تنها مقصد مناسب برای حجم ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومانی نقدینگی را حوزههای تولیدی ارزیابی کرد و گفت: هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد باعث ایجاد رونق اقتصادی خواهد شد. به وجود آمدن ثروت در حوزههای تولیدی چندین سال طول میکشد در حالی که سرمایهگذاری در بازارهای سرمایهای و واسطهای برخیها را یک شبه ثروتمند میکند.
نیکو اقبال شکست یا پیروزی اقتصاد را در گرو میزان موفقیت دولت در جلوگیری از فرار سرمایه و ورشکستگی واحدهای تولیدی ارزیابی کرد و گفت: اگر دولت موفق شود این حجم از نقدینگی و سرمایههای کلان را در راه تولید هزینه کند آنگاه میتوان به رشد اقتصادی هم امیدوار بود در غیر این صورت این نقدینگی باعث ایجاد شکاف شدید طبقاتی، تورم و فقر خواهد شد.
این اقتصاددان همچنین کاهش تعرفههای گمرکی را گزینهای برای کاهش حجم قاچاق ارزیابی کرد و گفت: افزایش حجم قاچاق باعث ضعف و در نهایت شکست شرکتهای تولیدی خواهد شد؛ به طوری که میتوان مرگ و زندگی اقتصاد ایران را میتوان در گرو این مساله دانست.
حجم نقدینگی کشور تا مهرماه سال جاری به ۱۶۹۳ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به نقدینگی در اسفندماه سال گذشته ۱۰.۷ درصد افزایش یافته است. این حجم نقدینگی تا اسفندماه سال گذشته ۱۵۲۹ هزار میلیارد تومان بوده که تا مهرماه امسال ۱۶۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.