"اقتصاد ایران" چه زمانی تکان می‌خورد؟

فرارو- رئیس کل اسبق بانک مرکزی ایران با اشاره به برخی انتظارات مبنی بر بهبود فضای اقتصاد کشور بعد از اعلام توافق هسته ای گفت: «شاخص ها و پارامترهای اقتصادی کشور در زمان اعلام توافق حاکی از امر دیگری داشت و لذا من این انتظار را نداشتم که بعد از توافق وین شرایط اقتصادی کشور بهبود پیدا کند. بنابراین باید گفت تا زمانی که پارامترهای اقتصادی اصلاح نشود شاخص های اقتصادی هم تغییر نخواهد کرد.»

با اعلام توافق وین خیلی ها انتظار داشتند فضای اقتصادی کشور بهبود پیدا کند. حداقل این انتظار می رفت که بار روانی این توافق در قیمت ها تاثیرگذار باشد و به لحاظ روانی اقتصاد روی مثبت در پیش بگیرد. اما اکنون چند ماه بعد از اعلام توافق اگرچه هنوز برجام به مرحله اجرایی نرسیده اما شرایط اقتصادی کشور نه تنها بهبود پیدا نکرده بلکه در برخی موضوعات همچون شاخص بورس شاهد سقوط بوده یا با نوسان قیمت دلار در ماههای اخیر روبرو شده ایم و چهار وزیر به رئیس دولت نامه می نویسند و درباره بحران رکود هشدار می دهند.

دکتر طهماسب مظاهری اقتصاددان و رئیس کل اسبق بانک مرکزی در گفتگو با فرارو گفت: «انتظاراتی که نسبت به بهبود وضعیت اقتصادی بعد از توافق برجام وجود داشت ناشی از انتظارات روانی و تحلیل های فردی برخی افراد بود که گمان می کردند بعد از توافق نتایج مثبتی در اقتصاد رخ خواهد داد.»

وی ادامه داد: «این در حالی است که صرفا بخشی از اقتصاد متاثر از آثار روانی و کوتاه مدت می باشد اما بخش اصلی از پارامترهای اقتصادی نشات می گیرد. لذا اگر به طور مثال بازده شرکتی در بورس پایین باشد شاخص آن شرکت سقوط خواهد کرد حتی اگر از لحاظ روانی و به دلایلی سهامداران آن شرکت خوشحال باشند.»

وی افزود: «درباره ارز نیز مسئله به همین صورت است و شاخص های اقتصادی هستند که تعیین کننده بوده و حکم نهایی را صادر می کنند. لذا باید گفت انتظارات روانی افراد و مسئولین در وضعیت اقتصادی کشور تاثیرگذار نیست و اگر هم باشد کوتاه مدت خواهد بود که ما در گذشته و در دوره های مختلف این موضوع را تجربه کرده ایم.»

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: «به طور مثال زمانی که قطعنامه 598 توسط حضرت امام پذیرفته شد به دلیل انتظارات روانی یک شبه قیمت دلار از 140 تومان به 65 تومان کاهش یافت. اما پارامترهای اقتصادی در آن زمان حکم می کرد که قیمت 65 تومان قیمت تعادلی ارز نیست و لذا بعد از چند روز قیمت دلار به قیمت 140 تومان بازگشت.»

مظاهری در پاسخ به این سوال که چرا اکنون بعد از توافق وین قیمت ارز نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است؟، گفت: «خیر اینطور نیست؛ قیمت دلار بعد از اعلام توافق از 3300 تومان تا 3100 تومان هم کاهش یافت که البته به دلیل پارامترهای اقتصادی موجود دوباره به همان نرخ متعادل خود بازگشت و اثر روانی آن کوتاه مدت بود.»

وی ادامه داد: «دلیل دیگر این است که فعالین اقتصادی ما دیگر یاد گرفته اند با مسائل روانی کار نکنند و با اطلاعات و پایه های اقتصادی سر و کار داشته باشند که این موضوع علامت خوب و مثبتی است که فعالین اقتصادی ما یاد گرفته اند هیجانی عمل نکنند و بانک مرکزی نیز به همین صورت عمل کرد و اجازه نداد نوسان بیخودی شکل بگیرد و این کار خوبی بود.»

وی افزود: «نوسان های بی دلیل که از هیجان حاصل می شود یک شبه یک عده را میلیاردر و عده دیگری را ورشکست می کند که این نوسانات به هیچ عنوان برای اقتصاد کشور مطلوب نیست.»

مظاهری در پاسخ به این سوال که آیا جنابعالی انتظار داشتید بعد از برجام فضای اقتصادی کشور بهبود پیدا کند؟، گفت: «البته بهبود پیدا کردن فضای اقتصادی کشور متفاوت از ارزان شدن قیمت ارز است. به عبارتی ارزان شدن دلار به معنای بهبود فضای اقتصادی کشور نیست. شاخص ها و پارامترهای اقتصادی کشور در زمان اعلام توافق حاکی از امر دیگری داشت و لذا من این انتظار را نداشتم که بعد از توافق وین شرایط اقتصادی کشور بهبود پیدا کند. بنابراین باید گفت تا زمانی که پارامترهای اقتصادی اصلاح نشود شاخص های اقتصادی هم تغییر نخواهد کرد.»

رئیس کل اسبق بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که آیا در صورت اجرایی شدن برجام ممکن است فضای اقتصادی کشور بهبود پیدا کند؟، گفت: «بله؛ اگر این توافق اجرایی شود و ارتباطات اقتصادی بهتر شود و بانک ها بتوانند ال سی و سوئیفت خود را باز کنند و منابع ارزی ما آزاد شود و قدرت دولت در عرضه ارز بالاتر برود و همه اتفاقات خوب اقتصادی روی دهد (و نه صرفا انتظار روانی)، آنگاه شاخص های اقتصادی هم بهبود پیدا خواهد کرد. لذا می توان گفت اگر هنوز شاهد اتفاق مثبتی در اقتصاد نیستیم یک دلیل مهم آن اجرایی نشدن برجام است.»