پنج چیزی که باید درباره طرح پیش فروش لوازم خانگی بدانید

 

فرارو- کمتر از ۲۴ساعت دیگر مهلت ثبت‌نام در «طرح ملی پیش فروش لوازم خانگی» به پایان می‌رسد. اسم طرح البته از ابتدا حاشیه درست کرد، چون ظاهر کار نشان می‌داد قضیه آنچنان هم ملی نیست. وقتی پیشنهاد طرح به ستاد تنظیم بازار رفت، اعضا نتوانستند درباره آن تصمیم بگیرند و همه چیز را به خود تولیدکننده‌ها واگذار کردند. با این حال فقط یک تولید کننده پا پیش گذاشت و شروع به ثبت‌نام از متقاضیان خرید لوازم خانگی کرد. در سطح شهر، اما پوستر‌های تبلیغاتی همچنان عنوان «طرح ملی» را یدک می‌کشیدند.

 

ضربه دوم را اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی وارد کرد؛ وقتی رییس اتحادیه اعلام کرد در طرح پیش فروش لوازم خانگی فروشندگان مسئولیتی در تحویل کالا ندارند و این خود تولیدکننده است که این کار را انجام می‌دهند. با این حال خود طرح هم خالی از اشکال نیست و این نکته را مردمی که به سایت پیش فروش سر زدند خودشان درک کردند. طوری که هفت بازه زمانی در نظر گرفته شده، تنها در دو بازه زمانی مهر و آبان ظرفیت ثبت‌نام تکمیل شد.

۱- طرح پیش فروش لوازم خانگی چیست؟
تولیدکننده‌های داخلی برای چند سال تا آنجا که می‌توانستند برای برند‌های خارجی کری خواندند. مدام از نزدیک شدن به تکنولوژی روز ساخت و فناوری‌ها جدید خبر دادند و حسابی همه را خوشحال کردند، اما به محض اینکه بحران ارز رخ داد و لوازم خانگی خارجی نایاب شد، آن‌ها هم دست مشتری ایرانی را توی پوست گردو گذاشتند. اگر بدجنسی نکنید و پای حرف‌شان بنشینید خودشان می‌گویند کاهش تولید و گرانی محصولات به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه ساخت رخ داده است. بی‌راه نیست و می‌توان آن را پذیرفت. طرح پیش فروش لوازم خانگی راه‌حل بعضی از همین تولیدکنندگان داخلی برای حل مشکل کمبود کالا در بازار لوازم خانگی است. چیزی شبیه پیش فروش خودرو. در طول اجرای این طرح می‌توانستید برای خرید لوازم خانگی اسم بنویسید، جلو جلو پول واریز کنید و منتظر بمانید تا در زمان موعود صدایمان می‌زنند که محصولات را تحویل‌مان بدهند. چه چیزی باعث شد اوضاع بازار لوازم خانگی این شکلی شود؟ از وقتی دلار گران شد و واردات محصولات خارجی به مشکل برخورد کرد، چاره‌ای جز حساب کردن روی تولیدات داخلی نداریم، اما آیا تولیدکننده‌های داخلی لوازم خانگی می‌توانند از عهده پاسخگویی به تمام نیاز‌های بازار بربیایند؟ پاسخگویی به این سوال ساده نیست. خودشان می‌گویند می‌توانند از پس کار بربیایند و اصلا به همین دلیل بود که پیشنهاد دادند برای سر و سامان دادن به تقاضای سرگردان در بازار لوازم خانگی، طرحی به اسم پیش فروش انجام شود.

۲- چطور می‌توانم با پیش خرید لوازم خانگی، تخفیف بگیرم؟
یکی از امتیازاتی که تولیدکنندگان لوازم خانگی برای طرح پیش فروش محصولاتشان در نظر گرفته‌اند طرح تخفیف برای مشتریان است. به این صورت که شما هنگام ثبت‌نام در طرح پیش فروش، زمان مورد نظرتان برای تحویل کالا‌ها را مشخص می‌کنید. هر چه این زمان بیشتر باشد، تخفیفی که به محصول شما تعلق می‌گیرد بیشتر است و در بازه یک تا ۱۰ درصد متفاوت است. به طوری که این شرکت برای پیش‌فروش مهرماه که اکنون ظرفیت ثبت‌نام در آن به پایان رسیده تخفیف یک درصدی را در نظر گرفته است. این تخفیف برای آبان ماه دو درصد، آذر دو درصد، دی چهار درصد، بهمن شش درصد، اسفند هشت درصد و فروردین ماه سال آینده ۱۰ درصد محاسبه شده است. به طور مثال اگر کالایی در حال حاضر ۱۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد و مشتری آن را برای دریافت در فروردین با نرخ تخفیف ۱۰ درصد پیش‌خرید کند، کالای خود را با قیمت ۹ میلیون تومان تحویل خواهد گرفت. با این حال همچنان نکته قابل توجه در این طرح انجام پیش فروش به قیمت روز ثبت نام است. به این ترتیب اگر در موعد تحویل قیمت محصول ثبت‌نام شده با خاطر نوسان بهای ارز به ۱۳ میلیون تومان رسیده باشد، فروشنده باید با همان قیمت لحظه ثبت‌نام فاکتور تسویه‌حساب را تحویل دهد. برای اطمینان از تحویل کالا‌های سفارش داده شده توسط مشتریان، ۲۵ درصد جریمه دیرکرد در نظر گرفته شده تا در صورت اجرا نشدن تعهدات توسط تولیدکننده، این جریمه دیرکرد به مشتری پرداخت شود. همچنین هفت درصد جریمه انصراف برای مشتریان در نظر گرفته شده است. به این معنا که اگر مشتری پیش از سررسید از خرید خود منصرف شود می‌تواند ۹۳ درصد پولی که به شرکت پرداخت کرده را پس بگیرد.

در هر کدام از این طرح‌ها تعداد و انواع لوازم خانگی به خصوصی در نظر گرفته شده است. مثلا ممکن است در یکی از بسته‌ها تعداد اجاق گاز به پایان برسد و شما برای ثبت نام در پیش فروش اجاق گاز مجبور باشید طرحی با مدت زمان تحویل بیشتر را انتخاب کنید.

 

۳- در طرح پیش خرید لوازم خانگی می‌توانم کدام محصولات را بخرم؟
با وجود استفاده از عنوان «طرح ملی پیش فروش لوازم خانگی» تنها یک برند تولیدکننده لوازم خانگی داخلی حاضر به اجرای طرح پیش‌فروش لوازم خانگی شد. این برند هم تعداد محدودی از لوازم خانگی تولید خود را در قالب طرح پیش فروش عرضه کرد. در این طرح حدود ۱۶۰محصول وجود دارد که در پنج گروه اجاق گاز، تلویزیون، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی و یخچال و فریزر تقسیم می‌شوند. با توجه به اینکه هر کدام از طرح‌های مدت‌دار لوازم خانگی مخصوص به خود را شامل می‌شود، سراغ طرح شش ماهه رفتیم که بیشترین تنوع محصولات را دارد. لازم به ذکر است قیمت‌ها پس از اعمال تخفیف ۱۰ درصدی مختص پیش خرید در فروردیناست. در این طرح ۱۲ یخچال فریزر ساید بای ساید با قیمت‌هایی بین ۱۱ میلیون و ۳۴۰ هزار تومان تا ۱۵ میلیون و ۶۰۶ هزار تومان برای طرح در نظر گرفته شده است. همچنین هشت مدل یخچال فریزر بالا پایین با قیمت پنج میلیون و ۵۸ هزار تا شش میلیون و ۲۲۸ هزار نیز به چشم می‌خورند.

چهار مدل ماشین لباسشویی برای طرح پیش فروش در نظر گرفته شده‌اند که قیمت آن‌ها بین سه میلیون و ۷۱۷ هزار تا چهار میلیون و ۲۸۴ هزار تومان است. در حال حاضر هیچ ماشین ظرفشویی برای طرح پیش فروش وجود ندارد که این مسئله را به کمبود تکنولوژی ساخت این کالا در کشور ربط می‌دهند. همچنین طرح پیش فروش چهار مدل تلویزیون با سایز‌های بین ۳۲ اینچ تا ۵۵ اینچ را شامل شده است که قیمت آن‌ها بین یک میلیون و ۴۴۰ هزار تومان تا چهار میلیون و ۸۲۴ هزار تومان متغیر است. در آخرین بسته هم در حال حاضر ۱۴ مدل اجاق گاز مختلف در طرح پیش فروش لوازم خانگی پیشنهاد شده‌اند که قیمت هر کدام از آن‌ها بین دو میلیون و ۷۶۳ هزار تومان تا چهار میلیون و پنج هزار تومان متغیر است.

۴- طرح پیش خرید لوازم خانگی چطور دست واسطه‌ها را کوتاه می‌کند؟
طرح پیش فروش محصولات خانگی برای جلوگیری از به وجود آمدن بازار واسطه، یک محدودیت مهم دارد. آن هم اینکه هر شخص تنها می‌تواند یک بار در این طرح ثبت‌نام کند و با یک کد ملی نمی‌توان دو بار برای خرید محصولات اقدام کرد. در طرح پیش‌فروش، این امکان برای خریدار فراهم شده تا سبد کامل لوازم خانگی مورد نیاز خود را تا شش ماه آینده یعنی فروردین ۹۸ سفارش دهد. دیگر ویژگی در نظر گرفته شده برای طرح پیش فروش لوازم خانگی، ارسال و نصب رایگان در محل است. به طوری که در موعد سررسید شرکت تولید کننده، محصول را به خانه شما آورده به صورت رایگان آن را برایتان راه‌اندازی خواهد کرد. در ضمن محصولاتی که در اولین طرح پیش فروش به مشتری ارائه می‌شوند شامل گارانتی می‌شوند. مدت زمان گارانتی و شرایط آن در مورد هر یک از محصولات پیش فروش شده متفاوت است و لازم است که هنگام ثبت نام پیش خرید به این نکته توجه داشته باشید. یکی از ویژگی‌های منفی این طرح که در مفاد قرارداد ذکر شده این است که اولین شرکت که طرح پیش فروش را آغاز کرده، متعهد نمی‌شود که اصل همان محصول را در روز سررسید به مشتری تحویل دهد. یکی از مفاد قرارداد اعلام می‌کند: چنانچه در موعد تحویل بنا به دلایلی تحویل نوع دقیق کالا پیش فروش شده وجود نداشته باشد، شرکت می‌تواند پس از توافق با خریدار از همان محصول با مشخصات دیگر جایگزین کالای پیش فروش شده نماید، بدیهی است مابه التفاوت قیمت محاسبه خواهد شد. بر این اساس ممکن است هنگام دریافت محصول شرکت یک محصول مشابه را با پرداخت مابه‌تفاوت قیمت آن به در منزل شما بیاورد.

 

۵- طرح پیش خرید لوازم خانگی واقعا بدون نقص است؟
گفته می‌شود در طرح پیش فروش لوازم خانگی منافع مردم و مصرف‌کننده‌ها در نظر گرفته شده است. اما خودتان که بهتر می‌دانید به هر حال معامله باید دو طرفه باشد. آن‌هایی که در طرح پیش خرید لوازم خانگی شرکت می‌کنند در حقیقت به جای خرید اقساطی، خرد خرد به تولیدکننده لوازم خانگی پول می‌دهند. این پول‌ها سرمایه تولید کننده را تامین می‌کند تا او بتواند به پشتوانه همین اعتبار قطعات و مواد اولیه مورد نیاز خود را بخرد یا از آن طرف وارد کند. حالا اگر تولیدکننده ایرانی به خاطر یک سری اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی نتوانست قطعات وارداتی نه چندان کم تعداد خود را بخرد، تکلیف مشتری چیست؟ عیب‌های دیگری هم وجود دارد. مثلا مشاهده شده قیمت بعضی از کالا‌ها همین حالا در بازار کمتر از نرخ قید شده روی سایت است. این یعنی فروشنده از همین حالا احتمال داده در آینده نوسانات دیگری رخ دهد.

 

همچنین توضیحات معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت و دبیر کارگروه تنظیم بازار که پیش از این گفته می‌شد طرح پیش فروش لوازم خانگی با اطلاع و موافقت کامل آنها برگزار می‌شود، شبهاتی برای مخاطبان ایجاد کرد.

 

جدای از این‌ها در حال حاضر که حدود ۲۴ساعت تا پایان زمان تعیین شده برای ثبت‌نام باقی مانده، تنها دو بازه زمانی مهر و آبان تکمیل شده است. این نشان می‌دهد در بازار لوازم خانگی مردم هنوز ترجیح می‌دهند به سراغ روش‌های خرید اقساطی و تحویل فوری کالا بروند و از پیش فروش حتی با وجود وعده تخفیف ۱۰درصدی دوری کنند.