رابطه سياست و فضای جغرافیایی رابطه ای دوجانبه و
پوياست. هر سياستي تظاهرات جغرافیائی/ فضايي خاص خود را و هر فضايي نيز
سياست‌هاي خاص خود را نیاز دارد. كشور ایران با واقع شدن در يكي از
حساس‌ترين موقعيت‌هاي ژئوپليتيكي جهان، اکنون به‌‌یکی از کانونهای جاذبه
ديپلماسي منطقه‌اي و جهاني تبدیل شده است، از این رو اين موقعيت باعث
تأثيرگذاري ايران بر فرآيندهای جهاني و منطقه‌اي مي‌شود.
اوضاع و
فرصت‌های خاص ژئوپلیتیکی ایران نظیرِ موقعیت جغرافیایی، (استقرار بين دو
كانون عمده‌ی انرژيِ جهاني، تسلط بر خلیج‌فارس و تماس مستقیم با آب‌های
جهان) دارا بودن منابع نفتی و گازی و غیر آن هر چند که به صورت بالقوه در
برگیرنده امتيازات منحصر به فردی برای این کشور است، اما بهره مندی و
فرآوری آن مستلزمِ فهمِ ژئوپلیتیکی و تدبیر و مدیریت سیاسی بهینه در حوزه
روابط بین‌الملل و سیاست خارجی ایران است.
کتاب ژئوپلیتیک و سیاست
خارجی جمهوری اسلامی ایران که با تلاش علمیِ دکتر
نبی‌الله رشنو به رشته تحریر درآمده است، گامی مؤثر در جهت بازنمایی رابطه
بین مقتضیات ژئوپلیتیک ایران با سیاست خارجی آن است، که می‌تواند علاوه بر
درک رابطه مزبور از سوی علاقه مندان به این موضوع در محیط‌های علمی و
اجرایی، به سیاستگذاران و مدیران حوزه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی کشور
در جهتِ اتخاذ شیوه‌ها و سیاست‌هایی که متضمن منافع ملی و دستیابی به
اهداف کشور باشد، کمک کند.
این كتاب بعنوان یک منبع دانشگاهی مورد تاکید کمیته برنامه ریزی علوم جغرافیایی وزارت علوم و تحقیقات (مصوبه
هفصد و چهل و چهارمین جلسه شورای برنامه ریزی وزارت علوم در مورخه
19/10/1388)، با بهره برداری متناسب از سایر تالیفات مربوطه نگانده، به
رشته تحریر درآمده است.
کتاب ژئوپلیتیک و سیاست خارجی جمهوری
اسلامی ایران با تحلیل و بررسی تاثیرات متقابل عوامل ژئوپلیتیکی بر مولفه
های سیاست و روابط خارجیِ جمهوریِ اسلامیِ ایران، درشش فصل و با عناوين و
موضوعاتي پيوسته تالیف و تنظيم گردیده است. فصل اول اين كتاب با
عنوان (مبانيِ نظري)به تبيين و تشريح مولفه هاي بنيادين و عمدتا پايدار در
نگرش ها و ديدگاههاي مطالعاتي و علمي مورد تاكيد در تحليل ها و بررسي هاي
ژئوپليتيك پرداخته است.
فصل دوم با عنوان (كليات جغرافيابي) به
تشريح و تحليل ويژگي ها، خصوصيات و اوضاع جغرافياي طبيعي و انساني- سیاسی
ايران اختصاص يافته است. درفصل سوم (ویژگی های ژئوپليتيك ایران) بر بررسي
ويژگي ها و ظرفيت هاي كنوني ژئوپليتيك ايران تاكيد شده است. فصل چهارم به
(سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران) پرداخته است كه در آن اوضاع
وساختاركلي حاكم بر تدابير و تصميمات سياست خارجي بررسي شده اند.
در فصل
پنجم با عنوان (ژئوپليتيك و روابط خارجي جمهوری اسلامی ايران) تحليل و
بررسي تاثيرها و روابط متقابل سياست خارجي با ظرفيت هاي ويژه جغرافيايي و
جهتگیری مطلوب در سياست خارجي جمهوري اسلامي ایران مورد بحث قرارگرفته اند.
در فصل پاياني كتاب با عنوان "بسوی آینده" كه به بيان نتايج تحلیلی
وکاربردی این موضوع اختصاص يافته است، اهم دستاوردها و راهبردهاي محقق شده
اين اثر را در دوسطح ژئوپليتيكي و پیشنهادهایی استراتژيك مطرح نموده است.
در
اين کتاب سعي بر آن است كه با شناخت دقيق و عميق بسترهاي مساعد و نامساعد
ملي و بين‌المللي در ابعاد گوناگون استراتژيک و با تأکيد بر عوامل و
پديده‌هاي ژئوپليتيک، زمينه ها و رويکردهاي تحقق فرصت‌ها و مقابله با
چالش‌هاي گوناگون براي حضور مؤثرتر جمهوری اسلامی ايران در تحولات نظام
بين‌الملل با کمترین هزينه و بیشترین منافع تبيين شوند.