فرارو- سیسی روند تبدیل شدن به یک دیکتاتور را خوب پیش میبرد، اما در صورت بحرانی شدن اقتصاد مصر، آیا ارتش همچنان از او حمایت خواهد کرد؟
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، صدور احکام ظالمانه اعدام طی هفته گذشته در مصر و سکوت دولتهای غربی نشان میدهد که عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر توانسته ائتلاف حاکم را با استحکام بالا ایجاد کند و این مسئله وی را از مرحله انتقالی به سمت یک پروژه دراز مدت تثبیت قدرت سوق میدهد.
صدور حکم دادگاه علیه بیش از ۱۰۰ متهم- که شامل دانشگاهیان و اعضای ارشد اخوان المسلمین و حتی محمد مرسی، تنها رئیس جمهور منتخب مصر میشد- نشان میدهد که سیسی فرمول قابل اجرایی را برای حکمرانی بر مصر ایجاد کرده است. ممکن است این فرمول در درازمدت محکوم باشد اما این مدت میتواند بسیار طولانی باشد.
دستور حاکمیت در مصر امروز بر سه محور متمرکز است: سرکوب «ترور» و مخالفت، حفظ جریان ثابت نقدینگی از پادشاهیهای سنی حوزه خلیج فارس و اصلاحات اقتصادی معتدل.
مصر در پیگیری قانونی جنگ علیه تروریسم، اخوان المسلمین را با انصار بیت المقدس در کنار هم قرار داده است. سیسی در مصاحبه ماه مارس خود با واشنگتن پست گفته بود: «اخوان المسلمین سازمان اصلی ایدئولوژی افراطی است. آنها پدرخوانده تمام سازمانهای تروریستی هستند و آن را به سراسر جهان گسترش میدهند.»
شاید سیسی بر این عقیده است که کل جریان اسلام گرایی مسئول حملات اخیر است، و یا شاید با یک محاسبه بدبینانه به این نتیجه رسیده است که از این فرصت برای حذف جریان اصلی اسلام گرایان مخالف بهره ببرد و تحت پوشش مبارزه با شورش اهداف خود را عملی کند.
مبارزه علیه اسلام گرایان حدودی از مشروعیت را به سیسی بخشیده اما این مسئلهای نیست که باعث به قدرت رسیدنش شد. او برای قدرتمند شدن روی پول کشورهای حوزه خلیج فارس که پیش شرط اولیه کودتا برای سرنگون کردن مرسی بود، حساب کرده است. شاید این مسئله به نظر اخاذی برسد اما یک سیاست زیرکانه است. سیسی میداند که کشورهای حوزه خلیج فارس استطاعت تایید مصر را دارند و مایل به پرداخت نامحدود سالانه ۱۰ میلیارد دلار یا بیشتر به یک متحد وابسته در قاهره هستند.
اصلاحات اقتصادی به عنوان بخش دیگری از این فرمول، زیرکانهتر است. مشخص است که روشهای استبدادی سیسی و حلقه کوچک مشاوران نظامی وی مانع از شکل گیری یک حکومت خلاق میشود. اما از آنجایی که گزینه اصلاحات قابل توجه روی میز نیست، بهبود تدریجی سیستم یارانه میتواند در میان مدت خدمت خوبی به سیسی کند. حتی اگر برخی از پروژههای مسکن، آبیاری و جاده اجرایی شود، حمایت از سیسی در برخی بخشها تثبیت خواهد شد. صاحبان کسب و کار ثروتمند و طبقه متوسط کوچک اما با نفوذ، هر دو طرف سیسی هستند و میتوانند از توسعه زیرساختها سود ببرند.
با این حال ثبات میان مدت رژیم سیسی میتواند منجر به مشکلاتی در آینده مصر شود. سیاستهای سرکوب گرانه وی بسیاری از زخمهای این کشور را درمان نخواهد کرد و مطمئنا مصر را در شرایطی به مراتب بدتر از زمانیکه در ژانویه ۲۰۱۱ علیه حسنی مبارک قیام کرد، قرار خواهد داد. اتفاقات اخیر مصر تاییدی بر سبک پارانوئیدی سیسی است و با ممنوعیت ورود تماشاگران به ورزشگاهها و صدور حکم اعدام عماد شاهین، استاد علوم سیاسی این کشور همراه شده است. همانطور که شاهین در بیانیهای عنوان کرد، این دادگاههای نمایشی محور تلاشهای سیسی برای بازسازی فضای امنیتی و ارعاب همه مخالفان است.»
جنبههای منفی این رویکرد دیکتاتوری حکمرانی در دراز مدت برای مصر سمی خواهد بود. سیسی توانسته دادگاهها را در طرف خود داشته باشد اما به قیمت اعتبارشان. این دادگاهها آشکارا تشویق به حکومت نظامی میکنند، پارلمان منتخب را منحل میکنند و قوانین انتخاباتی که در خدمت اهداف نظامی است را تصدیق میکنند.
به دلیل همین دسیسهها هیچ کس سیستم قضایی را به عنوان یک شاخه از دولت جدی نمیگیرد و ارتش که مسیر دستیابی سیسی به قدرت را هموار کرد، تنها همراه این رئیس جمهور میماند. اما هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد طی یک بحران –مثلا رکود اقتصادی یا ناآرامیهای گسترده مردمی- ژنرالهای مصر امتیازات نهادی خود را قربانی حفاظت از سیسی کنند.
حتی حاکمان خودکامه هم باید با سیاست بازی و آرام کردن سازمانها و نهادهای کلیدی حامی خود، قدرت را حفظ کنند. در دوره دیکتاتوری حسنی مبارک، ارتش مجبور بود برای کسب پول و مزایا با پلیس، سرویسهای اطلاعاتی و حلقه افراد مقتدر تجاری حول خانواده حاکم رقابت کند. امروز ارتش مصر دارای قدرت نامحدودی است که احتمالا منجر به فساد و بیمسئولیتی بیشتر میشود.
این بیکفایتی تاثیری منفی بر همین مبارزه با تروریسمی که سیسی مشروعیت خود را بر آن بنا میکند، دارد. جهادیها به طور آشکار در بیرون از سینا عملیات دارند اما بر اساس گزارشهای مستقلی که به گوش میرسد، سربازانی که به خوبی هم آموزش ندیدهاند از تاکتیک زمین سوخته برای تقابل با آنها استفاده میکنند، شهرها را بمباران میکنند و در حالی که جهادیها به راحتی فرار میکنند، آنها مردم را به طور تصادفی دستگیر میکنند. مجبور کردن این افراد به اعتراف به جرایمی که احتمالا مرتکب نشدهاند، باعث نمیشود شورش داخلی پایان یابد.
سیسی همچنین با مشکلات اقتصادی روبرو است، از جمله یارانههایی که آنقدر گران هستند که نمیتوان حفظشان کرد و حذفشان نیز بدون مخالفت گسترده اجتماعی ممکن نخواهد بود، ضمن اینکه نرخ بیکاری بالا است.
نهایتا اینکه هر اصلاح اقتصادی به فشار خارجی بستگی دارد- فرمولی که در زمان کمکهای بسیار آمریکا عمل نکرد. شاید مشاوران مالی از امارات شانس بهتری داشته باشند چراکه آنها سعی میکنند اقدامات بهتری در وزارت خانهها و دفاتر دولتی داشته باشند و از این طریق ۳۲ میلیارد دلاری که از زمان کودتای سیسی در پادشاهیهای خلیج فارس انتظارشان را میکشد را جذب کنند.
اگر این حجم پول نتواند باعث نفوذ سیاسی معنادار یا تزریق فعالیتهای اقتصادی درست شود، هیچ میزان دیگری از پول خارجی نخواهد توانست.
ظاهرا این رژیم جدید قادر به حل این چالشها نیست اما تاریخ نشان داده سوءمدیریت میتواند به مدت طولانی ادامه داشته باشد. در واقع شاید بزرگترین تهدیدی که متوجه مصر است این باشد که سیسی به سادگی و با وجود اشتباهات موفق شده است. مطمئنا شکافهایی در این رژیم وجود دارد اما سیسی نیازمند نخبگان یکپارچه حاکم نیست: او فقط باید آنقدر قدرت داشته باشد که جایگاهش راحفظ کند و البته حمایت بین المللی از او به اندازهای باشد که بتواند اعتراض مصریهای خواهان حقوق مدنی، آزادی سیاسی و توسعه اقتصادی را نادیده بگیرد.
تاریخ خواهد گفت، سیسی بهترین رئیس جمهور تاریخ مصر است.
دست بالای دست بسیار است!