رییس کمیسیون ویژه برجام با بیان اینکه مجلس در مرحله پذیرش برجام به صورت مشروط است گفت: امروز کسی دنبال رد برجام نیست البته ممکن است چند نماینده انگشت‌شماری بگویند که می‌خواهند برجام را رد کنند که در مقابل نیز چند نماینده انگشت شمار معتقدند برجام بدون هیچ شرط و شروطی باید تایید شود.
علیرضا زاکانی در نشستی خبری ضمن تشریح چگونگی نگارش متن کمیسیون برجام به انتقادات و گلایه های مطرح شده از سوی برخی اعضای این کمیسیون درخصوص شیوه تهیه گزارش و همچنین رویکرد فراکسیون اصولگرایان و طیف منتسب به او درباره طرح یک فوریتی اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام پاسخ داد.
پایمان را از چارچوب قانون فراتر نگذاشتیموی ضمن تسلیت شهادت سردار حسین همدانی و فاجعه غم‌بار منا ابراز امیدواری کرد کشورهای اسلامی تمهیداتی برای اداره حرمین شریفین انجام دهند.
زاکانی در بخش اول صحبت‌هایش گفت: کمیسیون ویژه برجام در طول دوره کاری بیش از 40 روزه‌اش با همکاری 14 نماینده تلاش کرد منطبق با قانون و جایگاهی که به واسطه اعتماد نمایندگان به دست آورده بود با تعمق و دقت در متن برجام و قطعنامه رسیدگی‌های کارشناسانه ای را انجام دهد و تلاش کرد مسیر ارائه گزارش بی طرفانه و در کمال دقت و با کار کارشناسی و مبتنی بر تمامی ابعاد صورت گیرد.
وی با بیان اینکه برخی از روزها و هفته‌های کار کمیسیون ویژه مصادف با ایام تعطیلات مجلس بود افزود: لازم است از همه اعضای کمیسیون تشکر کنم که در این روزها با هر سلیقه ای دور هم نشسته و در جلسات حضور داشتند. کار کمیسیون کاری مکمل برای تلاش تیم مذاکره کننده بود و تلاش شد در این مسیر به وظیفه سپرده شده به بهترین نحو عمل شد. به طوری که برخی روزها جلسه کمیسیون 11 ساعت به طول انجامید که این جلسات می‌تواند الگو برای سایر عرصه ها باشد.
نماینده مردم تهران با تاکید بر اینکه کمیسیون ویژه تلاش کرد مکمل تیم مذاکره کننده باشد گفت:ما پایمان را از چارچوب قانون فراتر نگذاشتیم و در این ایام از عقل جمعی و تدبیر عمومی کمیسیون استفاده شد تا کار با رای و نظر اکثریت پیش رود. البته بنا بر این بود که هرجا به ابهامی برمی‌خوردیم و نمی‌توانستیم به شفافیت برسیم نظرات تیم مذاکره کننده ملاک باشد و نظرات بیگانگان در موارد ابهام‌آمیز مورد توجه قرار نگیرد.
وی با اشاره به حضور آمانو در کمیسیون ویژه گفت: در زمان حضور آقای آمانو مطالب به حق و مطالبات مردم با وی در میان گذاشته شد و در این جلسه تلاش شد تا گذشته ناصواب آژانس را متذکر شویم. ما به تیم خودمان اعتماد داشته و داریم که از زحمات تیم مذاکره کننده نیز قدردانی می‌کنیم.
جلیلی 12 ساعت گزارش را به شورای امنیت داده بودوی با بیان اینکه هیات رییسه کمیسیون ویژه برای دیدار و جلسه با تیم های ادوار گذشته مذاکرات مصوبه‌ای را داشت گفت: بر همین اساس دیدارهایی صورت گرفت که در وهله اول درخواست دیدار با آقای لاریجانی را داشتیم که به خاطر سفر ایشان به تعویق افتاد. بعد از دیدار با آقای ظریف و تیمشان هیات رییسه کمیسیون تصویب کرد که آقای جلیلی دعوت شود چون ایشان 6 سال سکان‌داری مذاکرات را در دست داشته و 12 ساعت گزارش را آماده کرده و به شورای امنیت داده بودند.
زاکانی ادامه داد: هدف ما از جلسه با آقای جلیلی این بود که نمی‌خواستیم راه شده را تکرار کنیم و می خواستم از نزدیک با نحوه کار آشنا شویم. در روند جلسات با نیروهای امنیتی ، اطلاعاتی و دفاعی در بالاترین سطح جلسه برگزار شد. از مسئولان با سابقه و کارشناسان حقوقی و اساتید دانشگاه نیز دعوت شد. در نهایت جلسه‌ای بیش از 4 ساعت با 12 استاد دانشگاه از رشته‌های حقوق بین‌الملل و حقوق عمومی از طیف های مختلف فکری برگزار شد.
وی ادامه داد: لازم است در این مسیر از تیم فعلی سازمان انرژی اتمی، ستاد کل نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات ، تیم سابق مذاکره کننده، حقوقدانان ، اساتید و کارشناسان و مرکز پژوهش ها، رسانه به خصوص صدا و سیما تشکر کنیم که اخبار را منعکس کردند.
رییس کمیسیون ویژه برجام با بیان اینکه برای عمل هوشمند در این کمیسیون در اولین گام روش کار کمیسیون با متدولوژی تصویب شد افزود: گام دوم سند رسانه‌ای و سپس تصویب آیین نامه داخلی کمیسیون بود. این مسیر مبتنی بر روش تعیین شده طی شد تا اینکه در 21 شهریورماه آقای لاریجانی از ما درخواست کرد که زودتر گزارش را ارائه دهیم.
کارها در کمیسیون ویژه سلیقه‌ای نبودرییس کمیسیون ویژه برجام ادامه داد: با توجه به اضطرار اعلام شده از سوی رییس مجلس بنده در زمانی که دوستان به اراک جهت بازدید از کارخانه آب سنگین اراک در تاریخ 22 شهریور رفته بودند به همراه آن‌ها نرفتم و با جمعی از دوستان و کارشناسان مرکز پژوهش‌ها زمان بندی جدیدی استخراج شد و در روز 23 شهریور در اختیار اعضای کمیسیون قرار گرفت و در نهایت در 31 شهریور درخصوص سه راه حل بحث و بررسی صورت گرفت و قرار شد گزارش کمیته‌ها به صحن کمیسیون بیاید و یا در گزارش کمیته‌ها نظرات اعضا مطرح شود و به تبع آن بعد از اعلام نظر موافقان و مخالفان جمع بندی صورت گیرد. این روال بدان معناست که کارها مبتنی بر عقل و خرد جمعی صورت گیرد و کارها به هیچ وجه سلیقه‌ای نبود.
وی با تاکید بر اینکه آیین نامه کمیسیون به تصویب اعضای کمیسیون رسید گفت: با توجه به اینکه این ابهامات وجود داشت که صحبت‌های مطرح شده مبتنی بر هیجانات باشد این صحبت‌ها به یک سری سوالات تبدیل شد و بنا شد توسط دبیرخانه تنظیم شد و در نهایت 60 سوال تنظیم شد که 40 سوال برای وزارت خارجه و 20 سوال به سازمان انرژی اتمی ارسال شد. وزارت خارجه به سوالات پاسخ نداد اما سازمان انرژی اتمی در همان زمان به سوالات پاسخ داد.
زاکانی با اشاره به تاکید رییس مجلس در خصوص سریع تر شدن کار کمیسیون در ارائه گزارش گفت: ما تمامی سعی مان را کردیم تا گزارش را سریعتر ارائه دهیم اما چون از قبل زمان بندی مشخص داشتیم نمی‌توانستیم تا زمانی که پاسخ سوالات و درخواست‌ها نیاید، گزارش را ارائه کنیم. در نهایت طبق زمان بندی گزارش در تاریخ 8 مهرماه آماده شد و پیش‌نویس گزارش اولیه در صحن کمیسیون قرائت شد. در آن روز کمیسیون اکثریت را نداشت و 9 نفر حاضر بودند. بنده در همان جلسه گزارش را قرائت کردم و نقطه نظرات اعضای حاضر استماع شد. در روز پنج شنبه و جمعه نقطه نظرات در گزارشات اعمال شد و در نهایت در روز شنبه متن پیش نویس در کمیسیون قرائت شد.
برای تسریع در کار کمیسیون دبیرخانه اجرایی تشکیل شدوی توضیح داد: برخی دوستان این سوالات را مطرح کردند که پیش نویس گزارش کجا نوشته شده است. در پاسخ به آن‌ها باید توضیح دهم که در آیین نامه کمیسیون ساختار دبیرخانه پیش بینی شد بدان معنی که فرصت محدود بود و کمیسیون باید ظرف 40 روز کارش را به اتمام می رساند. از این رو طبق ساختار و روش تلاش شد تا کارها به بهترین نحو پیش رود. موضوعی که در ماده 6 آیین نامه کمیسیون ذکر شد مبنی بر اینکه برای تسریع در روند کمیسیون دبیرخانه اجرایی با 3 دفتر تدوین، اطلاع رسانی و تعاملات تشکیل شود.
زاکانی توضیح داد: در دفتر تدوین دبیرخانه برای هر کمیته، دانشجوی دکترا حضور داشت که 4 نفر از مجلس و یک نفر از بیرون بودند. 4 مجلس یعنی دو نفر از کارکنان مجلس و 2 نفر از ماموران دولت به مجلس بودند. یک نفر نیز معتمد بنده که در کمیته فعال بود. در نهایت با توجه به آیین نامه و به موازات کار کلیه جلسات برگزار شد و ما 56 ساعت جلسه مشترک داشتیم که تمامی جزییات جلسات پیاده‌سازی شده تا چیزی از قلم نیفتد.
وی اضافه کرد: روند کار کمیسیون ویژه بسیار دقیق بود این در حالی است که برخی از کمیسیون ها که بیش از 7 ماه است جلساتی را برای برجام برگزار می‌کنند حتی یک سند کتبی ندارند. بنده در کمیسیون درخواست کردم که سندی بدهند که گفتند سندی ندارند انگار جلساتشان تنها به بحث‌های داخلی کمیسیون گذشته بود.
وی با بیان اینکه بانک جامع اطلاعاتی روی سرور مجلس از اسناد کمیسیون ویژه شکل گرفته گفت: این بانک اطلاعاتی اطلاعات را نگهداری می کند تا از دسترسی‌ها مصون باشد. دبیرخانه اجرایی نیز تلاش کرد تا کار را به جایی برساند که همزمان به پیاده‌سازی گزارشات رسیده پرداخته شود که این موارد به بنده ارائه شد. مواردی که منجر به تدوین پیش‌نویس و تبدیل آن به گزارش نهایی شد.
زاکانی با بیان اینکه گزارش کمیته‌های کمیسیون ویژه جز کمیسیون اقتصادی ارائه شده است گفت: کمیته‌ها جمعا 15 جلسه را تشکیل دادند که در نهایت گزارشات آن‌ها به سوال تبدیل شد. با توجه به درخواست برخی کمیته‌ها برای رسانه‌ای کردن گزارش‌شان این موارد را اعلام کردیم ولی کمیته اقتصادی گزارشی را به ما ارائه نکرده و تنها در حد گفت‌وگو بین چند نماینده بوده است.
نظر لاریجانی عدم طرح نکاتی در گزارش کمیسیون بود که مورد سوءاستفاده دشمن قرار نگیردرئیس کمیسیون ویژه برجام با بیان اینکه برخی از گزارشات به دانشگاه ها ارائه شد گفت: در کمیسیون دو نگاه وجود داشت نگاهی مبتنی بر توجه به کلیات و نبود دقت متن با این استناد که ممکن است نکاتی مطر ح شود که مورد سوء استفاده دشمن قرار گیرد، موضوعی که نظر آقای لاریجانی نیز بر آن بود اما ما اصرار داشتیم که این راه درست نیست بلکه راه درست بر آن است دقت کافی و وافی وجود داشته و گزارشی را منطبق بر آنچه واقعیت است را منتشر کنیم و بعد از آن هیأت رئیسه تشخیص می‌دهد که گزارشات را چگونه منتشر کند.
وی افزود: کمیسیون ویژه به هیچ وجه حاضر نیست آنچه را می فهمد نگوید به همین دلیل جلساتش را با پنج کمیته برگزار کرد و پیش‌نویسی که در دبیرخانه آماده شده بود به اضافه نظرات کمیته ها در کمیسیون مطرح شد و در نهایت در روز شنبه گذشته گزارش نهایی به تصویب اعضا رسید.
وی با بیان اینکه برخی اعتراضاتی مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه گزارش مبتنی بر کار کمیته ها نیست گفت: باور برخی از این افراد آن است که گزارش کمیته ها باید به یکدیگر متصل شود و به عنوان گزارش کمیسیون مطرح می گردید. این در حالی است که در آیین‌نامه کمیسیون روش کاری برای تهیه گزارش مشخص شد . روال کار مجلس مشخص است و ما نمی خواهیم کاری بر خلاف آن انجام دهیم.
این نماینده اصولگرای مجلس با بیان اینکه ماحصل کار در کمیسیون ویژه گزارشی در هفت بخش یعنی مقدمات ، روش های تخصصی و درنهایت پیشنهادات بود گفت: ابتدا بخش کلیات این گزارش در کمیسیون قرائت شد و همه دوستان در خصوص آن بحث کردند و نظرات به رای گذاشته شد سپس اصلاحات صورت گرفت و در نهایت برای کلیات رای گیری شد. قبل از ورود به بحث نیز بنده در کمیسیون گفتم که اگر تشخیص بر آن باشد که پیش نویس ملاک قرار گرفته نشود این اتفاق رخ نمی دهد و در واقع ما تمام لوازم قانونی بودن کار را انجام دادیم و سپس رای گیری در تمامی بند بند و کل گزارش صورت گرفت.
وی افزود: کمیسیون تا آخرین لحظه دارای حدنصاب حضور اعضا بود و هیچ چیزی به صورت غیر رسمی تصویب نشد ما حتی برای میراث داری هم مجوز گرفتیم و گفتیم که هر نماینده ای که می خواهد می تواند در زمان میراث داری حضور داشته باشد بر همین اساس اعضای هیأت رئیسه متشکل از بنده، حقیقت پور، نجابت، احمدی و نقوی حسینی کار میراث داری را انجام دادند.
زاکانی با طرح این پرسش که چرا باید برخی با منافع ملی و حیثیت مجلس بازی کنند گفت: چرا وقتی امر واقعی رخ می‌دهد می‌خواهند نظرات خود را تحمیل کنند. گرفتن نظر کارشناسان را چرا عده ای بر نمی تابند؟ حال اینکه ما طبق آیین نامه کمیسیون و در چارچوب قانون عمل کردیم .
آقای لاریجانی طرحی برای اجرای برجام تهیه و به رهبری ارائه کرده بودوی ادامه داد: آقای لاریجانی نظرش بر این بود که کمیسیون ویژه طرحی را ارائه کند که بنده گفتم چون ماده 44 آیین نامه کمیسیون وظیفه ارائه طرح را ندارد ما نمی توانیم این کاررا انجام دهیم و تنها می توانیم کار کارشناسی کنیم که در نهایت قرار شد از هر فراکسیون سه نفر کار را دنبال کند، بنده هم در این جمع بودم اما به خاطر مشغله کمیسیون در جلسات حضور آنچنانی نداشتم ولی دوستان به متن مشترکی رسیدند.
وی یادآور شد: دوستان در جلسه ای که روز شنبه با آقای لاریجانی گذاشتند اعتراضشان این بود که نظرات شان در این طرح رد و وتو شده است از این رو پای آن طرح امضا نکردند چون نظرات شان اعمال نشده بود.
این عضو فراکسیون مجلس با اشاره به جلسه هفته گذشته در زمان بررسی طرح دو فوریتی مربوط به اجرای برجام گفت: با وجودی که دوستان ما پای این طرح را امضا نکرده بودند اما برای آنکه مجلس دچار شکاف نشود در روز جلسه علنی سکوت کرده و حتی بسیاری از این دوستان به فوریتی این طرح رای دادند به امید اینکه در مسیر اصلاحی کار کارشناسی انجام گیرد اما هیأت رئیسه برخلاف ماده 145 آیین نامه کمیسیون تخصصی برجام را در نظر نگرفت و طرح را به کمیسیون امنیت ملی ارجاع کرد.
وی افزود: بنده در همان زمان به اعضای هیئت رئیسه گفتم که انتظار نداشتم این طرح را به کمیسیون ویژه بدهید چون احساس می کنم که شما نمی خواهید با این موضوع به صورت تخصصی برخورد شود و فقط می خواهید سریع قضیه جمع شود قطعا اگرطرح به کمیسیون برجام می رفت این طرح به سرعت به تصویب نمی رسید.
وی با بیان اینکه طرح مربوط به اجرای برجام به کمیسیون ویژه حتی به عنوان کمیسیون فرعی نیز ارجاع نشده است گفت: در همین رابطه با هیأت رئیسه اعتراض کردم پاسخ آن‌ها این بود که در موضوع غفلت شده است بنده در واکنش گفتم که چطور به سایر کمیسیون همچون کمیسیون ویژه فرستاده شده است اما برای کمیسیون برجام نفرستادید و در نهایت در نیم ساعت آخر روز کاری چهارشنبه گفتند که ما طرح به کمیسیون ویژه می فرستیم تا در تعطیلات آخر هفته بررسی کند. بنده هم پاسخ دادم که نمی خواهم طرح را به من بدهید چون کمیسیونهای دیگر کارشان را انجام داده اند .
وی افزود: از طرف دیگر کمیسیون امنیت به عنوان کمیسیون اصلی طبق ماده 145 آیین نامه مکلف است 10 روز نظرات سایر کمیسیونها را بگیرد و استماع کند و حتی می تواند در صورت تشخیص 10 روز این فرصت را تمدید کند که این اتفاق رخ نداد. قرار بود جلسه کمیسیون سه شنبه گذشته تشکیل شود اما برخلاف آیین نامه و یک مرتبه جلسه به جای روز سه شنبه در روز دوشنبه برگزارشد و کلیات و جزئیات طرح با تغییر چند کلمه ای و پاراگرافی تصویب شد .سوال این است که آیا این همان دقت مورد تاکید مقام معظم رهبری در خصوص بررسی برجام در مجلس است؟
وی با طرح این پرسش که چرا با حیثیت و جایگاه مجلس این طور برخورد می‌شود گفت:روند انجام شده در ارجاع این طرح خلاف نص سریع آیین نامه است که خواستار تجدید نظر هستیم.